ಮುಲ್ತಾನ್ ನ ಲೋದಿ ರಾಜವಂಶ

ಮುಲ್ತಾನ್ ನ ಲೋದಿ ರಾಜವಂಶ

ಮುಲ್ತಾನ್ ನ ಲೋದಿ ರಾಜವಂಶ
Banu Munabbih|
970s–1010
ರಾಜಧಾನಿ ಮುಲ್ತಾನ್
ಧರ್ಮ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ
ಸರ್ಕಾರ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವ
ಅಮೀರ್
 -  970s-? ಶೇಖ್ ಹಮೀದ್ ಲಾವಿ
 -  ?-1010 ಫತೇಹ್ ದೌದ್
ಇತಿಹಾಸ
 -  ಸ್ಥಾಪಿತ 970s
 -  ಸ್ಥಾಪನೆ ರದ್ದತಿ 1010
Warning: Value not specified for "common_name"|- style="font-size: 85%;" Warning: Value not specified for "continent"

ಲೋದಿ ರಾಜವಂಶವು 10 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿ ನಗರವಾದ ಮುಲ್ತಾನ್ ನಿಂದ ಆಳಿದ ಕೊನೆಯ ರಾಜವಂಶವಾಗಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಹಮೀದ್ ಲೋದಿ ಅವರ ಮೂಲ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಹಮೀದ್ ಲೋದಿ ಅವರ ಮೂಲ ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಪ್ರಕಾರ, ಹಮೀದ್ ಲೋದಿ ಗಾಲಿಬ್ ಲಾವಿಯ ಮಗನಾದ ಸಮ (ಅಥವಾ ಉಸಾಮಾ) ಲಾವಿಯ ವಂಶಸ್ಥನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[][] ಇತರ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಅವರು ಪಶ್ತೂನ್ ಗಳ ಲೋದಿ (ಪಶ್ತೂನ್ ಬುಡಕಟ್ಟು) ಬುಡಕಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದವರು .[][][]

ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಮಿಕ್ಲೋಸ್ ಸ್ಟರ್ನ್ ಪ್ರಕಾರ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಸ್ಯಾಮ್ಯುಯೆಲ್ ಮಿಕ್ಲೋಸ್ ಸ್ಟರ್ನ್ ಪ್ರಕಾರ, ಲೋದಿ ರಾಜವಂಶವು ಸ್ವತಃ ಕಲ್ಪಿತವಾಗಿರಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಅದರ ಉಲ್ಲೇಖವು ಫಿರಿಸ್ತಾ ಅವರ ನಂತರದ ಇತಿಹಾಸಕಾರರಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ.[] ಹುದುದ್ ಅಲ್-ಆಲಂ ಆಡಳಿತಗಾರನು ಖುರೈಶೈಟ್ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾನೆ.[]

ಜಯಪಾಲ,ಹಮೀದ್ ಲಾವಿ ಮತ್ತು ಭಾಟಿಯಾ ರಾಜನ ನಡುವೆ ಮೈತ್ರಿಯ ಸೃಷ್ಟಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಕ್ರಿ.ಶ. 367 ರಲ್ಲಿ ಮುಲ್ತಾನ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಇಬ್ನ್ ಹವ್ಕಾಲ್, ಆಡಳಿತಗಾರರು ಸಾಮಾ ಬಿನ್ ಲೋಯಿ ಬಿನ್ ಗಾಲಿಬ್ ನ ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.[] ಈ ಹಿಂದೆ 959 ರಲ್ಲಿ ಮುಲ್ತಾನ್ ಎಮಿರೇಟ್ ಅನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಮುಲ್ತಾನ್ ಎಮಿರೇಟ್ ಬಾನು ಮುನಬ್ಬಿಹ್ ಅನ್ನು ಹಿಂದಿನ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ ದಾಯ್ ಜಲಮ್ ಇಬ್ನ್ ಶ್ಯಾಮ್ ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಬಾನು ಲಾವಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಹಮೀದ್ ಲಾವಿ ಮುಲ್ತಾನ್ಎಮಿರ್ ಆದರು. ಫಿರಿಸ್ತಾ ಪ್ರಕಾರ, ಘಜ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಆಲ್ಪ್-ಟೆಗಿನ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮರಿಗಾಗಿ ಸಬುಕ್ಟಿಗಿನ್ ಮುಲ್ತಾನ್ ಮತ್ತು ಲಾಮ್ಘನ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಇದು ಕಾಬೂಲ್ ನ ಹಿಂದೂ ಶಾಹಿಯ ರಾಜ ಜಯಪಾಲ, ಹಮೀದ್ ಲಾವಿ ಮತ್ತು ಭಾಟಿಯಾ ರಾಜನ ನಡುವೆ ಮೈತ್ರಿಯ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಮೈತ್ರಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಜಯಪಾಲನು ಲಾಮ್ಘನ್ ಮತ್ತು ಮುಲ್ತಾನ್ ಅನ್ನು ಹಮೀದ್ ಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟನು ಎಂದು ಅವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.[]

