ಬಾಬಾ ಶಿವೋ

ಬಾಬಾ ಶಿವೋ (ಗೋರನ್ ಬಾಬಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ, ಸುಮಾರು ೧೩-೧೪ನೇ ಶತಮಾನ) ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಜಾನಪದ ದೇವತೆ. ಅವನು ಯೋಧ-ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದು, ರುದ್ರ ಅನ್ಶ್ ಅವತಾರವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಜಮ್ಮುವಿನ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಆತನ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಆತ ರಾಜ ಲಾಧ್ ದೇವ್ ಅಥವಾ ರಾಜಾ ಲಾಧಾ ಮತ್ತು ರಾಣಿ ಕಲಾವತಿ ಅಥವಾ ರಾಣಿ ಕಲ್ಲಿಯ ಮಗನೆಂಬುದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಆತನ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಜ್ಞಾನವಿದೆ.

ಬಾಬಾ ಶಿವೊ ಜೀ (ಬಾಬಾ ಗೋರಾಂ)
ಬಾಬಾ ಶಿವಜಿಯವರ ಆರಾಧನಾ ಮೂರ್ತಿ
ಪ್ರಮುಖ ಆರಾಧನಾ ಕೇಂದ್ರ	ಜಮ್ಮು, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶ
ವಾಸಸ್ಥಾನ	ಗೋರನ್, ಸಾಂಬಾ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಭಾರತ
ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ
ಹುಟ್ಟಿದ.	ಸಮೋಥಾ, ಭಾರತದ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಸಾಂಬಾ ಜಿಲ್ಲೆ.
ಪೋಷಕರು	ತಂದೆಃ ರಾಜಾ ಲಾಧ್ ದೇವ್, ತಾಯಿಃ ರಾಣಿ ಕಲಾವತಿ

ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ

ಬಾಬಾ ಶಿವಜಿಯವರ ತಂದೆ ಪಟ್ಟನ್ ರಾಜರಾಗಿದ್ದರು. ಪಟ್ಟನ್ ಕಾಶ್ಮೀರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ರಾಜಧಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು ಕಣಿವೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ಪಟ್ಟಣ ತಹಸಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪುರಸಭೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ ಎರಡು ಅರಮನೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ನಾಲ್ಕು ಅರಮನೆಗಳ ಅವಶೇಷಗಳಿವೆ. ರಾಜ ಶಂಕರವರ್ಮ ಪಟ್ಟನ್ ಎಂಬ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನೆಂದು ರಾಜತರಂಗಿಣಿ ನಮಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ದಂತಕಥೆ

ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿವನು ಗುರು ಗೋರಖನಾಥರ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ಜನಿಸಿದನು. ಆತ ತನ್ನ ಹೆತ್ತವರಾದ ರಾಜಾ ಲಾಧ್ ದೇವ್ ಮತ್ತು ರಾಣಿ ಕಲ್ಲಿಯವರಿಗೆ ಶಿವನಂತಹ ಮಗುವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡಿದನು. ಆ ಮಗುವನ್ನು ಶಿವ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು.

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ

ರಾಜ ಲಾಧ್ ದೇವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಗುವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ತನ್ನ ಕುಂಡಲಿ ಯನ್ನು ತನ್ನ ಕುಲಗುರುಗೆ ತೋರಿಸುವವರೆಗೂ, ಅವನು ತನ್ನ ಹಣೆಬರಹದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ನಂತರ ಯೋಗಿಗಳ ಶಿಫಾರಸಿನ ಮೇರೆಗೆ, ಅವನಿಗೆ ಮಗ ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಅವನು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ತೊರೆದು ಮಿತವ್ಯಯವನ್ನು (ತಪಸ್ಸು) ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ಮಗುವಿಗಾಗಿ ಗೋರಖನಾಥ್ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ತನ್ನ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರನಿಗೆ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದ ನಂತರ, ರಾಜ ಮತ್ತು ರಾಣಿ ಇಬ್ಬರೂ ಸೌರಮ್ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ಸಮೋಥಾ ಕಡೆಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಗೋರಖನಾಥನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು. ಗೋರಖನಾಥನು ಅವರಿಗೆ ಮಗನಾಗಿ ಜನಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದನು. ಒಂಬತ್ತು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, ಪವಿತ್ರ ಭೂಮಿಯಾದ ಸಮೋತದಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಅವರಿಗೆ ಜನಿಸಿದನು.

