ಶಿವರಾಂ ಭೋಜೆ

ಶಿವರಾಂ ಬಾಬುರಾವ್ ಭೋಜೆ (ಜನನ 9 ಏಪ್ರಿಲ್ 1942) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಪರಮಾಣು ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಫಾಸ್ಟ್ ಬ್ರೀಡರ್ ಪರಮಾಣು ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಿನ್ಯಾಸ, ನಿರ್ಮಾಣ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 2003 ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಆಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಅವರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೇವೆಗಾಗಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ^[೧]

ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಭೋಜೆಯವರು 9 ಏಪ್ರಿಲ್ 1942 ರಂದು ಕಾಗಲ್ ತಾಲೂಕಾ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೊಲ್ಲಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಸಬಾ ಸಂಗಾಂವ್ ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ದಾದಾಸಾಹೇಬ್ ಮಗದುಮ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್, ಕಸಬಾ ಸಂಗಾಂವ್ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಣಿತ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನದ ಜ್ಞಾನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು. ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೂನಿಯರ್ ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ರಾಜಾರಾಮ್ ಕಾಲೇಜು ಕೊಲ್ಲಾಪುರಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು. ಅವರು 1965 ರಲ್ಲಿ ಪುಣೆಯ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ COEP, ಪುಣೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಬ್ಯಾಚುಲರ್ ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು.

ವೃತ್ತಿಪರ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅವರು ಭಾಭಾ ಅಟಾಮಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್ ಟ್ರೈನಿಂಗ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿರಮತ್ತು ಟ್ರಾಂಬೆಯ BARC ನಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇರಿದರು. ಅವರು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಫಾಸ್ಟ್ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು 1969-70ರಲ್ಲಿ 13-mW ವೇಗದ ಬ್ರೀಡರ್ ಟೆಸ್ಟ್ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ( FBTR ) ವಿನ್ಯಾಸ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೆಂಟರ್ ಡಿ'ಎಟುಡ್ಸ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಕ್ಯಾಡರಾಚೆ, ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗೆ ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಿಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ.

1971 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ ಅವರು ಕಲ್ಪಾಕ್ಕಂನ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಟಾಮಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರು 40 MW ವೇಗದ ಬ್ರೀಡರ್ ಟೆಸ್ಟ್ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ( FBTR ) ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಜೋಡಣೆಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ವಿನ್ಯಾಸದ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ, ಅವರು FBTR ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಹೊಸ ಕಾರ್ಬೈಡ್ ಇಂಧನದೊಂದಿಗೆ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಕೋರ್ ಅನ್ನು ಮರುವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು. 1988 ರಲ್ಲಿ ಅವರು FBTR ನ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಸೂಪರಿಂಟೆಂಡೆಂಟ್ ಆದರು. ಅವರು ಆರಂಭಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿದ ನಂತರ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರು. ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಅನ್ನು ಗ್ರಿಡ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಜುಲೈ 1997 ರಲ್ಲಿ 10 MW ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಯಿತು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2002 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ತಯಾರಿಸಿದ ಇಂಧನವು ಯಾವುದೇ ವೈಫಲ್ಯವಿಲ್ಲದೆ 100,000 MWd/t ನಷ್ಟು ಸುಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಲುಪಿತು.

1985 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು 500 MWe ಪ್ರೊಟೊಟೈಪ್ ಫಾಸ್ಟ್ ಬ್ರೀಡರ್ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ (PFBR) ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಿನ್ಯಾಸದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ಳ್ಳ ಲು ಅವರು ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. 1992 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಗ್ರೂಪ್ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದರು ಮತ್ತು ಎಫ್‌ಬಿಟಿಆರ್ ಮತ್ತು ಪಿಎಫ್‌ಬಿಆರ್‌ನ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಆರ್ & ಡಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು AERB ಮಾನದಂಡಗಳ ಪ್ರಕಾರ PFBR ವಿನ್ಯಾಸ ಸುರಕ್ಷತಾ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಅವರು ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಹಲವಾರು ಸಮಿತಿಗಳ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

ಆಗಸ್ಟ್ 2000 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಡಿಸ್ಟಿಂಗ್ವಿಶ್ಡ್ ಸೈಂಟಿಸ್ಟ್ ಆಗಿ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆದರು. ನವೆಂಬರ್ 2000 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಅಟಾಮಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್‌ನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದರು. ಅವರು ವಿನ್ಯಾಸ, ಆರ್ & ಡಿ, ಉತ್ಪಾದನಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ, ಪಿಎಫ್‌ಬಿಆರ್‌ನ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಯೋಜನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಅನುಮತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು.

PFBR ಯೋಜನೆಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2003 ರಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಆಗಸ್ಟ್ 2003 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. PFBR ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2003 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ನಾಭಿಕಿಯಾ ವಿದ್ಯುತ್ ನಿಗಮ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಂಬ ಹೊಸ PSU ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಭೋಜೆ ಈ ಕಂಪನಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು.

ಭೋಜೆ ಅವರು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ 200 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು 1987-1997 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ (IAEA) ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಭಾರತವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು. ಅವರು ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲಿನ IAEA ಹಿರಿಯ ಸಲಹಾ ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನವೀನ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಇಂಧನ ಸೈಕಲ್ ಯೋಜನೆಯ ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು FBTR R&D ಅನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದಾರೆ, IGCAR ನಿಂದ ಧನಸಹಾಯ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವಿವಿಧ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಫ್ಲೂಯಿಡ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್, ಕಿರ್ಲೋಸ್ಕರ್ ಬ್ರದರ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಪುಣೆಯಂತಹ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದರು.

ಅವರು ಏಪ್ರಿಲ್ 2004 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ 62 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತರಾದರು. ನಿವೃತ್ತಿಯ ನಂತರ ಅವರು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಕೊಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಕೊಲ್ಲಾಪುರದ ಶಿವಾಜಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ( AICTE ) ನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪದ್ಮಶ್ರೀ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ 2003 ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ. ^[೨]
HK ಫಿರೋಡಿಯಾ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ 2006 ^[೩] ಗಾಗಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು.
VASVIK ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಅವಾರ್ಡ್, ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ಮತ್ತು ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, 1992. ^[೪]
ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನಿಂದ ಸರ್ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ಸ್ಮಾರಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ

ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೆಲಸ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಘಟನೆಯಾದ ಆಮ್ಹಿ ಸಂಗವೋಂಕರ್‌ನ ಸ್ಥಾಪಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 19 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2017. Retrieved 21 July 2015.
↑ "Padma Vibushan for Sonal Mansingh". The Hindu. 26 January 2003. Archived from the original on 25 January 2005. Retrieved 6 August 2009.
↑ "Dr Jayant Narlikar and Bhoje wins H K Firodia 2006 awards". domain-b.com. 14 November 2006. Retrieved 11 August 2009.
↑ "vasvik award winners". www.vasvik.org. Archived from the original on 26 June 2010. Retrieved 11 August 2009.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

[Padma_Awards-1] "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 19 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2017. Retrieved 21 July 2015.

[2] "Padma Vibushan for Sonal Mansingh". The Hindu. 26 January 2003. Archived from the original on 25 January 2005. Retrieved 6 August 2009.

[3] "Dr Jayant Narlikar and Bhoje wins H K Firodia 2006 awards". domain-b.com. 14 November 2006. Retrieved 11 August 2009.

[4] "vasvik award winners". www.vasvik.org. Archived from the original on 26 June 2010. Retrieved 11 August 2009.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]