ನಟ ಭೈರವ್
ನಟ್ ಭೈರವ್ (ಅಥವಾ ನಟ ಭೈರವ್ ಎಂದೂ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ) ( ಹಿಂದಿ : नट भैरव)ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯ ಭೈರವ್ ಥಾಟ್‌ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಗವಾಗಿದೆ . ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಇದು ಬೆಳಗಿನ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭೈರವ್ ಥಾಟ್ ನ ಪ್ರಮುಖ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿನ ಸರಸಾಂಗಿಯು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿನ ನಟ್ ಭೈರವನಂತೆಯೇ ಇದೆ.
ಸಿದ್ಧಾಂತ
ಬದಲಾಯಿಸಿಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದ ಸಂಗೀತ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುವುದು ತೊಡಕುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಲಿಖಿತ ಸಂಕೇತದ ಯಾವುದೇ ಸೆಟ್, ಔಪಚಾರಿಕ ವಿಧಾನಗಳಿಲ್ಲ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತವು ಶ್ರವ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಬರವಣಿಗೆ ಕಲಿಕೆಯ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಭಾಗವಲ್ಲ. ಆದರೆ, ನಾಟ್ ಭೈರವ ಬೆಳಗಿನ ರಾಗ. ರಾಗವು ವೀರೋಚಿತ ವಿಜೃಂಭಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ದು:ಖದ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣ
ಬದಲಾಯಿಸಿಸ, ರಿ, ಗ, ಮ, ಪ, ಧ, ನಿ, ಸ' (ಸಿ, ಡಿ, ಇ, ಎಫ್, ಜಿ, ಎ♭, ಬಿ, ಸಿ')
ಸ', ನಿ, ಧ, ಪ, ಮ, ಗ, ರಿ, ಸಾ (ಸಿ', ಬಿ, ಎ♭, ಜಿ, ಎಫ್, ಇ, ಡಿ, ಸಿ)
ಪಕಡ್ ಅಥವಾ ಚಲನ್
ಬದಲಾಯಿಸಿಧ-ನಿ-ಸ'
ಸ-ರಿ-ಸಾ
ಸ-ರಿ-ಗ-ಮ- ಧ -ಪ, ಗ-ಮ-ರಿ-ಸ, ರಿ-'ನಿ-' ಧ -ಸ
ಮೇಲಿನವು ನಿಜವಾಗಿದ್ದರೂ, ರಾಗದ ಆಧುನಿಕ (೨೦ ನೇ ಶತಮಾನ) ನಿರೂಪಣೆಯು ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ರಾಗದ ಮೂಲ ಚಲನ್ ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ವಾದಿ-ಸಂವಾದಿ (ಪಾಯಿಂಟ್-ಕೌಂಟರ್ ಪಾಯಿಂಟ್) ಜೋಡಿಯನ್ನು ರಿ- ಧ ಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಮೂಲ ವಿಶಿಷ್ಟ ನುಡಿಗಟ್ಟು ರಿ- ಧ -ರಿ, ರಿ-ಗ, ಗ-ಮ, ಮ-ಪ; ಮಾ-ನಿ ಧ -ಪ, ಗ-(ಮ)-ರಿ-ಸ; ಸ-'ನಿಸಾ-' ಧ .
ಈ ಚಲನ್ ನಟ್ ಭೈರವದಲ್ಲಿನ ನಟ್-ಅಂಗ್ ಅನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೊರತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಸಂಘಟನೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಸಂಬಂಧಿತ ರಾಗಗಳು:
- ಭೈರವ (ರಾಗ)
- ಅಹಿರ್ ಭೈರವ್
- ಥಾಟ್ : ಭೈರವ
ನಡವಳಿಕೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ, ಈ ರಾಗವು ನಾಟ್ ಮತ್ತು ಭೈರವ್ (ಶಾಹ್ [ಭೈರವ್ ಕೆ ಪ್ರಕಾರ] 1991: 255) ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಭೈರವನ ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಳಗಿನ ಟೆಟ್ರಾ ಸ್ವರಮೇಳವು ನ್ಯಾಟ್‌ನ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಆದರೆ ಮೇಲಿನ ಟೆಟ್ರಾ ಸ್ವರಮೇಳದಲ್ಲಿ ಭೈರವ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಕೋಮಲ್ ಧಾ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಸ್ವರಗಳು ಸಹಜ. ರಾಗವು ವೀರೋಚಿತ ವಿಜೃಂಭಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಗೀತದ ಘಟಕವಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾರುಣ್ಯ ಭಾವನೆ ಕೂಡಾ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಸಮಯ (ಸಮಯ)
ಬದಲಾಯಿಸಿನಟ್ ಭೈರವ ಮುಂಜಾನೆಯ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ರಾಗವು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಭೈರವ್ ನ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ.
ಋತುಮಾನ
ಬದಲಾಯಿಸಿಯಾವುದೇ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಹಾಡಬಹುದಾದ ಕೆಲವು ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟ್ ಭೈರವ ಕೂಡ ಒಂದು.
ರಸ
ಬದಲಾಯಿಸಿನಟ್ ಭೈರವ್ ಅನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಸಂಗೀತದ ಘಟಕದೊಂದಿಗೆ ವೀರೋಚಿತ ವಿಜೃಂಭಣೆಯೊಂದಿಗೆ, ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿನ ಕಾರುಣ್ಯ ಭಾವನೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿನಟ ಭೈರವ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳಿಗೆ ಜನಪ್ರಿಯ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ನಟ ಭೈರವ್ ಆಧಾರಿತ ಕೆಲವು ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ:
- "ಬದ್ಲಿ ಸೆ ನಿಕ್ಲಾ ಹೈ ಚಾಂದ್" - ಸಂಜೋಗ್, 1961
- "ತೇರೆ ನೈನಾ ಕ್ಯೋಂ ಭರ್ ಆಯೆ" - ಗೀತ್, 1970