ಇತರ

ಅವನು ದೊಡ್ಡವನಾದಾಗ, ಜಮ್ಮುವಿನ ರಾಜನಾದ ರಾಜ ಮಲ್ ದೇವ್ ಅವರ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಿಂಹವೊಂದು ಬಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸಿಂಹವನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಬಹುಮಾನ ನೀಡುವುದಾಗಿ ರಾಜ ಘೋಷಿಸಿದನು. ಒಂದು ದಿನ ಶಿವೋ ಜಮ್ಮುವಿನ ಕಡೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಆ ಸಿಂಹವನ್ನು ನೋಡಿ ತನ್ನ ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಕೊಂದು, ಅದರ ಕಿವಿಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಅರಮನೆಯ ಕಂಬದ ಕೆಳಗೆ ಹಾಕಿದನು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ರಾಜನು ತಾನು ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ಅರಿತುಕೊಂಡು ಅವನ ಪಾದಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ಬಾಬಾ ಅವನಿಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೀಡಿದನು.

ಶಿವೋ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯ ದೋತಾರಾ ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಸಮೋತಾದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ಗೋರನ್ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಖರದ್ಖತ್ರಿ ರಜಪೂತರ ವಾಸವಿತ್ತು. ಶಿವೋ ದೋತಾರಾ ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಖರದ್ಖತ್ರಿಯ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಂಗೀತ ಕೇಳಲು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ನಾಟಕವು ಹುಚ್ಚುತನದ ಕೃತ್ಯವೆಂದು ಕಂಡ ಖರದ್ಖತ್ರಿ, ಶಿವೋ ದೋತಾರಾ ನುಡಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಸಂಚು ರೂಪಿಸಿದನು. ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುವ ಬಾಬಾನ ತಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಆತನ ದೇಹವು ನಂತರ ಬಾಬಾಜಿಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಗೋರಾನ್‌ಗೆ ಹೋಯಿತು. ಬಾಬಾಜಿಯ ಶಾಪದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಖರದ್ಖತ್ರಿಗಳು ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ಇತರರು ಆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ತೊರೆದು ತಮ್ಮ ಗೋಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡರು. ನಿಜವಾದ ಹೃದಯದಿಂದ ಮತ್ತು ದೃಢ ನಿಶ್ಚಯದಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುವ ಭಕ್ತರ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಬಾಬಾ ಗೋರನ್ ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನರು ಬಾಬಾನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಆತನ ಆಸೆ ಈಡೇರಿದ ನಂತರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಭಂಡಾರವನ್ನು (ಚಾರಿತ್ಯದ ಅಡುಗೆಮನೆ) ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಬಾಬಾಜಿ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮೇಕೆ ಯಜ್ಞವನ್ನೂ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವೋ (ಗೋರನ್ ಬಾಬಾ) ಸೂರ್ಯವಂಶಿ ಡೋಗ್ರಾ ರಜಪೂತರ ಸರ್ಮಲ್ ಕುಲ ಕುಲದೇವ್ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯಗಳ ಭಕ್ತರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾನುವಾರ ಮತ್ತು ಮಂಗಳವಾರದಂದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಹಬ್ಬಗಳು

ಪ್ರತೀ ವರ್ಷ ಬಾಬಾ ಶಿವೋ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕುಸ್ತಿ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವೋ ಛಡಿ ಯಾತ್ರೆ ಸಮೋತಾದಿಂದ ಗೋರಾನ್ ವರೆಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.