ಕಗ್ಗಲಿ

ಕಗ್ಗಲಿ
Scientific classification
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ:	Plantae
(ಶ್ರೇಣಿಯಿಲ್ಲದ್ದು):	Angiosperms
(ಶ್ರೇಣಿಯಿಲ್ಲದ್ದು):	Eudicots
(ಶ್ರೇಣಿಯಿಲ್ಲದ್ದು):	Rosids
ಗಣ:	Fabales
ಕುಟುಂಬ:	Fabaceae (or Leguminosae)
ಕುಲ:	Senegalia
ಪ್ರಜಾತಿ:	S. catechu
Binomial name
Senegalia catechu (L.f.) P.J.H.Hurter & Mabb.
varieties
Senegalia catechu var. catechu (L.f.) P.J.H.Hurter & Mabb. Senegalia catechu var. sundra (L.f.) Willd.
Range of Senegalia catechu
Synonyms
Acacia catechu (L.) Willd., Oliv. Acacia catechu (L.f.) Willd. var. catechuoides (Roxb.)Prain Acacia catechuoides (Roxb.) Benth. Acacia sundra (Roxb.) Bedd. Acacia wallichiana DC. Mimosa catechu L.f. Mimosa catechuoides Roxb.

ಖದಿರ ಕಗ್ಗಲಿ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯ. ಇದಕ್ಕೆ ಖದಿರ ಮತ್ತು ಕಚ್ಮರ ಎಂಬ ವಾಣಿಜ್ಯ ನಾಮವೂ ಇದೆ. ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕರಂಗಲಿ ಎಂದು ಸಹ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿಧಗಳ ಖದಿರಗಳಿವೆ ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ಕ್ಯಾಟೆಚು, ವರ್. ಕ್ಯಾಟೆಕುವಾಯಿಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ವರ್. ಜೆನೆರಿಕ್ ಹೆಸರು, 'ಅಕೇಶಿಯ', ಗ್ರೀಕ್ ಪದ 'ಅಕಿಸ್' ನಿಂದ ಬಂದಿದೆ. 'ಅಕಿಸ್'ಎಂದರೆ ಪಾಯಿಂಟ್ ಅಥವಾ ಬಾರ್ಬ್.

ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು

ಲೆಗ್ಯುಮಿನೋಸೀ ಕುಟುಂಬದ ಮಿಮೋಸೀ ಉಪಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಅಕೇಸಿಯ ಕ್ಯಾಟಿಚೂ ಎಂಬ ಪ್ರಭೇದದ ಮರ.ಇದಕ್ಕೆ ಕಚ್ಮರ ಎಂಬ ವಾಣಿಜ್ಯನಾಮವೂ ಉಂಟು. ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕರಂಗಲಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಖದಿರ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ.

ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು

ಇವು ಸುಮಾರು 5೦ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುವ ಮರ.ಇವು ಅತಿಯಾಗಿ ತೇವವುಳ್ಳ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಾನಾ ತರಹೆಯ ನೆಲಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ತೋಪುಗಳಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಬಿಸಿಲಿದ್ದಷ್ಟೂ ಈ ಗಿಡ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಮರ ಮಧ್ಯ ಪ್ರಮಾಣದ್ದು. ಕೊಂಬೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಗ್ಗಿದ ಮೊನಚಾದ ಮುಳ್ಳುಗಳಿವೆ. ತೊಗಟೆ ಬೂದುಗಪ್ಪು, ಮಂದ. ಬಿಸಿಲುಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೆಲಕಾಲ ಎಲೆ ಉದುರಿ. ಮೇ ತಿಂಗಳ ಸುಮಾರಿಗೆ ಹೊಸ ಚಿಗುರು ಬಂದು ಅದರೊಂದಿಗೇ ಬಿಳಿಯ ಹೂಗೊಂಚಲು ಮೂಡುತ್ತವೆ. ಕಾಯಿಗಳು ಡಿಸೆಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಮಾಗುತ್ತವೆ. ಕಡಿದಾಗ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಚಿಗುರುವುದು. ಬೇರುಸಸಿಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಬುಡದ ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಮುಳ್ಳುಹಂದಿಗಳು ಕಡಿದು ಅನೇಕ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣಿನ ನದಿಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ. ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿಯೂ ಮರಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಬಹುದು.