ಮುಲ್ತಾನ್ ನಗರದ ಆಡಳಿತ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಕ್ರಿ.ಶ. 977 ರಲ್ಲಿ ಘಜ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಅಮೀರ್ ಆದ ನಂತರ, ಸಬುಕ್ಟಿಗಿನ್ ಹಮೀದ್ ಲೋದಿಯೊಂದಿಗೆ ಹಗೆತನವಿಲ್ಲದ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡನು, ಫಿರಿಸ್ತಾ ಪ್ರಕಾರ ಅವನನ್ನು ತನ್ನ ಯಜಮಾನ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡನು. ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕತೆಯ ಮೂಲಕ ಹಿಂದೂ ರಾಜರೊಂದಿಗಿನ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಬುಕ್ಟಿಗಿನ್ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಹಮೀದ್ ಅವರ ಶರಣಾಗತಿ ಅಸಂಭವವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಮಿಶ್ರಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.[] ಬಾನು ಮುನಬ್ಬಿಹ್ ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ ನಗರದ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಾಧಿಸಿದ ಫಾತಿಮಿಡ್ ಖಲೀಫತ್ (ದಾಯಿ) ಜಲಮ್ ಇಬ್ನ್ ಶಬಾನ್ ನ ಮರಣದ ನಂತರ ಹಮೀದ್, ಮುಲ್ತಾನ್ ನಗರದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಕ್ರಿ.ಶ 985 ರ ನಂತರ ಮರಣಹೊಂದಿರಬಹುದು[೧೦]

ಆನಂದಪಾಲರೊಂದಿಗೆ ರಕ್ಷಣಾ ಮೈತ್ರಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಹಮೀದ್ ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಫತೇಹ್ ದೌದ್, ಸಬುಕ್ತಿಗಿನ್ ಅವರ ಮಗ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಪೇಶಾವರದ ಘಜ್ನಿ ಕದನ (1001), ಕ್ರಿ.ಶ 1001 ರಲ್ಲಿ ಜಯಪಾಲ ಮತ್ತು ಕ್ರಿ.ಶ 1004 ರಲ್ಲಿ ಭಾಟಿಯಾ ರಾಜನನ್ನು ನೋಡಿದ ನಂತರ ಘಜ್ನವಿದ್ಗಳಿಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಅವರು ಜಯಪಾಲನ ಮಗ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಆನಂದಪಾಲನೊಂದಿಗೆ ರಕ್ಷಣಾ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಕ್ರಿ.ಶ. 1006ರಲ್ಲಿ ಮುಲ್ತಾನ್ ನ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ ಅಂಶ ಮತ್ತು ದಾವುದ್ ಅವನ ವಿರುದ್ಧ ತಿರುಗಿಬಿದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ಮಹಮದ್ ಮುಲ್ತಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ದಂಡೆತ್ತಿ ಬಂದನು. ಆನಂದಪಾಲನು ಅವನ ಮುನ್ನಡೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು ಆದರೆ ಸೋತನು. ಮಹಮೂದ್ ಒಂದು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ಮುಲ್ತಾನ್ ಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದನು ಮತ್ತು ದಾವೂದ್ ತನ್ನ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು, ಜೊತೆಗೆ 20,000 ದಿರ್ಹಾಮ್ ಗಳ ಕಪ್ಪಕಾಣಿಕೆಯನ್ನು ಸಹ ಪಡೆದನು. ಇಲಕ್ ಖಾನ್ ನ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಲು ಅವನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಗ್ರೇಟರ್ ಖೊರಾಸಾನ್ ಗೆ ಹೊರಟನು ಮತ್ತು ಹೊಸದಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರದೇಶದ ಗವರ್ನರ್ ಆಗಿ ಸುಖ್ಪಾಲ ಅಲಿಯಾಸ್ "ನವಾಸಾ ಷಾ" ಅನ್ನು ತೊರೆದನು.[೧೧][೧೨] ಮತ್ತೊಂದು ಆವೃತ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ದೌದ್ ತನ್ನ ನಿಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀಲಂಕಾಕ್ಕೆ ನಿವೃತ್ತನಾಗಿ ಹೋದನು ಮತ್ತು ಮಹಮೂದ್ ನಗರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಅದರ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ 20,000 ದಿರ್ಹಾಮ್ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿದನು.[೧೩]

