ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆ

ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆಯು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ರೂಪವಾಗಿದ್ದು ಇದು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡದ್ದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ, ಮೈಸೂರು ಆಡಳಿತಗಾರರು ಇದನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪೋಷಿಸಿದರು. ಮೂಲ ಅಜಂತಾ ಕಾಲದಿಂದ ( 2 ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಪು ಯಿಂದ 7 ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ) ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ದೀರ್ಘ ಮತ್ತು ರೋಚಕ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಾಲೆಯ ವಿಜಯನಗರ ರಾಜರು (1336-1565 ಕ್ರಿ.ಶ.), ವಿಜಯನಗರ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ಸಾಮಂತರ ರಾಜರುಗಳ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಚರ್ಚೆಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದಲ್ಲಿ ಬಾರಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು. ತಾಳಿಕೋಟೆ ಕದನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ ರಾಜಮನೆತನದ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿರುವ ಕಲಾವಿದರು ಮೈಸೂರು, ತಂಜಾವೂರು, ಸುರಪುರ, ಇತ್ಯಾದಿ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋದರು. ಸ್ಥಳೀಯ ಕಲಾತ್ಮಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಪದ್ದತಿಗಳ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ, ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ತಂಜಾವೂರು ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ವಿಜಯನಗರ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಶಾಲೆ ಕ್ರಮೇಣ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶೈಲಿಗಳ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಲೆಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು.

ಮೈಸೂರು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಸೌಂದರ್ಯ, ಮ್ಯೂಟ್ ಬಣ್ಣಗಳು, ಮತ್ತು ವಿವರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯಗಳು ಹಿಂದೂ ದೇವ-ದೇವತೆಗಳ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

1565 ಕ್ರಿ. ಶ ದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನ ಮತ್ತು ತಾಳಿಕೋಟೆ ಕದನದಲ್ಲಿ ಹಂಪೆಯ ಕೊಳ್ಳೆಯಾದ ನಂತರ ಆರಂಭದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿತವಾದ ಚಿತ್ರಕಾರರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ರಾಜ ಒಡೆಯರ್ I (1578–1617 ಕ್ರಿ,ಶ) ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದ ವಿಜಯನಗರ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರರ ಹಲವಾರು ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ವರ್ಣಚಿತ್ರ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಪುನರ್ವಸತಿಯಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

ರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಪೌರಾಣಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಪೋಷಿಸಿ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಯಾವುದೇ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಮತ್ತೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಗುಂಪಿನ ಧ್ವಂಸ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ.

ಹೈದರ್ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಅವಧಿಗೆ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಭಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಟಿಪ್ಪು ಮತ್ತು ಹೈದರ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದರ ಆಶ್ರಯ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ತುಂಬಾ ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು.

ತುಮಕೂರು ಮತ್ತು ಸಿರಾ ನಡುವೆ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಸೀಬಿ ಎಂಬಲ್ಲಿರುವ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಇಬ್ಬರ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ನಲ್ಲಪ್ಪ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು,   ಟಿಪ್ಪುವಿನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಹಾಗು ತಂಜಾವೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆ ಶಾಲೆಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ವಿಕಸನಗೊಂಡು ವಿಜಯನಗರ ಶೈಲಿಯ ಹಲವಾರು ಅದ್ಭುತ ಗೋಡೆಯ ಚಿತ್ರ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ, ಗಂಜಾಂ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಡೇರಿಯಾ ದೌಲತ್ ಬಾಗ್ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪೋಲಿಲುರ್ ಕದನ ಮತ್ತು ಇತರ ಬಣ್ಣದ ಕೆಲಸ ವಿವರಿಸುವ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು, ಸಹ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಮೈಸೂರು ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ.

