ಗುಣ ಸಂಧಿ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಧಿಯು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಮೂರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಅ ಆ ಕಾರಗಳ ಮುಂದೆ ಇ ಈ ಕಾರವು ಬಂದಾಗ 'ಏ' ಕಾರವು ಉ ಊ ಕಾರವು ಬಂದಾಗ 'ಓ' ಕಾರವೂ ಋ ಕಾರವು ಬಂದಾಗ 'ಆರ್' ಕಾರವೂ ಆದೇಶವಾಗಿ ಬಂದರೆ ಗುಣಸಂಧಿ ಎನಿಸುವುದು.ಅಥವ ಅ,ಆ ಕಾರಗಳಿಗೆ ಇ,ಈ ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ, ಓ ಕಾರವು ಋ ಕಾರವು ಪರವಾದರೆ ಅರ್ ಕಾರವು ಬರುತ್ತದೆ ಇದನ್ನ ಗುಣ ಸಂದಿ ಎನ್ನುವರು.
- ಅ,ಆ + ಇ,ಈ ಸ್ವರಗಳು ಸಂಧಿಯಾಗಿ, 'ಏ' ಸ್ವರವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.
- ಅ,ಆ + ಉ,ಊ ಸ್ವರಗಳು ಸಂಧಿಯಾಗಿ, 'ಓ' ಸ್ವರವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.
- ಅ,ಆ + ಋ ಸ್ವರಗಳು ಸಂಧಿಯಾಗಿ, 'ಅರ್' ಎಂದು ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆಗಳು:
ದೇವ + ಈಶ = ದೇವೇಶ (ಅ+ಈ=ಏ)
ಸೂರ್ಯ + ಉದಯ = ಸೂರ್ಯೋದಯ (ಅ+ಉ=ಓ)
ರಾ |
ಜ |
|
+ |
|
ಇಂ |
ದ್ರ |
|
= |
|
ರಾ |
ಜೇಂ |
ದ್ರ
|
( |
ಅ |
|
+ |
|
ಇ |
|
|
= |
|
|
ಏ |
)
|
ಜ |
ನ್ಮ |
|
+ |
|
ಉ |
ತ್ಸ |
ವ |
|
= |
|
ಜ |
ನ್ಮೋ |
ತ್ಸ |
ವ
|
( |
ಅ |
|
+ |
|
ಉ |
|
|
|
= |
|
|
ಓ |
)
|
ದೇ |
ವ |
|
+ |
|
ಋ |
ಷಿ |
|
= |
|
ದೇ |
ವ |
ರ್ಷಿ
|
( |
ಅ |
|
+ |
|
ಋ |
|
|
= |
|
|
|
ಅರ್)
|
ರ |
ಮಾ |
|
+ |
|
ಈ |
ಶ |
|
= |
|
ರ |
ಮೇ |
ಶ
|
( |
ಆ |
|
+ |
|
ಈ |
|
|
= |
|
|
ಏ |
)
|
ಮ |
ಹಾ |
|
+ |
|
ಉ |
ತ್ಸ |
ವ |
|
= |
|
ಮ |
ಹೋ |
ತ್ಸ |
ವ
|
( |
ಆ |
|
+ |
|
ಉ |
|
|
|
= |
|
|
ಓ |
)
|