ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥ: ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ

'''ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥ'''ವು [[ಶೈವ ಪಂಥ]], [[ಸ್ಮಾರ್ತ ಸಂಪ್ರದಾಯ]], ಮತ್ತು [[ಶಾಕ್ತ ಪಂಥ]]ದ ಜೊತೆಗೆ [[ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ]]ದ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಖೆಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಅದು ಪರಮಶ್ರೇಷ್ಠ ಭಗವಂತ [[ವಿಷ್ಣು]]ವಿನ ಪೂಜ್ಯ ಭಾವನೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ವೈಷ್ಣವರು, ಅಥವಾ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅನುಯಾಯಿಗಳು, ಭಗವಂತ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಅವನ [[ದಶಾವತಾರ]]ಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ ಕೊಡುವ, ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಏಕದೇವತಾವಾದವನ್ನು ([[ಏಕದೇವನಿಷ್ಠೆ]]) ಪ್ರಚಾರಮಾಡುವ ಜೀವನದ ಒಂದು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಾರೆ.[[ಚಿತ್ರ:Vishnu.jpg|thumb|Vishnu, seated in the lotus position on a lotus.]]

ವಿಷ್ಣು ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಅದರ ಅವತಾರ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಹತ್ತು ಅವತಾರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಅಭ್ಯಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. [[ರಾಮ]], [[ಕೃಷ್ಣ]], ವಾಸುದೇವ, [[ನಾರಾಯಣ]], ಹರಿ, [[ವಿಠ್ಠಲ]]ನಿಗೆ ಕೇಶವ, ಮಾಧವ, ಗೋವಿಂದ, ಜಗನ್ನಾಥ ಅದೇ [[ಸರ್ವೋಚ್ಚ]] ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಹೆಸರುಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯ Bhagavatism ಕೂಡ ಕೃಷ್ಣ ಎಂಬ, 1 ನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನ BCE ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಮಾನಂದ ನೇತೃತ್ವದ ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಏಷ್ಯಾದ ಒಂದು ರಾಮ ಆಧಾರಿತ ಚಳುವಳಿ, ಈಗ ದೊಡ್ಡ ಕ್ರೈಸ್ತ ಗುಂಪು ದಾಖಲಿಸಿದವರು. ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದ ದ್ವೈತ ಶಾಲೆಯಿಂದ ರಾಮಾನುಜರ ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತ ಶಾಲೆಗೆ ಹಿಡಿದು ಅನೇಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು (ಪಂಗಡಗಳು, ಉಪ ಶಾಲೆಗಳು) ಹೊಂದಿದೆ. ಹೊಸ ವೈಷ್ಣವ ಚಳವಳಿಗಳು, ಉದಾ ಪ್ರಭುಪಾದರ ಇಸ್ಕಾನ್ ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ರಾಮಾನುಜರು[[ರಾಮಾನುಜ]]ರು(೧೦೧೭-೧೧೩೭) <ref>ಕರ್ನಟಕ</ref>ದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ದಶಕ ನೆಲೆನಿತರು.ವಿಷ್ಣವಿಗೆ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶರಣಾಗತಿ(ಪ್ರಪತಿ) ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಬೋಧನೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೈವಾನುಗ್ರಹದ ಸಂಕೇತ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಶ್ರೀವೈಷ್ಣವ ಪಂಥ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅನುಗ್ರಹ ಪಡೆಯಬೇಕು ಎಂಬುದು ರಾಮಾನುಜರ ತತ್ತ್ವ. ಅವರ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನವು ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈ ತವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. [[ಹೊಯ್ಸಳ]] ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನ ಮೇಲೆ ರಾಮಾನುಜರ ವಿಶೇಷ [[ಪ್ರಭಾವವಿದೆ]].ಅವರು ದಲಿತರನ್ನು 'ತಿರುಕುಳತ್ತರ್' ಎಂದು ಕರೆದು ತಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರು. [[ಮೇಲುಕೋಟೆ]] ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅರಸರೂ ಮೈಸೂರಿನ ಚಿಕ್ಕದೇವರಾಯರೂ ಶ್ರಿವೈಷ್ಣವರು. ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳಾದ [[ತಿರುಮಲಾರ್ಯ]] ಸಂಚಿಯ ಸಂಚಿಯ ಹೊನ್ನಮ್ಮಶ್ರಿವೈಷ್ಣವರು.

[[ಉಡುಪಿ]] ಬಳಿ ಜನಿಸಿದ ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು(೧೨೩೮-೨೩೧೭) ವಿಷ್ಣುವೇ ಪರದೈವ ವೆಂಬ ತತ್ತ್ವ ಬೋಧಿಸಿದರು. ಅನ್ಯ ದೇವರ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಅವರು ವಿರೋಧಿಸಳಲಿಲ್ಲ. [[ಜೀವಾತ್ಮನೂ]] ಪರಮಾತ್ಮನೂ[[ಪರಮಾತ್ಮ]]ನೂ ಬೇರೆಬೇರೆ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮನುಷ್ಯ ಆತ್ಮೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಬೇಕು,ಎಂದು ಅವರು ಬೋಧಿಸಿದರ.ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಎಂಟು ಮಠಗಳ ಯತಿಗಳು ಪರ್ಯಾಯದಂತೆ ಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜೆಗೆ ನೇಮಿಸಿದರು. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು, ಮುಂದೆ ಆದ ರಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಈ ಪಂಥದ ಗಣ್ಯರು. ಉಡುಪಿಯ ವಿನಾ ಉತ್ತರಧಿಮಠ,ರಘವೇಂದ್ರಮಠ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಗಣ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳ. ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಧ್ವರಿಂದ ಬೆಳೆಯಿತು. ಪುರಂದರ[[ಪುರಂದರದಾಸ]]ರು, ಕನಕರು[[ಕನಕದಾಸ]]ರು ಗಣ್ಯ ದಾಸವರೇಣ್ಯರು. ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಭಕ್ತಿಪಂಥ(ರಮಾನಂದ, [[ಕಬೀರ]], ಮೀರಾ) ಇವರ ಮೇಳಲೆ ರಾಮಾನುಜ ಪಂಥ ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳದ ಚೈತನ್ಯರ ಭಕ್ತಿಪಂಥಗಳ ಮೇಲೆ ಮಧ್ವರ ಪ್ರಬಭಾವ ವಿಶೇಷವಾಗಿದೆ. ಚೈತನ್ಯಪಂಥವೇ 'ಇಂದಿನ' ಚಳವಳಿಗೆಪ್ರೇರಣೆ.