ಖದಿರದ ಆಕಾರ

ಅಕೇಶಿಯ ಕ್ಯಾಟೆಚುವು 15 ಮೀ ಎತ್ತರದವರೆಗಿನ ಸಣ್ಣ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ, ಮುಳ್ಳಿನ ಮರವಾಗಿದೆ. ತೊಗಟೆ ಬೂದು ಬಣ್ಣ ಅಥವಾ ಬೂದು-ಕಂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದ್ದು, ಉದ್ದವಾದ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಪ್ಪೆಸುಲಿಯುವ ಅಥವಾ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಒಳಬಾಗುತ್ತದೆ. ಪುಷ್ಪಮಂಜರಿಯು ಎಳೆಯದಾಗಿದ್ದರೂ ರೋಮರಹಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. 9-30 ಜೋಡಿಗಳಾದ ಪಿನ್ನೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಿಗಳಿರುವ ಬೈಪಿನ್ನೇಟ್ ಸಂಯುಕ್ತವನ್ನು ಎಲೆಗಳುರಾಚಿಸ್; ಎಲೆಗಳು 16-5೦ ಜೋಡಿಗಳಿದ್ದು, ಉದ್ದವಾದ ರೇಖಾತ್ಮಕ, 2-6 ಮಿಮೀ ಉದ್ದ, ರೋಮರಹಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ.

• ಹೂಗಳು 5-1೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದದ ಅಕ್ಷಾಕಂಕುಳಿನಲ್ಲಿನ ಕದಿರುಮಂಜರಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಪೆಂಟಮರಸ್, ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.ಒಂದು ಕ್ಯಾಂಬನಲೇಟ್ ಕ್ಯಾಲಿಕ್ಸ್ ಜೊತೆ, 1-1.5 ಮಿಮೀ ಉದ್ದವಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಕೊರಾಲಾ 2.5-3 ಮಿಮೀ ಉದ್ದ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಹಲವಾರು ಕೇಸರಗಳು, ಹಳದಿ ಅಥವಾ ಹಳದಿ-ಬಿಳಿ ತಂತುಗಳು.
• ಕಾಯಿಗಳು 5-8.5 ಸೆಂ.ಮೀ. 1-1.5 ಸೆಂ.ಮೀ.ವರೆಗಿನ ಚಪ್ಪಟೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎರಡೂ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಹೊಳಪಿನ, ಕಂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿದ್ದು ಅಭಿಮುಖ ಜೋಡನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ 3-1೦ ಬೀಜಗಳು ಇರುತ್ತವೆ; ಬೀಜಗಳು ವಿಶಾಲವಾದ ಅಂಡಾಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.

ಬಿಸಿ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಾರಿಗೆ ಎಲೆಗಳಿಲ್ಲ. ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ,

• ಎಲೆಗಳು ಫೆಬ್ರವರಿ ಬಗ್ಗೆ ಚೆಲ್ಲುತ್ತವೆ, ಹೊಸ ಎಲೆಗಳು ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ ಅಥವಾ ಮೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ. ಹೂವುಗಳು ಹೊಸ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ.
• ಮರಗಳು ಜುಲೈ ಅಥವಾ ಆಗಸ್ಟ್ ವರೆಗೆ ಹೂವುಗಳು ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಅಥವಾ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಪಡೆದು ಹಸಿರುನಿಂದ ತಿರುಗಿತು

ಕೆಂಪು-ಹಸಿರು, ಮತ್ತು ನಂತರ ಕಂದು; ಅವರು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣಾಗಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ.

ಉಪಯೋಗಗಳು

• ಇದರಿಂದ ದೊರಕುವ ಮುಖ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನ ತಾಂಬೂಲದೊಂದಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಕಾಚು.
• ಇದರ ಚೌಬೀನೆ ಬಹುಗಟ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದು ನೇಗಿಲು, ದೋಣಿಗಳ ಅಡಿಗಟ್ಟು, ಆಯುಧಗಳ ಹಿಡಿ-ಇವುಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ
• ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳಲ್ಲಿ, ಕ್ಯಾಟಚುವನ್ನು ಸುವಾಸನೆ ಮಾಡುವ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಉರಿಯೂತವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾವನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತದೆ.
• ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ತೊಗಟೆ ಮತ್ತು ಒಳಗಿನ ಮರ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲೂ ಇದರ ಉಪಯೋಗವಿದೆ.

ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳು

Senegalia catechu flowers

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ತೊಗಟೆ ಮತ್ತು ಒಳಗಿನ ಮರ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ.ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲೂ ಇದರ ಉಪಯೋಗವಿದೆ.

ಛಾಯಾಂಕಣ

• 
• 
• 

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

Media related to Senegalia catechu at Wikimedia Commons Data related to Acacia catechu at Wikispecies

ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಲೇಖನದ ವಿಷಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ:

ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಕಗ್ಗಲಿ