ವೀರ್ ತೇಜಾ
ವೀರ್ ತೇಜಾ ಜಿ ಅಥವಾ ತೇಜಾಜಿ ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಜಾನಪದ ದೇವತೆ. ಅವನನ್ನು ಶಿವನ ಪ್ರಮುಖ ಹನ್ನೊಂದು ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಡೀ ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದೇವರಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ (ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ).[೧][೨] ವೀರ್ ತೇಜಾನು ಭಾರತದ ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಖರ್ನಾಲ್ 1074ರ ಜನವರಿ 29ರಂದು ಜನಿಸಿದ. ಅವನ ಪೋಷಕರು, ರಾಮ್ಕುನ್ವಾರಿ ಮತ್ತು ತಾಹರ್, ಜಾಟ್ಗಳಾಗಿದ್ದರು.[೩]
| ವೀರ್ ತಾಜಾ Ji | |
|---|---|
 ವೀರ ತೇಜಾಜಿ ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ | |
| ಸಂಲಗ್ನತೆ | ದೇವ, ಶಿವನ ಅವತಾರ |
| ಆಯುಧ | spear |
| ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು | ರಾಜಲ್ |
| ತಂದೆತಾಯಿಯರು |
|
| ಜನ್ಮಸ್ಥಳ | ಖರ್ನಾಲ್, ನಾಗೌರ್ (ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಭಾರತ) |
ಜನನ ಸ್ಥಳ
ಬದಲಾಯಿಸಿಖರ್ನಾಲ್ ಭಾರತದ ರಾಜಸ್ಥಾನದ ನಾಗೌರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿ.[೪] ಇದು ತೇಜಾಜಿಯ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ. ಇದು ನಾಗೌರ್ - ಜೋಧ್‌ಪುರ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನೈಋತ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ನಾಗೌರ್‌ನಿಂದ 16 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಖರ್ನಾಲ್ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಹಿಂದೆ ಹಲವು ಬಾರಿ ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರಾಮದ ವಾಯುವ್ಯದಲ್ಲಿ 1 ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ತೇಜಾಜಿಯನ್ನು ಜಾನಪದ ದೇವತೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಡೀ ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಮಾಲ್ವಾದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು 1074 ರಲ್ಲಿ ಭಾದ್ರಪದ ಶುಕ್ಲ ದಶಮಿಯಂದು ಧೌಲ್ಯ ಗೋತ್ರ ಜಾಟರ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಚೌಧರಿ ತಹರ್ಜಿ, ಕರ್ನಾಲ್‌ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ. ಅವನ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಸುಗ್ನಾ. ತಾಯಿ ಸುಗ್ನಾ ನಾಗದೇವತೆಯ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ತೇಜ ಎಂಬ ಮಗನನ್ನು ಪಡೆದಳು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ವಿವಾಹ
ಬದಲಾಯಿಸಿತೇಜಾಜಿಯು ಪನೇರ್ ಗ್ರಾಮದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ರೈಮಲಜಿ ಮುತಾಳ ಮಗಳಾದ ಪೆಮಲ್‌ಳನ್ನು ವಿವಾಹವಾದ. ಪೆಮಲ್ ಬುದ್ಧ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ವಿಕ್ರಮ ಕ್ರಿ.ಶ. 1131 (ಕ್ರಿ.ಶ. 1074) ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಕ್ರಿ.ಶ.1074ರಲ್ಲಿ ತೇಜಗೆ 9 ತಿಂಗಳು ಮತ್ತು ಪೆಮಲ್‌ಗೆ 6 ತಿಂಗಳಿರುವಾಗ ಪುಷ್ಕರ್‌ನಲ್ಲಿ ತೇಜಾಜಿಯ ವಿವಾಹವು ಪೆಮಾಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯಿತು. ಪುಷ್ಕರ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಪುಷ್ಕರ ಘಾಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ನಡೆಯಿತು. ಪೆಮಲ್ ಅವರ ತಾಯಿಯ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ಹೆಸರು ಖಾಜು-ಕಾಲಾ. ಅವರು ಧೋಲ್ಯಾ ಕುಟುಂಬದ ಹಗೆತನ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಈ ಸಂಬಂಧದ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ. ಖಾಜು ಕಾಲಾ ಮತ್ತು ತಹರ್ ದೇವ್ ನಡುವೆ ವಿವಾದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಖಾಜಾ ಕಾಲಾ ಎಷ್ಟು ಕ್ರೂರನಾದನೆಂದರೆ, ಅವನು ತಹದ್ ದೇವ್‌ನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ದಾಳಿ ಮಾಡಿದನು. ತನ್ನನ್ನು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ತಹದ್ ದೇವ್ ಖಾಜು ಕಾಲಾನನ್ನು ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಇರಿದು ಕೊಲ್ಲಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತೇಜಾಜಿಯವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಅಸ್ಕರನ್ ಕೂಡ ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು. ತಾಹರ್ ದೇವ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುವ ಪೆಮಾಲ್‌ನ ತಾಯಿಗೆ ಈ ಘಟನೆಯು ಇಷ್ಟವಾಗಲಿಲ್ಲ.
