ಆಗ್ರಾ ಕದನ

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Infobox ಮಿಲಿಟರಿ ಸಂಘರ್ಷ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Campaign box ಭಾರತ 1857 ಆಗ್ರಾ ಕದನವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ ಆದರೆ 1857ರ ಭಾರತೀಯ ದಂಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕ್ರಮವಾಗಿತ್ತು. ದಂಗೆಯ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಆಗ್ರಾದ ಸುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಾಂತರವು ವ್ಯಾಪಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಅನೇಕ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವಕರು [[೧]]ಯ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಓಡಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆಯೆದ್ದ ಸಿಪಾಯಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಬಂಡಾಯ ಸೈನ್ಯವು ಆಗ್ರಾವನ್ನು ಸಮೀಪಿಸಿದಾಗ ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ (ಗ್ಯಾರಿಸನ್‌) ಒಂದು ದಾಳಿಯನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸಿದರು, ಅದು ಅಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವಯಸ್ಸಾದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ಕೋಟೆಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಭಾರೀ ಫಿರಂಗಿಗಳ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್ ಅವರ ನಾಮಮಾತ್ರ ನಾಯಕತ್ವದ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ಬಂಡುಕೋರರನ್ನು ಸೇರಲು ತೆರಳಿದರು.

ಕೆಲವು ತಿಂಗಳು, ಬ್ರಿಟಿಷರು ಕೋಟೆಯೊಳಗೆ ಈ ಕ್ರಮಬಧ್ದವಲ್ಲದ ಮುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನಾಯಕರು ಬಂಡುಕೋರರ ವಿರುದ್ಧ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ದೆಹಲಿಯ ಮುತ್ತಿಗೆಯು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಜಯದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಾಗ, ಬ್ರಿಟಿಷರು ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುವ ಬಂಡುಕೋರರ ದಾಳಿಗೆ ಹೆದರಿದರು ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಹತ್ತಿರದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಾಲಮ್‍ನ ಕಮಾಂಡರ್‌ಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಾಲಮ್‍ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿ ಕೋಟೆಯ ಹೊರಗೆ ಶಿಬಿರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಬಂಡುಕೋರರು ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಯುದ್ಧ-ಕಠಿಣ ಪಡೆಗಳು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ ಮತ್ತು ಬಂಡುಕೋರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಚದುರಿಸಿದವು. ಇದು ಹಿಂದೆ ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳಾದ್ಯಂತ ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ದುರ್ಬಲ ಸಂವಹನಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಲಕ್ನೋದ ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.

ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಆಗ್ರಾ ನಗರ ಮತ್ತು ಕೋಟೆಯು ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಹತ್ತಿರ ಯಮುನಾ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ. ದಂಗೆ ಭುಗಿಲೇಳುವ ಮೊದಲು, ಆಗ್ರಾವು ವಾಯವ್ಯ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಆಡಳಿತದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು (ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಫ್ರಾಂಟಿಯರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಬೇರೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ). ಈ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಜಾನ್ ರಸೆಲ್ ಕೊಲ್ವಿನ್. ಮಿಲಿಟರಿ ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ 3 ನೇ ಬೆಂಗಾಲ್ ಫ್ಯುಸಿಲಿಯರ್ಸ್ ( ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಸೈನ್ಯದ ಪದಾತಿಸೈನ್ಯದ "ಯುರೋಪಿಯನ್" ರೆಜಿಮೆಂಟ್), ಶ್ವೇತ ಪಡೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಫಿರಂಗಿದಳದ ಬ್ಯಾಟರಿ ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಪದಾತಿ ದಳದ 44 ನೇ ಮತ್ತು 67 ನೇ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ಗಳು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ. ಹೊಸದಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡ 3 ನೇ ಬೆಂಗಾಲ್ ಫ್ಯುಸಿಲಿಯರ್ಸ್ವ, ಇವರ ಬಳಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಮತ್ತು ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳದ ಪುರುಷರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.. ವಯಸ್ಸಾದ ಬ್ರಿಗೇಡಿಯರ್ ಪೊಲ್ವ್ಹೆಲ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಮಾಂಡರ್ ಆಗಿದ್ದರು.

ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಮಾನಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ಹೆದರಿದ ಬಂಗಾಳದ ಸೇನೆಯ ಸಿಪಾಯಿಗಳು (ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು) ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. 1857 ರ ಆರಂಭಿಕ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಅಶಾಂತಿಯು ಹೆಚ್ಚಿದ ನಂತರ, ಮೀರತ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸಿಪಾಯಿಗಳು 10 ಮೇ 1857 ರಂದು ದಂಗೆಯನ್ನು ಮುರಿದು ದೆಹಲಿಗೆ ತೆರಳಿದರು. ತರುವಾಯ ಅವರು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಸೇರಲು ಮತ್ತು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ದಂಗೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಿಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಕರೆದರು. ನಗರವು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಬಂಡುಕೋರರ ವಶವಾಯಿತು. ಮೇ 16 ರಂದು, ನಗರದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಫಲರಾದ 52 ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನಿರಾಶ್ರಿತರನ್ನು ರಾಜನ ಅರಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ದಂಗೆಯ ಸುದ್ದಿ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹರಡಿತು. ದೆಹಲಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಕಳುಹಿಸಲಾದ ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್ ಸಂದೇಶಗಳಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂದೇಶವಾಹಕರು ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಘಟನೆಗಳ ಉತ್ಸಾಹಭರಿತ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹರಡಿದರು. ಕೊಲ್ವಿನ್ ಮೇ 17 ರಂದು ಸಭೆಯನ್ನು ಕರೆದರು. ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಆಗ್ರಾ ಕೋಟೆಗೆ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವರ ಮೊದಲ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಮುಖ್ಯ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ರಾಬರ್ಟ್ ಡ್ರಮ್ಮಂಡ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರರು ಮನವೊಲಿಸಿದರು, ಸಿಪಾಯಿಗಳ ನಿಷ್ಠೆಯು ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದವಾಗಿದ್ದರೂ, ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರು ನಿಷ್ಠಾವಂತರಾಗಿದ್ದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಯಾವುದೇ ಭೀತಿಯ ನೋಟವು ಅಡಚಣೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ದಂಗೆಯ ಸುದ್ದಿಯು ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಹಳ ವೇಗವಾಗಿ ಮುರಿಯಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಭಾರೀ ತೆರಿಗೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳ ಮೇಲೆ ಅಸಮಾಧಾನವಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂತರ-ಕೋಮು ದ್ವೇಷಗಳು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು. ಖಜಾನೆಗಳು ಮತ್ತು ಜೈಲುಗಳನ್ನು ತೊರೆದು ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಪೋಲೀಸ್ ಕಾವಲುಗಾರರು ಗ್ರಾಮಾಂತರಕ್ಕೆ ಸಂಚರಿಸಿದವು.

ಸಚೇತಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಷಯಗಳು

ಆಗ್ರಾದ ಎರಡು ಬಂಗಾಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಪದಾತಿ ದಳಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಪುರುಷರು ನಿಷ್ಠಾವಂತರು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರೂ, ಪುರುಷರ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಹುಚ್ಚುತನದ ವರ್ತನೆಯು ಮೇ 31 ರಂದು ಅವರನ್ನು ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರಗೊಳಿಸಲು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ನಿರಾಯುಧರಾದ ಸಿಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಅವರ ಮನೆಗಳಿಗೆ ರಜೆಯ ಮೇಲೆ ಕಳುಹಿಸಿ ವಜಾಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಫತೇಪುರದ ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಬಂಡಾಯ ಪಡೆ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಬ್ರಿಟಿಷರು ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು. ನಿಮಾಚ್ ಮತ್ತು ನಾಸಿರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದ ಮತ್ತು ಬಂಡಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಬಂಗಾಳದ ಸ್ಥಳೀಯ ಪಡೆಗಳ ಬ್ರಿಗೇಡ್‌ಗಳನ್ನು ಈ ಪಡೆಯು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಸರಿಸುಮಾರು 7000 ಕಾಲಾಳುಪಡೆ, 1500 ಅಶ್ವದಳ ಮತ್ತು 8 ಬಂದೂಕುಗಳನ್ನು ಈ ಪಡೆಯು ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಮಾಜಿ(ಹಿಂದಿನ) ಪಳಗಿದ ಬಂಗಾಳ ಸೈನ್ಯವು ಉತ್ತಮ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದವರು ಮತ್ತು ಸಂಘಟಿತ ಪಡೆಗಳಾಗಿದ್ದರು.

ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲೆಂದು ಕೊಟಾಹ್ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಬಂದ ಸೈನ್ಯದ ತುಕಡಿಯನ್ನು ಫತೇಪುರ್ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಜೂನ್ 4 ರಂದು, ಕೋಟಾ ಸೈನ್ಯದ ತುಕಡಿಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಕೊಲ್ವಿನ್ ವಿಳಂಬವಾಗಿ 6,000 ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನಾಗರಿಕರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಅವಲಂಬಿತರು (ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಅಡಚಣೆಗಳಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ಅನೇಕರು ಸೇರಿದಂತೆ) ದುರ್ಬಲ ನಾಗರಿಕ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ವಸತಿಗ್ರಹಗಳಿಂದ ಕೋಟೆಗೆ ತೆರಳಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದರು. ಈ ಕ್ರಮವು ಎಷ್ಟು ತರಾತುರಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಯಭೀತರಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಾಗರಿಕರು ತಮ್ಮ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಅವರಿದ್ದಲ್ಲಿಂದಲೇ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಬೇಕಾಯಿತು.

ಫಲಿತಾಂಶಗಳು

ಈ ಸಣ್ಣ ಆದರೆ ಉಗ್ರ ಕ್ರಮವು ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಕಾನ್‌ಪೋರ್ ನಡುವೆ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಸಂಘಟಿತ ವಿರೋಧವು ಮುರಿಯಿತು. ವಿಜಯದ ನಂತರ, ಗ್ಯಾರಿಸನ್‌ನ ಕಮಾಂಡರ್‌ಗಳು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ಭೀತಿಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮರಳಿದರು ಮತ್ತು ಗ್ವಾಲಿಯರ್‌ನಿಂದ ಬಂಡುಕೋರರ ವಿರುದ್ಧ ಆಗ್ರಾವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಗ್ರೇಥೆಡ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ನದಿಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲು ತನ್ನ ಮೂಲ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಗ್ರೇಟ್ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಬುಲಂದ್‌ಶಹರ್‌ನಲ್ಲಿರುವಾಗ ಜನರಲ್ ಹೆನ್ರಿ ಹ್ಯಾವ್‌ಲಾಕ್‌ನಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಿಂದ ಅವರು ಮನವೊಲಿಸಿದರು, ಅವರು ಲಕ್ನೋವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ತುರ್ತಾಗಿ ಬಲವರ್ಧನೆ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಗ್ರೇಥೆಡ್‌ನ ಪಡೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲಕ್ನೋದ ಎರಡನೇ ವಿಮೋಚನೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಸೈನ್ಯದ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಗವನ್ನು ರಚಿಸಿತು.

ಮೂಲ ಸಂಪಾದನೆ

• Edwardes, Michael (1963). Battles of the Indian Mutiny. Pan Books. ISBN 0-330-02524-4.
• Hibbert, Christopher (1978). The Great Mutiny. Penguin Books. ISBN 0-14-004752-2.