ಸದಸ್ಯ:MAMATHA.CHRIST/sandbox

ಸಮಗ್ರ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ (ಐ.ಆರ್.ಡಿ.ಪಿ)

ಐ.ಆರ್.ಡಿ.ಪಿ.

ಸಮಗ್ರ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ (ಐ.ಆರ್.ಡಿ.ಪಿ) ಅನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 1978 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು 1980 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು. ಬಡವರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಮಗ್ರ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಡತನ ರೇಖೆಗಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ ಜನರಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಯೋಜನೆಯು ಅವರ ಜೀವನಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಉದ್ದೇಶವು ಬಡವರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅವರ ಜೀವನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅವರ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು. ಸಮಗ್ರ ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ 50:50 ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು 1980 ರಿಂದ ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಗ್ರಾಮೀಣ ಬಡವರಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬಡವರ ಅನುಪಾತದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರದ ಹಣವನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು, ಸಹಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಂತಹ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಟರ್ಮ್ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಅನ್ನು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಜನರಿಗೆ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ:

ಸಣ್ಣ ರೈತರು (25%), ಕನಿಷ್ಠ ರೈತರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು (33.33%), ಎಸ್.ಸಿ/ಎಸ್.ಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ವಿಕಲಚೇತನರು (50%).

ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ವಿಕಲಚೇತನರಿಗೆ 6,000 ರೂ., ಡಿಪಿಎಪಿ ಮತ್ತು ಡಿಡಿಪಿ ಅಲ್ಲದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ರೂ.4,000 ಮತ್ತು ಡಿಪಿಎಪಿ ಮತ್ತು ಡಿಡಿಪಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ರೂ.5,000 ಸಬ್ಸಿಡಿ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಗುಂಪಿನಿಂದ SC/ST ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ವಿಕಲಚೇತನರಿಗೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ 50%, 40% ಮತ್ತು 3% ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಸೀಲಿಂಗ್ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದವರಿಗೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉಚಿತ ಬಂಧಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹಸಿರು ಕಾರ್ಡ್ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಫಲಾನುಭವಿಗಳೆಂದರೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು, ಕಾರ್ಮಿಕರು, ಕನಿಷ್ಠ ರೈತರು, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಹಾಗು 11,000 ರೂ.ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯ ಹೊಂದಿರುವ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು.

ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು 1999 ರವರೆಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಅದರ ನಂತರ, ಐ.ಆರ್.ಡಿ.ಪಿ. ಅನ್ನು 5 ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ವರ್ಣಜಯಂತಿ ಗ್ರಾಮ ಸ್ವರೋಜ್ಗಾರ್ ಯೋಜನೆ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಬಡವರಿಗೆ ಸ್ವಯಂ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 55 ಮಿಲಿಯನ್ ಬಡವರಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಐ.ಆರ್.ಡಿ.ಪಿ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಂಶಗಳು:

• ಪ್ರತಿ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ 5 ವರ್ಷಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದ.
• ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದಿಂದ ಬಡತನ, ಹಸಿವು ಮತ್ತು ನಿರುದ್ಯೋಗವನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡುವುದು.
• ಸ್ವಯಂ ಉದ್ಯೋಗ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು.
• ಕೋಳಿ ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು.
• ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಗುಡಿ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.

ಐ.ಆರ್.ಡಿ.ಪಿ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು:

• ನಾನಾ ಇಲಾಖೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಮನ್ವಯದ ಕೊರತೆ ಇದೆ.
• ಜಮೀನು ಖರೀದಿಸಲು ಕಡಿಮೆ ಸಾಲ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
• ಪ್ರತಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ ಹೂಡಿಕೆ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪ್ರತಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ರೂ.2000 ಆದಾಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.
• ಯೋಜನೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥರು ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯರಹಿತರಾಗಿದ್ದರು.
• ಸಮುದಾಯ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಬಡವರನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಐ.ಆರ್.ಡಿ.ಪಿ. ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ.