ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ಏಕೀಕರಣ:

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಲಭಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಭಾರತವು ಎರಡು ವಿಧದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪ್ರಾಂತಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಣೆಯಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಪ್ರಾಂತವು "ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಿಯಾ" ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದು ಲಂಡನ್‌ನ ಭಾರತದ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಅವರ ನೇರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು, ಎರಡನೆಯದು "ರಾಜರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳು", ಈ ರಾಜರುಗಳು ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಈ ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ ಆನುವಂಶಿಕ ಸೂತ್ರಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಇದಕ್ಕೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ, ಹಲವಾರು ವಸಾಹತು ಪರಾವೃತಭಾಗವು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಚುಗಲ್‌ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಈ ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವ ರಾಜಕೀಯ ಏಕೀಕರಣವೇ ತನ್ನ ಏಕಮೇವ ಉದ್ದೇಶವೆಂದು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಘೋಷಿಸಿತು, ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಮುಂದೆ ಅದನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಮುಂದಿನ ೧೦ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಅನುಸರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಯಿತು. ಕೆಲವು ವಿಷಯಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಮತ್ತು ವಿ.ಪಿ. ಮೆನನ್ ಸರಿಸುಮಾರು ೧೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಜರಿಗೆ ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾರತದೊಳಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಮನವೊಲಿಸಿದರು. ಏಕೀಕರಣದಲ್ಲಿ ರಾಜರುಗಳ ಒಪ್ಪಿಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಅವರು ಹಂತ-ಹಂತವಾದ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಈ ಎಲ್ಲ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೫೬ ರವರೆಗೆ ಅವರ ಆಡಳಿತ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು, ೧೯೫೬ ರವೇಳೆಗೆ, ಅಲ್ಲಿ ಮುಂಚೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಪ್ರಾಂತಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜರುಗಳ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಕೆಲವು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿದ್ದವು. ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಯಭಾರ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ (ಸೈನಿಕ) ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಉಳಿದ ವಸಾಹತು ಪರಾವೃತ ಭಾಗಗಳ ಮೇಲೆ ಡಿ ಫ್ಯಾಕ್ಟೋ ಮತ್ತು ಡಿ ಜ್ಯೂರ್ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದವು, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳೂ ಕೂಡ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡವು.

ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಬಹುಮತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ರಾಜರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿತು, ಹಾಗೆಂದು ಇದೇನು ತುಂಬಾ ಸರಾಗವಾದ ಹಾಗೂ ಯಶಸ್ವಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದರಲ್ಲೂ, ಮುಂಚಿನ ರಾಜರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತಕ್ಕೆ ಇದನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳಿಸಿದ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಈ ಕುರಿತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ತಕರಾರು ಎತ್ತಿತು. ಇತ್ತ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗುಳಿವ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದ. ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರ ಮತ್ತು ಮಣಿಪುರಗಳ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದ ಭುಗಿಲೆದ್ದಿತ್ತು.