1799 ಕ್ರಿ.ಶ ದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಮರಣಾನಂತರ ರಾಜ್ಯವು ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರ್ಗಳಿಗೆ ಮರಳಿ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದರ ಆಡಳಿತಗಾರ ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಜ ವಡೆಯಾರ್ III ನೇ (1799-1868 ಕ್ರಿ.ಶ) ಅವರು ತಂಜಾವೂರು ಸರ್ಫೋಜಿ II ನೇ ಸಮಕಾಲೀನವಾಗಿದ್ದವರು ಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ, ಶಿಲ್ಪ, ಚಿತ್ರಕಲೆ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಗೆ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ಯುಗವೊಂದನ್ನು ಬರೆದರು. ಈ ವರೆಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಮೈಸೂರು ಶಾಲೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು, ಬಹುತೇಕ ಈ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಸೇರಿರುವುದು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕೃಷ್ಣ ದೇವರಾಜ ವಡೆಯಾರ್ ಅವರು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಶೈಲಿಯ ಮೇಲೆ ಸಿದ್ಧ ಗಣಕ ಉಳಿಯುವ ತಮ್ಮ ಮೇರುಕೃತಿ ಶ್ರೀತತ್ತ್ವನಿಧಿ ಮೂಲಕ ಮೈಸೂರು ಶಾಲೆಯ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಹೊಸ ಹರಿವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಜಗನ್ ಮೋಹನ್ ಅರಮನೆ, ಮೈಸೂರು (ಕರ್ನಾಟಕ) ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಜ ವಡೆಯಾರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಆಕರ್ಷಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದು; ಮೈಸೂರು ಆಡಳಿತಗಾರರ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳು, ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ , ಹಿಂದೂಧರ್ಮದ ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು, ಕಲಾವಿದರ ಸ್ವಯಂ ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಜ ವಡೆಯಾರ್ ಚಿತ್ರಿಸಲು ಮುಂದಾದರು.

ಮೆಟೀರಿಯಲ್ಸ್

ಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಚೀನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಎಲೆಗಳು, ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಹೂಗಳು, ತರಕಾರಿ, ಖನಿಜ ಅಥವಾ ಸಾವಯವ ಮೂಲದ ಬಣ್ಣಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಅಳಿಲು ಕೂದಲಿನ ಕುಂಚಗಳು ಆದರೆ ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ರೇಖಾಚಿತ್ರ ಸಾಲುಗಳಿಗೆ ಚೂಪಾದ ಬ್ಲೇಡುಗಳ ವಿಶೇಷ ವಿವಿಧ ಹುಲಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕುಂಚ ಬಳಸಬೇಕು. ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ತರಕಾರಿ ಬಣ್ಣಗಳ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕಾರಣ , ಮೂಲ ಮೈಸೂರು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ತಾಜಾತನವನ್ನು ಮತ್ತು ಹೊಳಪು ಇಂದಿಗೂ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ.

ತಾಂತ್ರಿಕತೆ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ

ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆಯು ಕೃಷ್ಣ ತನ್ನ ಎಂಟು ಮುಖ್ಯ ಪತ್ನಿಯರೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದೆ. ಸೂಕ್ಷ್ಮ ರೇಖೆಗಳು, ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕುಂಚ ರೇಖೆಗಳು, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಆಕರ್ಷಕವಾದ ನಿಯೋಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ತರಕಾರಿ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ಹೊಳಪಿನ ಚಿನ್ನ ಎಲೆಗಳಿಂದ ಮೈಸೂರು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಅಲಂಕಾರಿಕ ತುಣುಕುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವೀಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ನಮ್ರತೆ ಭಾವನೆಗಳ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಬರುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿವಿಧ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ನೀಡುವ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಕೌಶಲ್ಯ ಈ ಶೈಲಿಯ ಚಿತ್ರಕಲೆಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಿದೆ.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ

• Kossak , Steven (1997). Indian court painting, 16th-19th century.. New York: The Metropolitan Museum of Art. (see index: p. 148-152)
• Welch, Stuart Cary (1985). India: art and culture, 1300-1900. New York: The Metropolitan Museum of Art.