ದಾವುದನ ಸೋಲು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಕ್ರಿ.ಶ. 1010 ರಲ್ಲಿ, ದಾವುದ್ ಮತ್ತೆ ಮಹಮೂದನ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆ ಎದ್ದನು, ಅವನು ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ಎಂಟನೇ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಗರದ ಮೇಲೆ ದಂಡೆತ್ತಿ ಬಂದನು. ದಾವುದ್ ಸೋತು ಘಜ್ನಿ ಮತ್ತು ಲಾಮ್ಘನ್ ನಡುವೆ ಇರುವ ಘುರಾಕ್ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಉಳಿದ ಜೀವನವನ್ನು ಸೆರೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟನು.[೧೪][೧೫] ದಾವುದ್ ಮನೆತನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮತ್ತು ಅವನ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ ಬಣವು ಫಾತಿಮಿದ್ ಪರ ಬಣದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಸೂಮ್ರಾ ರಾಜವಂಶದ ಮನವೊಲಿಸಿದ ನಂತರ ಮಹಮೂದ್ ನ ಮಗ ಮತ್ತು ಘಜ್ನಿಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಒಂದನೇ ಮಸೂದ್ ದಾವೂದ್ ನ ಮಗ ಅಲ್-ಅಸ್ಗರ್ ನನ್ನು ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದನು. ಸಿರಿಯನ್ ಡ್ರೂಜ್ ನಾಯಕ ಬಹಾ ಅಲ್-ದಿನ್ ಅಲ್-ಮುಖತಾನಾ ಕ್ರಿ.ಶ 1034 ರಲ್ಲಿ ಇಬ್ನ್ ಸುಮಾರ್ ಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು, ಘಜ್ನವಿದ್ ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆ ಏಳಲು ಮತ್ತು ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದನು. ಅಲ್-ಅಶ್ಗರ್ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ ಬಣವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಮಸೂದ್ ಮರಣದ ನಂತರ ಕ್ರಿ.ಶ 1041 ರಲ್ಲಿ ದಂಗೆ ಎದ್ದನು. ಅವನ ಸೈನಿಕರು ಮುಲ್ತಾನ್ ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು ಆದರೆ ಘಜ್ನಿಯ ಹೊಸ ಘಜ್ನವಿದ್ ಸುಲ್ತಾನ್ ಮೌದುದ್ ನಗರವನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕಾಯಿತು.ಮೌದೂದ್ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿವಾಸಿಗಳು ಒಪ್ಪಿಸಿದರು, ಅವರು ಅಬ್ಬಾಸಿದ್ ಖಲೀಫಾ ಅಲ್-ಖಾದಿರ್ ಮತ್ತು ಮೌದೂದ್ ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ "ಖುತ್ಬಾ" ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು.[೧೬]

