ಗಂಗನಾಥ ಝಾ

ಸರ್ ಗಂಗನಾಥ ಝಾ(೨೫ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೮೭೨   - ೯ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೪೧) ಸಂಸ್ಕೃತ , ಭಾರತೀಯ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ನ್ಯಾಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಪಂಡಿತರಾಗಿದ್ದರು.

ಆರಭಿಕ ಜೀವನ

ಗಂಗನಾಥ್ ಝಾ ಬಿಹಾರದ ಮಧುಬನಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸರಿಸಾಬ್ ಪಾಹಿ ಗ್ರಾಮದ ಮೈಥಿಲ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರಿಗೆ ಮೊದಲು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಕಲಿಸಲಾಯಿತು, ನಂತರ ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಏಳು ವರ್ಷದವನಿದ್ದಾಗ ಬೆನಾರಸ್‌ಗೆ ಹೋದರು , ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಕಲಿತರು. ೧೮೮೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರಿದಲ್ಲಿಗೆ ಮರಳಿದರು ಮತ್ತು ಒಂದು ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮ ಶಾಲೆಗೆ ದಾಖಲಾದರು. ೧೮೮೬ ರಲ್ಲಿ, ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ , ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಬನಾರಸ್‌ಗೆ ಮರಳಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದರು. ಅವರು ೧೮೯೨ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಶ್ರೇಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಎಂ.ಎ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.

ಸೇವೆ

ತನ್ನ ೨೪ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ದರ್ಭಂಗಾ ರಾಜ್ಯದ ಮಹಾರಾಜರು ಗ್ರಂಥಪಾಲಕರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು. ೧೯೦೨ ರಲ್ಲಿ, ಅಲಹಾಬಾದ್‌ನ ಮುಯಿರ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು . ಅವರು ೧೯೧೮ ರಲ್ಲಿ ಹೊರಟು ಬನಾರಸ್‌ನ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾಲೇಜಿನ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದರು. ೧೯೨೦-೧೯೨೩ ರ ನಡುವೆ ಅವರು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

ಅವರು ೧೯೨೩ -೩೨ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ (ಪ್ರಯಾಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ) ಉಪಕುಲಪತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಗಂಗನಾಥ್ ಝಾ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.

ಗೌರವಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು

ಡಿ. ಲಿಟ್ - ೧೯೦೦
ಮಹಾಮಹೋಪಾಧ್ಯಾಯ - ೧೯೦೧
ಸದಸ್ಯ, ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ (೧೯೨೦-೨೩)
ಕ್ಯಾಂಪ್ಬೆಲ್ ಪದಕ, ರಾಯಲ್ ಏಷಿಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ, ಲಂಡನ್
ಗೌರವ ಸದಸ್ಯ, ರಾಯಲ್ ಏಷಿಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ, ಲಂಡನ್
ನೈಟ್ ಬ್ಯಾಚುಲರ್, ೧೯೪೧ ಜನ್ಮದಿನ ಗೌರವ ಪಟ್ಟಿ

ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಸೇವೆ

ಸರ್ ಜಿ.ಎನ್ ಝಾ ಹಲವಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ .    

ಅನುವಾಸಿದ ಪುಸ್ತಕಗಳು

ಚಂದೋಗ್ಯೋಪನಿಷದ್, ಜಿ.ಎ ನೆಲ್ಸನ್ ಅಂಡ್ ಕೊ., ಮದ್ರಾಸ್, ೧೮೯೯.
ಯೋಗ-ದರ್ಶನ, ಥಿಯೊಸಾಫಿಕಲ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಷನ್, ಬಾಂಬೆ, ೧೯೦೭.
ಗೌತಮ್ ಕಾ ನ್ಯಾಯ ಸೂತ್ರ, ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬುಕ್ ಏಜೆನ್ಸಿ, ಪೂನಾ, ೧೯೧೩.
ಪೂರ್ವ- ಮೀಮಾನ್ಸ ಶಾಸ್ತ್ರ ಆಫ್ ಜೆಮಿನಿ, ಪಾಣಿನಿ ಕಚೇರಿ, ಅಲಹಾಬಾದ್, ೧೯೧೬.
ಸ್ಲೋಕಾ ವಾರ್ತಿಕಾ, ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಬೆಂಗಾಲ್, ಕಲ್ಕತ್ತಾ, ೧೯೨೪.
ತಂತ್ರ-ಭಾಸ, ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬುಕ್ ಏಜೆನ್ಸಿ, ಪೂನಾ, ೧೯೨೫.
ಮನುಸ್ಮೃತಿ, ಐದು ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೨೦-೧೯೨೬.
ಯೋಗ ಸರ್ ಸಂಗ್ರಾಹ್, ಓರಿಯಂಟಲ್ ಬುಕ್ ಏಜೆನ್ಸಿ, ಪೂನಾ, ೧೯೩೧.

ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕಗಳು

ದ ಪ್ರಭಕರ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಪೂರ್ವ-ಮೀಮಾನ್ಸ , ಅಲಹಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ - ೧೯೧೧
ಕವಿ ರಹಸ್ಯ, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರೆಸ್, ಪ್ರಯಾಗ್.
ನ್ಯಾಯಾ ಪ್ರಕಾಶ್, ನಗರಿ ಪ್ರಚಾರಿನಿ ಸಭೆ, ಬನಾರಸ್ - ೧೯೨೦.
ವೈಶ್ವೇಶಿಕ್ ದರ್ಶ, ನಗರಿ ಪ್ರಚಾರಿಣಿ ಸಭಾ, ಬೆನಾರಸ್, ೧೯೨೧ .
ದಿ ಫಿಲಾಸಫಿಕಲ್ ಡಿಸಿಪ್ಲಿನ್, ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೨೮ .
ಸೋರ್ಸಸ್ ಆಫ್ ಹಿಂದೂ ಲಾ, ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ರೆಸ್, ಅಲಹಾಬಾದ್, ೧೯೩೦.
ಹಿಂದೂ ವಿಧಿ ಕಾ ಸ್ರೋತಾ, ಪಾಟ್ನಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೩೧ .
ಶಂಕರ್ ವೇದಾಂತ್, ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೩೯ .
ಪೂರ್ವ - ಮೀಮಾನ್ಸ ಇನ್ ಇಟ್ಸ್ ಸೋರ್ಸಸ್, ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ೧೯೪೨ .
ಯೋಗ ದರ್ಶನ, ಥಿಯೊಸಾಫಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ, ಮದ್ರಾಸ್ .

ಶಿಷ್ಯರು

ಪ್ರೊ. ಕ್ಷೇತ್ರೇಶ ಚಂದ್ರ ಚಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ
ಡಾ.ಬಾಬುರಾಮ್ ಸಕ್ಸೇನಾ
ಡಾ.ಉಮೇಶ್ ಮಿಶ್ರಾ
ಡಾ. ಸಹದೇವ ಝಾ