ಬಕ್ಷಿ ಜಗಬಂಧು

ಜಗಬಂಧು ಬಿದ್ಯಧರ ಮೊಹಪಾತ್ರ ಭ್ರಮರಬರಾ ರಾಯ ಅವರನ್ನು ಬಕ್ಸಿ ಜಗಬಂಧು ಮತ್ತು (ಒರಿಯಾ: ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ) ಪೈಕಳಿ ಖಂಡಯತ್ ಬಕ್ಷಿ ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ಅವರು ಒಬ್ಬ ಖುರ್ದಾ ರಾಜನ ಪಡೆಗಳ ಕಮಾಂಡರ್. ಅವರು ಭಾರತದ ಆರಂಭಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. 1817 ರಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪೈಕಾ ದಂಗೆಯು ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಭುವನೇಶ್ವರದ ಬಿಜೆಬಿ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಈ ಮಹಾನ್ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ.

ಬಕ್ಸಿ ಜಗಬಂಧು
ಕಟಕ್‌ನ ಧರಣೀಧರ ಬೆಹೆರಾ ಅವರ ಹಳೆಯ ರೇಖಾಚಿತ್ರ
ಸ್ಥಳೀಯ ಹೆಸರು	ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର ଭ୍ରମରବର ରାୟ
ಜನ್ಮನಾಮ	ಬಕ್ಸಿ ಜಗಬಂಧು ಬಿದ್ಯಾಧರ್ ಮೋಹಪಾತ್ರ ಭ್ರಮರಬರ್ ರೇ
ಜನನ	1773
ಮರಣ	1829 (ವಯಸ್ಸು ೫೫–೫೬) ಕಟಕ್
ವ್ಯಾಪ್ತಿಪ್ರದೇಶ	ಖುರ್ದಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಶಾಖೆ	ಗಜಪತಿ ಮಿಲಿಟರಿ
ಸೇವಾವಧಿ	1825 ರವರೆಗೆ
ಶ್ರೇಣಿ(ದರ್ಜೆ)	ಬಕ್ಸಿ
ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಯುದ್ಧ(ಗಳು)	ಪೈಕಾ ದಂಗೆ

ಭುವನೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ಪೈಕಾ ಬಂಡಾಯದ ನಾಯಕ ಬಕ್ಸಿ ಜಗಬಂಧು ಅವರ ಪ್ರತಿಮೆ.

ಜೀವನ

ಜಗಬಂಧು ಬಿದ್ಯಧರನು ತನ್ನ ಪೂರ್ವಜರಿಂದ ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಬಕ್ಸಿ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದನು, ಇದು ಖುರ್ದಾ ರಾಜನ ಪಡೆಗಳ ಕಮಾಂಡರ್ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ರಾಜನ ನಂತರ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಅವರು ಶ್ರೀಮಂತ ಖಂಡಾಯತ್ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಜಾಗೀರ್‌ಗಳು (ಅಗಾಧವಾದ ಭೂ ಆಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಗತ್ಯತೆಗಳು) ಮತ್ತು ಖುರ್ದಾ ರಾಜನಿಂದ ತಲೆಮಾರುಗಳವರೆಗೆ 'ಕಿಲ್ಲ ರೋರಂಗ' ಎಸ್ಟೇಟ್ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪೈಕಾ ದಂಗೆ

ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಪೈಕಾ (ಒಡಿಶಾದ ಸೈನಿಕರು) ಮೊದಲ ದಂಗೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಭೂಕಂದಾಯ ನೀತಿಯು 1817 ರಲ್ಲಿ ದಂಗೆಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಸೈನಿಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಅನುವಂಶಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಒದಗಿಸಲಾದ ಬಾಡಿಗೆ-ಮುಕ್ತ ಭೂ ಹಿಡುವಳಿಗಳನ್ನು ಮೇಜರ್ ಫ್ಲೆಚರ್ ವಸಾಹತಿನಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಸೇವೆ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ನೀತಿಯು ಬಕ್ಸಿ ಜಗಬಂಧು ಅವರ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ಗಳಿಂದ ವಂಚಿತರಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಖುರ್ದಾ ಜನರ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. ಈ ನೀತಿಯು ಜಮೀನ್ದಾರರು ಮತ್ತು ರೈಟ್‌ಗಳ ಮೇಲೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ಆ ಮಹಾ ಘಟನೆಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಉಪ್ಪಿನ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಬಕ್ಸಿ ಜಗಬಂಧು ಬಾಣಾಪುರ ಮತ್ತು ಘುಮ್ಸೂರ್‌ನ ಆದಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಶಕ್ತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಖುರ್ದಾ ಕಡೆಗೆ ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದರು. ಕೆಚ್ಚೆದೆಯಿಂದ ಹೋರಾಡಿದ 400 ಕಂದಗಳ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. ದಂಗೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಂದ ವ್ಯಾಪಕ ಬೆಂಬಲ ದೊರೆಯಿತು. ಬಾಣಾಪುರದ ಕಂಧರು ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ದಂಗೆಯನ್ನು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾಲ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಸರ್ಕಾರಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಸುಟ್ಟುಹಾಕಲಾಯಿತು, ಪೊಲೀಸರನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಖಜಾನೆಯನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಪೈಕಾ ತಮ್ಮ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಪ್ರತಿರೂಪವನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ ಕಾಡಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ದಂಗೆಯ ಕೊನೆಯ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮರಣದಂಡನೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಬಿದ್ಯಾಧರ್ 1825 ರಲ್ಲಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ರಲ್ಲಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.