ವಿಕಿಪೀಡಿಯ

ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾ ಸೂಟ್

  ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾ ( ಪಂಜಾಬಿ:ਘੱਗਰਾ ) ನಾಲ್ಕು ತುಂಡುಗಳ ಒಂದು ಉಡುಗೆ. [೧] ಇದನ್ನು ತೇವಾರ್ ಅಥವಾ 'ಟಿ-ಓರ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಪಂಜಾಬಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ತಲೆಯ ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ( ಫುಲ್ಕರಿ ), ಕುರ್ತಾ ಅಥವಾ ಕುರ್ತಿ, [೨] ಘಾಗ್ರಾ ( ಉದ್ದನೆಯ ಸ್ಕರ್ಟ್) ಮತ್ತು ಸುಥಾನ್ (ಪಾದದ ಸುತ್ತ ಬಿಗಿಯಾದ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ಯಾಗಿ ಪ್ಯಾಂಟ್) ಅಥವಾ ಪಂಜಾಬಿ ಸಲ್ವಾರ್ (ಪ್ಯಾಂಟ್) ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. [೩] ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಘಾಗ್ರವನ್ನು ಹರಿಯಾಣದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ನೈಋತ್ಯ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, [೪] ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ [೫] ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಗಿದ್ಧಾ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. [೬]

ರಂಗಾ ಪಂಜಾಬ್. ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾ
ಪಂಜಾಬಿ ನೃತ್ಯ 2

ಇತಿಹಾಸ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಘಾಗ್ರವು ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಚಂಡಟಕದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಉಡುಪಾಗಿತ್ತು. [೭] ಕ್ಯಾಂಡಟಕವು ಪುರುಷರ ಅರ್ಧ ಪ್ಯಾಂಟ್ ಆಗಿತ್ತು. [೮] ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಘಾಗ್ರಾ ಆಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಇದನ್ನು ಕುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ತೊಡೆಯವರೆಗೆ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸುವ ಶರ್ಟ್ ನಂತಹ ಉಡುಗೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. [೯] [೧೦] ಏಳನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಡಟಕವು ಜನಪ್ರಿಯ ಸ್ತ್ರೀ ಉಡುಗೆಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. [೧೧]

ಉಡುಗೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾ ನಾಲ್ಕು ತುಂಡುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಉಡುಗೆಯಾಗಿದೆ : ಫುಲ್ಕರಿ, ಕುರ್ತಾ / ಕುರ್ತಿ, ಘಾಗ್ರಾ ಮತ್ತು ಸುತಾನ್ / ಸಲ್ವಾರ್. ತೆವಾರ್ ಅಥವಾ ಟಿ-ಅಥವಾ ಎಂಬ ಪದವು ಉಡುಗೆಯ ಮೂಲತಃ ಮೂರು-ತುಂಡುಗಳ ಮೇಳವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ [೧೨] ಇದು ತಲೆಯ ಸ್ಕಾರ್ಫ್, ಕುರ್ತಾ/ಕುರ್ತಿ/ಅಂಗಿ ಮತ್ತು ಘಾಗ್ರಾಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಧುವಿಗೆ ನೀಡಲು ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವಾಗ, ಸುತಾನ್/ಕುರ್ತಾ ಅಥವಾ ಸಲ್ವಾರ್ ಕಮೀಜ್ ಉಡುಪನ್ನು ಬೇವಾರ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಎರಡು ಪದರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ತಲೆಯ ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ಅನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ರಾಂಧವಾ (1960) ಘಾಗ್ರಾ ಮೇಳ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬಿ ಸೂಟ್ ಉಡುಪಿನ ನಡುವಿನ ಏಕೈಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಘಾಗ್ರಾ ಉಡುಪಿನಲ್ಲಿ ಘಾಗ್ರಾವನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಅದರಂತೆ, ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾವನ್ನು ತೆವಾರ್/ಟಿ-ಅಥವಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದು ನಾಲ್ಕು ತುಂಡು ಉಡುಗೆ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬಿ ಸೂಟ್, ಮೂರು-ತುಂಡುಗಳ ಉಡುಗೆಯಾಗಿದೆ.

