ಕಲ್ಯಾಣಿ ಕಲಚುರಿಗಳು

ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಕಲಚುರಿಗಳು ಇಂದಿನ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳಿದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಭಾರತೀಯ ರಾಜವಂಶದವರು. 1156 ಮತ್ತು 1181 ಸಿಇ (25 ವರ್ಷಗಳು) ನಡುವೆ ಈ ರಾಜವಂಶವು ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಏರಿತು.

ಕಲ್ಯಾಣಿ ಕಲಚುರಿ ರಾಜವಂಶ
1156 CE–1181 CE
Capital	ಕಲ್ಯಾಣಿ (ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ) ಭಾಷೆಗಳು ಕನ್ನಡ ಧರ್ಮ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ ಜೈನ ಧರ್ಮ ಸರ್ಕಾರದ ನಿರಂಕುಶ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವ
Common languages	ಕನ್ನಡ
Religion	ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ ಜೈನ ಧರ್ಮ
Government	ನಿರಂಕುಶ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವ
History
• Established	1156 CE
• Disestablished	1181 CE
Preceded by Succeeded by ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯರು Seuna Hoysala

ರಾಜವಂಶದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ತಮ್ಮ ಮೂಲವನ್ನು ಕೃಷ್ಣ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಇಂದಿನ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ (ತ್ರಿಪುರಿಯ ಕಲಾಚುರಿಸ್ ನೋಡಿ) ಕಲಿಂಜರ್ ಮತ್ತು ದಹಾಲಾರನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜವಂಶದ ವೈಸ್ರಾಯ್ ಬಿಜ್ಜಳ , ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ ತೈಲ III ನಿಂದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.ಬಿಜ್ಜಳನ ಪುತ್ರರಾದ ಸೋಮೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಸಂಗಮರಿಂದ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರು. ಆದರೆ 1181 CE ಯ ನಂತರ, ಚಾಲುಕ್ಯರು ಕ್ರಮೇಣ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಧಾರ್ಮಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಲಿಂಗಾಯತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಹೊಸ ಪಂಗಡ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 25 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪಂಥವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ರೂಪ-ಕವಿತೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಚನಗಳೂ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಯಿತು ವಚನಗಳ ಬರಹಗಾರರನ್ನು ವಚನಕರರು (ಕವಿಗಳು) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಪಂಡಿತ ಅವರ ಚೆನ್ನಬಸವಪುರಾಣಾ ,ಧರಣಿ ಪಂಡಿತ ಅವರ ಬಿಜ್ಜಳರಾಯಚರೀತೆ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಸಾಗರ ವರ್ಣಿ ಅವರ ಬಿಜ್ಜಲರಾಯಪುರಾಣವನ್ನೂ ಸಹ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಮೂಲ

ಕಲ್ಯಾಣಿ ಕಲಚೂರಿಗಳು   12 ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದರು ಬಿರುಸಿನ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. "ಕಲಚೂರಿ" ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಹು ಹಿಂದಿನ ರಾಜವಂಶಗಳಿಂದ ಹಂಚಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಧ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿವೆ. ಕೆಲವು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು (ಡಾ. ಪಿ.ಬಿ. ದೇಸಾಯಿ) ಕಲ್ಯಾಣಿ ದಕ್ಷಿಣ ಕಲಾಚುರಿಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಮನೆತನದ ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ .6 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಉದಯದ ಮೊದಲು, ಮಹಾಶಿಮತಿಯ ಕಲಾಚುರಿಯರು ಗುಜರಾತ್ನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವ್ಯಾಪಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು ಇದರಲ್ಲಿ ,ಮಾಲ್ವಾ,ಕೊಂಕಣ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಭಾಗಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು.ಚಾಲುಕ್ಯ ದೊರೆ ಮಂಗಲೇಶ ಅವರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸೋತ ನಂತರ, ಅವರು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯೇ ಇದ್ದರು. ತರುವಾಯ, ತ್ರಿಪುರಿಯ ಕಲಾಚುರಿಯಾರು ಮತ್ತು ಅವರ ಶಾಖೆಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದವು.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

• Dr. Suryanath U. Kamath (2001). A Concise History of Karnataka from pre-historic times to the present, Jupiter books, MCC, Bangalore (Reprinted 2002)