ಲೋದಿ ರಾಜವಂಶವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸುನ್ನಿ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಧರ್ಮವಿರೋಧಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿಸಂ ಪಂಥವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿತು. ಹಮೀದ್ ಖಾನ್ ಲೋದಿ ಜಲಮ್ ಗಿಂತ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿಗಳ ಹೆಚ್ಚು ಸಹಿಷ್ಣು ಬಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನಾಗಿರಬಹುದು.[೧೭][೧೮] ಲೋದಿಗಳು ಫಾತಿಮಿದ್ ಕ್ಯಾಲಿಫೇಟ್ ಗೆ ತಮ್ಮ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ನಂಬಿಕೆಗಾಗಿ ಘಜ್ನಿಯ ಮಹಮದ್ ಅವರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅಲ್-ಉತ್ಬಿಯ 'ತಾರಿಖ್ ಯಾಮಿನಿ' ಪ್ರಕಾರ, ಫತೇಹ್ ದೌದ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸುನ್ನಿ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅದನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಮುಲ್ತಾನ್ ಅನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಮಹಮದ್ ಮತ್ತೆ ಅದರ ಇಸ್ಮಾಯಿಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದನು. ಮುಲ್ತಾನ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಜಲಮ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಇಬ್ನ್ ಖಾಸಿಮ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಹಳೆಯ ಸಾಮೂಹಿಕ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಾಗಿ ಮತ್ತೆ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು.[೧೯]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  1. MacLean, Derryl N. (2023-10-20). Religion and Society in Arab Sind (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). BRILL. p. 533. ISBN 978-90-04-66929-1.
  2. Seyfeydinovich, Asimov, Muhammad; Edmund, Bosworth, Clifford; UNESCO (1998-12-31). History of civilizations of Central Asia: The Age of Achievement: A.D. 750 to the End of the Fifteenth Century (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). UNESCO Publishing. pp. 302–303. ISBN 978-92-3-103467-1.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. "Lōdīs". referenceworks (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). doi:10.1163/1573-3912_islam_COM_0584. Retrieved 2024-05-22. "The Lōdīs are related to a clan of the Ghilzay tribe of Afghanistān [see ghalzay] and ruled over parts of north India for 77 years. Afghāns came to the Indus plains from Rōh [q.v.] as early as 934/711-12 with the army of Muḥammad b. Ķāsim, the conqueror of Sind, and allied themselves politically with the Hindū-Shāhī [q.v.] rulers of Lahore, and receiving part of Lāmghān [see lāmghānāt ] for settlement, built a fort in the mountains of Peshawar to protect ¶ the Pandjāb from raids. During Alptigin's government at Ghazna, when his commander-in-chief Sebüktigin raided Lāmghān and Multān, the Afghans sought help from Rādjā Djaypāl who appointed their chief, Shaykh Ḥamīd Lōdī, viceroy of the wilāyats of Lamghān and Multān. Shaykh Ḥamīd appointed his own men as governors of those districts, and thereby the Afghāns gained political importance; their settlements stretched southwards from Lāmghān to Multān, incorporating the tracts of Bannū and Dērā Ismā'īl Khān. Later, a family of the Lōdī tribe settled at Multān, which was ruled in 396/1005 by Abu 'l-Fatḥ Dāwūd, a grandson of Shaykh Ḥamīd.
  4. Lal, Kishori Saran (1969). Studies in Asian History: Proceedings of the Asian History Congress, 1961 (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). [Published for the] Indian Council for Cultural Relations [by] Asia Publishing House. ISBN 978-0-210-22748-0.
  5. Ahmad, Zulfiqar (1988). Notes on Punjab and Mughal India: Selections from Journal of the Punjab Historical Society (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Sang-e-Meel Publications. p. 533.
  6. ೬.೦ ೬.೧ Samuel Miklos Stern (October 1949). "Ismā'ili Rule and Propaganda in Sīnd". Islamic Culture. 23. Islamic Culture Board: 303.
  7. Syed Sulaiman Nadvi (1964). Indo-Arab Relations: An English Rendering of Arab O' Hind Ke Ta'llugat. Institute of Indo-Middle East Cultural Studies. pp. 167–168.
  8. Yogendra Mishra (1972). The Hindu Sahis of Afghanistan and the Punjab, A.D. 865-1026: A Phase of Islamic Advance Into India. Vaishali Bhavan. pp. 100–101.
  9. Yogendra Mishra (1972). The Hindu Sahis of Afghanistan and the Punjab, A.D. 865-1026: A Phase of Islamic Advance Into India. Vaishali Bhavan. pp. 102–103.
  10. N. A. Baloch; A. Q. Rafiqi (1998). "The regions of Sind, Baluchistan, Multan and Kashmir". History of Civilizations of Central Asia, Volume 4. UNESCO. p. 297. ISBN 9789231034671.
  11. Yogendra Mishra (1972). The Hindu Sahis of Afghanistan and the Punjab, A.D. 865-1026: A Phase of Islamic Advance Into India. Vaishali Bhavan. pp. 132–135.
  12. Khaliq Ahmed Nizami (2002). Religion and Politics in India During the Thirteenth Century. Oxford University Press. p. 307.
  13. Nilima Sen Gupta (1984). Cultural History of Kapisa and Gandhara. Sundeep Prakashan. p. 50.
  14. M. A. Qasem (1958). Muslim Rule in India: From the Invasion of Muhammad-bin-Qasim to the Battle of Plassey, 712-1757 A.D. Z. A. Qasem. p. 42.
  15. Fauja Singh, ed. (1958). History of the Punjab: A.D. 1000-1526. Department of Punjab Historical Studies, Punjabi University. pp. 66, 75.
  16. N. A. Baloch; A. Q. Rafiqi (1998). "The regions of Sind, Baluchistan, Multan and Kashmir". History of Civilizations of Central Asia, Volume 4. UNESCO. pp. 298–299. ISBN 9789231034671.
  17. N. A. Baloch; A. Q. Rafiqi (1998). "The regions of Sind, Baluchistan, Multan and Kashmir". History of Civilizations of Central Asia, Volume 4. UNESCO. p. 298. ISBN 9789231034671.
  18. N. A. Baloch (1995). Lands of Pakistan: Perspectives, Historical and Cultural. El-MashriqiFoundation. p. 60.
  19. André Wink (1991). Al-Hind, the Making of the Indo-Islamic World, Volume I: Early Medieval India and the Expansion of Islam, 7th-11th Centuries. Brill. p. 217. ISBN 9789004092495.