ಫುಲ್ಕರಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಹೆಡ್ ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕಸೂತಿ ಮಾಡಿದ ದೊಡ್ಡ ಫುಲ್ಕಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

ಕುರ್ತಾ/ಕುರ್ತಿ/ಅಂಗಿ/ಚೋಲಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಕುರ್ತಾ/ಕುರ್ತಿ

ಮೇಲಿನ ಉಡುಪು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಉದ್ದವಾದ ಕುರ್ತಾ ಅಥವಾ ಕುರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಚಿಕ್ಕ ಕೋಟ್ ಆಗಿದೆ. [೧೩] ಕುರ್ತಾವು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದು ಅಡ್ಡ ಸೀಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಕುರ್ತಕದ ಅವಶೇಷವಾಗಿದೆ. ಇದು 11 ನೇ ಶತಮಾನ CE ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶದ ಕುರ್ತಾಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. [೧೪]

ಕುರ್ತಿಯು ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಕಾಟನ್ ಕೋಟ್ ಆಗಿದೆ [೧೫] ಅಥವಾ ಒಂದು ಮಿನಿ ಅಂಗ (ಉಡುಗೆ) ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. [೧೬] ಇದರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದ ಸೀಳುಗಳಿಲ್ಲ. ಇದು ಶುಂಗಾ ಅವಧಿಯ (2 ನೇ ಶತಮಾನ BC) ಟ್ಯೂನಿಕ್‌ನಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. [೧೭] 1700 ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕುರ್ತಿಯು ಬಲಕ್ಕೆ ಗುಂಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು [೧೮] ಆದರೆ ನಂತರದ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಗುಂಡಿಯನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ.

  •  
    ಸರೈಕಿ ಕುರ್ತಿ
ಅಂಗಿ/ಚೋಲಿ

ಅಂಗಿ ಎಂಬುದು ಪಂಜಾಬಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ರವಿಕೆಗೆ ಹೆಸರು. ಇದು ಸ್ತನವನ್ನು ಮುಚ್ಚುವ ಚಿಕ್ಕ ತೋಳಿನ ಉಡುಪಾಗಿದೆ. ಇದು ಎದೆಯನ್ನು ಭಾಗಶಃ ಮುಚ್ಚಿ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಚ್ಚದೆ ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ. [೧೯] ಅಂಗಿಯನ್ನು ಕುರ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಧರಿಸಬಹುದು. ಅಂಗಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಧರಿಸಿದರೆ ಇದನ್ನು ಚೋಲಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಎದೆಯನ್ನು ಮುಚ್ಚುತ್ತದೆ [೨೦] . ಇದು ಚಿಕ್ಕ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨೧]

ಚೋಲಿಯ ಒಂದು ವಿನ್ಯಾಸವು ಅನೇಕ ಬಣ್ಣದ ರೇಷ್ಮೆ ಮತ್ತು ಇತರ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ(ಅಥವಾ ತೇಪೆಗಳಿಂದ) [೨೨] ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ತೋಳುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಹಾಗೇ ಮುಚ್ಚದೆ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨೩] ಚೋಲಿಯನ್ನು ದಾರಗಳಿಂದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨೪] [೨೫] ಚೋಲಿಯು 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕುರ್ತಾಕ್ಕೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿತ್ತು, [೨೬] [೨೭] [೨೮] [೨೯] ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 16 ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. [೩೦] ಇದು ಮುಲ್ತಾನಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಮುಲ್ತಾನಿ ಚೋಲಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಸೂತಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಕೈಯಿಂದ ಮುದ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಾರಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. [೩೧] ಚೋಲಿಯ ಆಧುನಿಕ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

  •  
    ಆಭರಣದೊಂದಿಗೆ ಪಂಜಾಬಿ ಚೋಲಿ
 
ಪಶ್ಚಿಮ ಪಂಜಾಬ್ ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸಿರುವ ಸರೈಕಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಘಾಗ್ರಾ

ಘಾಗ್ರಾವು ಉದ್ದನೆಯ ಪೂರ್ಣ ಸ್ಕರ್ಟ್ ಆಗಿದ್ದು ಅದು 9 ರಿಂದ 25 ಗಜಗಳವರೆಗೆ ಉದ್ದವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ರವು ಪಶ್ಚಿಮ ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಸರೈಕಿ ಮಾತನಾಡುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸುವ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಘಾಗ್ರಾವನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಮುದಾಯಗಳ ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. [೩೨]

ಸುತಾನ್/ಸಲ್ವಾರ್

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಘಾಗ್ರಾ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸುತಾನ್ ಅಥವಾ ಸಲ್ವಾರ್ ಅನ್ನು ಧರಿಸುವುದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿದೆ.

ಬಳಕೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾ ಪಶ್ಚಿಮ ಪಂಜಾಬ್ [೩೩] ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ 1960 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹಬ್ಬಿತು. [೩೪] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬಿ ಸಲ್ವಾರ್ ಸೂಟ್ ಅನ್ನು ಜನರು ಧರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು, [೩೫] ಆದರೂ ಪೂರ್ವ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಕೆಲವು ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಂಜಾಬಿ ಘಾಗ್ರಾವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೩೬] ಇದಲ್ಲದೆ, ಘಾಗ್ರಾವನ್ನು ಹರಿಯಾಣದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, [೩೭] ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಲೆಹಂಗಾ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಘಾಗ್ರಾದ ಒಂದು ಬದಲಾವಣೆಯು ಲೆಹೆಂಗಾವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ 1878 ರಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿದಂತೆ ಘಾಗ್ರಾಕ್ಕಿಂತ ಉತ್ತಮವಾದ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ [೩೮] ಲೆಹೆಂಗಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬಿ ವಧುಗಳು ಲೆಹಂಗಾವನ್ನು ಧರಿಸುವುದು ಇಂದಿಗೂ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಘಾಗ್ರಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಘಾಗ್ರದ ಚಿಕ್ಕ ಆವೃತ್ತಿಯು ಘಾಗ್ರಿಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಕಣಕಾಲುಗಳ ತನಕ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹರಿಯಾಣ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ 1960 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. [೩೪] ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ಘಾಗ್ರಿ ಒಂದು ಮನೆಯ ಒಳಗಡೆ ಧರಿಸುವ ವಸ್ತುವಾಗಿತ್ತು. [೩೯]