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ತೇಜಾ 1103ರಲ್ಲಿ ನಿಧನನಾದ. ಹಾವು ಕಡಿತದಿಂದ ಆತ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಕಥೆಯು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆತ ತನ್ನ ನಾಲಿಗೆಯಿಂದ ಹಾವು ಕಚ್ಚಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟನು. ಅದು ಆತನ ದೇಹದ ಏಕೈಕ ಗಾಯಗೊಳ್ಳದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ತೇಜನ ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಬಯಸಿದರೆ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಣಿ ಹಾವು ಕಡಿತದಿಂದ ಸಾಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹಾವು ಭರವಸೆ ನೀಡಿತು.[೫]
ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಜನರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಾದ್ರಪದ ತಿಂಗಳ ಶುಕ್ಲ ಹತ್ತನೇ ದಿನದಂದು ಈ ವಾಗ್ದಾನವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನವನ್ನು ಅವರ ಮರಣವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲು ಮೀಸಲಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೬] ತೇಜಾಜಿ ಅನುಸರಿಸುವ ಪಂಥವು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ಅಂಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ನಾಯಕ ಎಂದು ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.[೭]
-
ರಾಜಸ್ಥಾನದ ನಾಗೌರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಖಾರ್ನಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ತೇಜ ದೇವಾಲಯ -
ಪುಷ್ಕರದಲ್ಲಿ ತೇಜಾಜಿಯ ವಿವಾಹವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಚಿತ್ರಕಲೆ -
ಸುರ್ಸುರ ಅಜ್ಮೀರ್ ತೇಜಾ ಧಾಮ್, ಅಲ್ಲಿ ತೇಜಾಜಿ ನಿಧನ -
ಪಾಲೋಟ್ ಗ್ರಾಮದ ತೇಜಾಜಿ ದೇವಾಲಯ -
ಪಾಲೋಟ್ ಗ್ರಾಮದ ತೇಜಾಜಿ ದೇವಾಲಯ
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಖರ್ನಾಲ್ ತೇಜಾಜಿ ದೇವಾಲಯ-ತೇಜಾಜಿ ಜನಿಸಿದ ಸ್ಥಳ
- ಪನೇರ್ನಲ್ಲಿರುವ ತೇಜಾಜಿ ದೇವಾಲಯ-ತೇಜಾಜಿ ವಿವಾಹವಾದ ಸ್ಥಳ
- ಶ್ರೀ ವೀರ್ ತೇಜಾಜಿ ಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಳ ದೇವಾಲಯ, ಸುರ್ಸುರ್-ತೇಜಾಜಿ ನಿರ್ವಾಣವನ್ನು ಪಡೆದ ಸ್ಥಳ
ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ
ಬದಲಾಯಿಸಿ2011ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ತೇಜಾಜಿಯ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.[೮]
1980ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತೇಜಾಜಿ ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ವೀರ್ ತೇಜಾಜಿ ಎಂಬ ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಭಾಷೆ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ Unknown. "In India, getting bitten by a snake seen as good luck". Reuters Original (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 16 October 2018.
- ↑ ANI (16 September 2016). "Rajasthan celebrates unique snake festival to bring good fortune". India.com (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 16 October 2018.
- ↑ Murphy, Anne (2003). "TĒJAJI". In Mills, Margaret A.; Diamond, Sarah; Claus, Peter J. (eds.). South Asian Folklore: An Encyclopedia. Routledge. p. 596. ISBN 978-0-415-93919-5.
Tējaji was a Jāt of Karnala near Nagaur, in Marwar
- ↑ https://archive.ph/20130412232719/http://rajssp.raj.nic.in/MODULES/Reports/BeneficiaryReport/RptPenionerWise.aspx?Technade=uPSZQm7TRzLCrAFMylu2WHrx4fetLyVVoGYc+gYsOXQ+XYTlTHL0n90nX55NNSwIRoH0Sn2HUmEYA96rVHpBD9HHGjl5pRSuy7EVRhS6VRyC18kPIQZYKKky00Q4/EWlUmlArtTJ8SGGeYWkCwTRt9eXMBoO8No6YJSRpp6pY8u3j8LnirpbXh71AWpKSSXEbkRZDxrjEQgmtosLbFMh/A==
- ↑ Hooja, Rima (2006). A History of Rajasthan. Rupa Publications. p. 428. ISBN 978-8129108906. Retrieved 16 February 2019.
- ↑ Hooja, Rima (2006). A History of Rajasthan. Rupa Publications. p. 428. ISBN 978-8129108906. Retrieved 16 February 2019.Hooja, Rima (2006). A History of Rajasthan. Rupa Publications. p. 428. ISBN 978-8129108906. Retrieved 16 February 2019.
- ↑ Dhali, Rajshree Popular Religion in Rajasthan: A Study of Four Deities and Their Worship in Nineteenth and Twentieth Century, 2014, p. 229
- ↑ Rajasthan Voice: Thursday, September 8, 2011, Special postage stamp released on Folk deity Veer Teja
ಮುಂದೆ ಓದಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- Madan Meena: Tejaji Gatha (Hadoti & Hindi), Kota Heritage Society, Kota, 2012 ISBN 978-81-8465-686-2 (Published under the World Oral Literature Project, University of Cambridge, UK)