ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗ

 

ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗ, ಯಕ್ಷ-ಗಾನ ರಾಗ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಮಧುರ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪೂರ್ವ-ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸುಮಧುರ ರೂಪಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ. ಇದು ಐದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗೀತ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ ರಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಗೀತದ ಇತರ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿನ ರಾಗಗಳು ಮಟ್ಟು ಎಂಬ ಮಧುರ ರೂಪಗಳ ಗುಂಪಿನೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಗಮಕವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗಗಳು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ರಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡರೂ ಅವುಗಳು ಕೆಲವು ವಿನಾಯಿತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಗಣ್ಯ ಸಂಗೀತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ದಾಳಿಯಿಂದ ೮೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಗಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗದ ಸ್ವರೂಪ

ರಾಗವು ಸುಮಧುರ ಅಭ್ಯಾಸದ ಸಾಮಾನ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ರಾಗವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಿಯಮಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಸಹ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗವು ಈ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಮಟ್ಟು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕೆಲವು ಲಯಬದ್ಧ ಮತ್ತು ಸುಮಧುರ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಗವು ಸಂಗೀತದ ಮಾಪಕವನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆ ( ಆರೋಹ [आरोह]) ಮತ್ತು ಕೆಳಕ್ಕೆ ( ಅವರೋಹ [अवरोह]) ಚಲನೆಗಳ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವ ಸ್ವರ ( ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ) ಹೆಚ್ಚು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಯಾವುದನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಿತವಾಗಿ ಬಳಸಬೇಕು, ಯಾವ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತವೆ, ಯಾವ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಗಮಕದೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಬಹುದು; ಬಳಸಬೇಕಾದ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು, ತಪ್ಪಿಸಬೇಕಾದ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು, ಮತ್ತು ಇತ್ಯಾದಿ. ಫಲಿತಾಂಶವು ಒಂದು ಚೌಕಟ್ಟಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸ್ವರ ಸಂಯೋಜನೆ ಅಥವಾ ಸುಧಾರಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳ ಗುಂಪಿನೊಳಗೆ ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲದ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಗಾಯನವನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿಸುವ ಸಂಗತಿಗಳೆಂದರೆ ಇತರ ವಿಷಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಯಕ್ಷ ಗಮಕ, ಇದು ವಿಭಿನ್ನ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವ ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟು ರೂಪಿಸಲು ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ.

ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗವು ಯಕ್ಷಗಾನ ಛಂದಸ್ಸು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾವ್ಯದ ಮೀಟರ್ ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಶ್ರೋಣಿಯ ಮತ್ತು ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ಸ್ನಾಯುಗಳಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಸ್ನಾಯುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮೂಲಕ ರೂಪುಗೊಂಡ ಆಳವಾದ ಧ್ವನಿಯಿಂದ ಮಧುರ ರಚನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊರಾಂಗಣ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಯಲಾಟದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ತಲುಪುವ ಅಗತ್ಯದಿಂದ ಈ ಎತ್ತರದ ಗಾಯನವು ಬಂದಿರಬಹುದು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಗಾಯಕರು ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್‌ನಿಂದಾಗಿ ಮೃದುವಾದ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ರಾಗಗಳನ್ನು ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಭಿಂಪಾಲಗಳು).

ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ನಾಟಕೀಯ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವಂತೆ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಹಾಡು ಒಂದು ನಿಮಿಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ವಿವಿಧ ಕಥಾವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಒಂದೇ ರಾಗದ ಹಲವಾರು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕೇಳಬೇಕು.

ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗ ಮತ್ತು ಸಮಯ

ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಇತರ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಸಂಜೆ ರಾಗ ನಾಟಿ ಅಥವಾ ಚಲನಾಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ (ಆದರೂ ನಿಜವಾದ ಕಥೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಸಂಗವು ರಾಗ ಭೈರವಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ), ಮತ್ತು ಮುಂಜಾನೆ ಮೋಹನ ರಾಗದೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಯಕ್ಷಗಾನ ಗಮಕ

ಯಕ್ಷಗಾನ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಗಮಕಗಳಿವೆ . ಯಕ್ಷಗಾನದ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಸ್ವರಗಳ ಅನುಕ್ರಮದ ಗುಂಪಿಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗಮಕಗಳೆಂದು ಹೆಸರು. ಇದು ಜನಪ್ರಿಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾದ ವಿಭಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು. ಈ ಗಮಕಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗಗಳಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ರೂಪವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ಗಮಕಗಳನ್ನು ತರಬೇತಿಯಿಂದ ಕಲಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಗಾನವು ಇತರ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಧ್ವನಿಸುವ ಮಟ್ಟು ಮುಂತಾದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ದೇಶಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ರಾಗಗಳು

• ಷಟ್ಪದಿ (ಇದು ಒಂದೇ ಹೆಸರಿನ ಕನ್ನಡ ಛಂದಸ್ಸಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ)
• ಸಾಂಗತ್ಯ
• ಕನ್ನಡ (ಇದು ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನಿಯ ಕನ್ನಡಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ)
• ಹೂವು
• ಕೂರೆ (ಇದು ಕೋರೆ ತಾಳಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ)
• ನೇಪಾಳಿ
• ಗೋಪನಿತೆ
• ನವರಸ
• ವೃಂಧವನ
• ಮೆಚಾಲಿ
• ಕೊರವಿ
• ದೀಪಾವಳಿ
• ಮೆಚ್ಚು
• ಘಂಟಾರವ
• ಮಧುಮಾಧವಿ

ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಗಗಳು

ಈ ರಾಗಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ರಾಗಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ವಿನಾಯಿತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವುಗಳಿಂದ ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ.

• ನಾಟಿ ---- ವಾರಣಾ ವದನ/ಮುದದಿಂದ ನಿನ್ನಾ
• ಸಾಂಗತ್ಯ ---- ಕುರುರಾಯ ಇದನೆಲ್ಲ ಕಂಡು
• ರೇಗುಪ್ತಿ ---- ಕೇಳು
• ಕಾಂಭೋಧಿ ---- ಶತ್ರುಘ್ನ ಸೆನೆಗಳ ಸೂತ್ರವನು ಸರಿಸುತ್ತ (ಹಿಂಸುತಾನಿ ರಾಗದ ಸಂಯೋಜಕ)
• ಭೈರವಿ ---- ಎಲವೋ ಸಂಜಯನೆ ಕೇಳು, ಪ್ರಸಂಗದ ಯಾವುದೇ ಆರಂಭದ ಹಾಡು
• ಮಧ್ಯಮಾವತಿ ----
• ಕಲ್ಯಾಣಿ
• ಕಾಫೀ
• ನೀಲಾಂಬರಿ
• ಪರಾಜು
• ದೇಸಿ (ದೇಶ? )
• ನವರೋಜು
• ಸವಾಯ್
• ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ
• ಸಾರಂಗ
• ಸಾವೇರಿ
• ಸುರುಟಿ
• ತೋಡಿ
• ಬೇಗಡಿ
• ಮುಖಾರಿ
• ಪಂತುರಾವಳಿ
• ಕೇದಾರಗೌಳ ---- ತಾಯೆ ಕೇಳ್ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ರಾಯನ ಬರೀ ಸಾಲು
• ಮಧುಮಾಧವಿ
• ಮೋಹನ ---- ಮಾರನಯ್ಯನ ಮಾತು, ರಂಗನಾಯಕ ರಾಗೀವ ಲೋಚನ
• ಜಂಜೂತಿ

ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ

• ನವ ರಸಗಳು

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

• Uppura, Prof. Sridhara (1998), Yakshagana and Nataka, Mangalore: Diganta Sahitya Publications
• Rāga-Rupanjali Ratna Publications: Varanasi. 2007.
• Yashagana Shruti Box Software Online/WINDOWS/Linux/Mobile/iPhone/Android Archived 2013-04-26 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ..

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಯಕ್ಷಗಾನ ಶ್ರುತಿ ತಂತ್ರಾಂಶ Archived 2013-04-26 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.