ಫೋಟೋ ಗ್ಯಾಲರಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  •  
    ಪಟಿಯಾಲದ ಫುಲ್ಕಾರಿ
  •  
    ಸುಥಾನ್ ಧರಿಸಿರುವ ಮಹಿಳೆಯ (ಬಲಕ್ಕೆ) ರೇಖಾಚಿತ್ರ
  •  
    ಪಂಜಾಬಿ ಕುರ್ತಾ ಮತ್ತು ಲೆಹೆಂಗಾ
  •  
    ಗೋಟಾ ಕಸೂತಿಯೊಂದಿಗೆವಧುವಿನ ಲೆಹೆಂಗಾ
  •  
    ಲುವಾಂಚರಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು- ಪಹಾರಿ ಪೇಂಟಿಂಗ್. 1760
  •  
    ಲುವಾಂಚರಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಚಲ ಮಹಿಳೆ
  •  
    ರಾಣಿ ಜಿಂದಾನ್ (1817-1863) ಘಾಗ್ರಾ ಮತ್ತು ಕುರ್ತಾದಲ್ಲಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  1. ↑ "Punjab District Gazetteers: Ibbetson series, 1883-1884]". Compiled and published under the authority of the Punjab government. 27 February 1883. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  2. ↑ Biswas, Arabinda; Division, India Ministry of Information and Broadcasting Publications (27 February 1985). "Indian Costumes". Publ. Division, Ministry of Information and Broadcasting. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  3. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2014-05-01. Retrieved 2014-11-20.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  4. ↑ Chaudhry, Nazir Ahmad (27 February 2019). Multan Glimpses: With an Account of Siege and Surrender. Sang-e-Meel Publications. ISBN 9789693513516. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  5. ↑ Mehta, Parkash; Kumari, Anjala (1 January 1990). Poverty and Farm Size in India: A Case Study. Mittal Publications. ISBN 9788170991991. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  6. ↑ "Nrityabhakti Dance Academy - Supriya Puranik - Indian Classical Dance". Nrityabhakti.com. Archived from the original on 24 September 2017. Retrieved 27 February 2019.
  7. ↑ Subbarayappa, B. V. (27 February 1985). "Indo-Soviet Seminar on Scientific and Technological Exchanges Between India and Soviet Central Asia in Medieval Period, Bombay, November 7-12, 1981: Proceedings". Indian National Science Academy. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  8. ↑ Bose, Mainak Kumar (27 February 1988). "Late Classical India". A. Mukherjee & Company. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  9. ↑ Gupta, Dharmendra Kumar (27 February 1972). "Society and Culture in the Time of Daṇḍin". Meharchand Lachhmandas. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  10. ↑ Chandra, Moti (27 February 1973). "Costumes, Textiles, Cosmetics & Coiffure in Ancient and Mediaeval India". Delhi : Oriental Publishers. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  11. ↑ Thapliyal, Uma Prasad (27 February 1978). Foreign elements in ancient Indian society, 2nd century BC to 7th century AD. Munshiram Manoharlal. ISBN 9788121502368. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  12. ↑ Ghurye, Govind Sadashiv (27 February 1966). Indian Costume. Popular Prakashan. ISBN 9788171544035. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  13. ↑ Gazetteer of the Hoshiarpur District: 1883-84. Sang-e-Meel Publications. 27 February 2019. ISBN 9789693511154. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  14. ↑ Sharma, Brij Narain (27 February 1966). Social Life in Northern India, A.D. 600-1000. Munshiram Manoharlal. ISBN 9780842615167. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  15. ↑ "Punjab District Gazetteers: Rawalpindi District (v. 28A)". Haideri Press. 27 February 2019. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  16. ↑ "Punjab District and State Gazetteers: Part A]". Compiled and published under the authority of the Punjab government. 27 February 2019. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  17. ↑ "Panjab University Research Bulletin: Arts". The University. 27 February 1982. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  18. ↑ Nijjar, Bakhshish Singh (27 February 1972). "Panjab Under the Later Mughals, 1707-1759". New Academic Publishing Company. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  19. ↑ Punjab (27 February 1883). "Punjab gazetteers, 1883, bound in 10 vols., without title-leaves". Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  20. ↑ "Gazetteer of the Jalandhar District". Punjab Government Press. 27 February 1884. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  21. ↑ Purser, C. A. Roe and W. E. (27 February 1878). "REPORT ON THE REVISED LAND REVENUE SETTLEMENT OF THE MONTGOMERY DISTRICT IN THE MOOLITAN DIVISIONB OF THE PUNJAB". Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  22. ↑ "Gazetteer of the Muzaffargarh District". Punjab Government Press. 27 February 1884. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  23. ↑ Baden-Powell, Baden Henry (27 February 1872). "Hand-book of the Manufactures & Arts of the Punjab: With a Combined Glossary & Index of Vernacular Trades & Technical Terms ... Forming Vol. Ii to the "Hand-book of the Economic Products of the Punjab" Prepared Under the Orders of Government". Punjab printing Company. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  24. ↑ Singh, Dr Daljit (1 January 2004). Punjab Socio-Economic Condition (1501-1700 A.D.). Commonwealth Publishers. ISBN 9788171698554. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  25. ↑ "Punjab District Gazetteers: Mianwali district (v. 30A)". Haideri Press. 27 February 2019. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  26. ↑ "Punjab District Gazetteers". Compiled and published under the authority of the Punjab government. 27 February 2019. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  27. ↑ Punjab (India) (27 February 2019). "Punjab District Gazetteers: Jhang district, 1929". Superintendent, Government Printing. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  28. ↑ Rajasthan (India) (27 February 1972). "Rajasthan [district Gazetteers].: Ganganagar". Printed at Government Central Press. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  29. ↑ Saini, B. S. (27 February 1975). "The Social & Economic History of the Punjab, 1901-1939, Including Haryana & Himachal Pradesh". Ess Ess Publications. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  30. ↑ Schomer, Karine; McLeod, W. H. (27 February 1987). The Sants: Studies in a Devotional Tradition of India. Motilal Banarsidass Publ. ISBN 9788120802773. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  31. ↑ "United States Treaties and Other International Agreements". Department of State. 27 February 1988. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  32. ↑ Punjab District Gazetteers Volume VII Part A Multan District 1923-1924
  33. ↑ Slocum, Walter L.; Akhtar, Jamila; Sahi, Abrar Fatima (27 February 1960). "Village life in Lahore District: a study of selected sociological aspects". Social Sciences Research Centre, University of the Panjab. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  34. ↑ ೩೪.೦ ೩೪.೧ Mohinder Singh Randhawa. (1960) Punjab: Itihas, Kala, Sahit, te Sabiachar aad.Bhasha Vibhag, Punjab, Patiala.
  35. ↑ "Clothes of Culture..." Ehmerapunjab.timblr.com. Retrieved 27 February 2019."Clothes of Culture..." Ehmerapunjab.timblr.com. Retrieved 27 February 2019.
  36. ↑ "Gurmukhi Book - Alop Ho Reha Virsa; Pure". Apnaorg.com. Retrieved 27 February 2019.
  37. ↑ Sr.Bimcy; Sr.Sisily; Charlotte. Spotlight Social Studies 3. Scholar Publishing House. ISBN 9788171725151. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  38. ↑ Purser, C. A. Roe and W. E. (27 February 1878). "REPORT ON THE REVISED LAND REVENUE SETTLEMENT OF THE MONTGOMERY DISTRICT IN THE MOOLITAN DIVISIONB OF THE PUNJAB". Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
  39. ↑ Brard, Gurnam Singh Sidhu (27 February 2019). East of Indus: My Memories of Old Punjab. Hemkunt Press. ISBN 9788170103608. Retrieved 27 February 2019 – via Google Books.
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಪಂಜಾಬಿ_ಘಾಗ್ರಾ_ಸೂಟ್&oldid=1218198" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