ಅರಸವಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯ

ಅರಸವಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಅರಸವಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸೌರ ದೇವತೆಯಾದ ಸೂರ್ಯ ದೇವರ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂನಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ೧ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಅರಸವಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ ೭ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಳಿಂಗದ ಪೂರ್ವ ಗಂಗಾ ರಾಜವಂಶದ ಆಡಳಿತಗಾರನಾಗಿದ್ದ ರಾಜ ದೇವೇಂದ್ರ ವರ್ಮಾ ನಿರ್ಮಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ರಚನೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ೧೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ನವೀಕರಣದ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಒಡಿಶಾದ ಪುರಿ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಾಲಯದಂತೆ, ಕಳಿಂಗ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ರೇಖಾ ದೇವುಲಾ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಅರಸವಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯ
ಭೂಗೋಳ
ಕಕ್ಷೆಗಳು	18.287929°N 83.913635°E / 18.287929; 83.913635
ದೇಶ	ಭಾರತ
ರಾಜ್ಯ	ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ
ಜಿಲ್ಲೆ	ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ
ಸ್ಥಳ	ಅರಸವಲ್ಲಿ
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿ	ಕಳಿಂಗ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ
ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ	ದೇವೇಂದ್ರ ವರ್ಮಾ

ಇತಿಹಾಸ

ಪದ್ಮಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಋಷಿ ಕಾಶ್ಯಪನು ಮನುಕುಲದ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಅರಸವಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಸೂರ್ಯನು ಕಶ್ಯಪಸ ಗೋತ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನು. ಅವನನ್ನು ಗ್ರಹಗಳ ರಾಜ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ದೇವೇಂದ್ರ ವರ್ಮಾ ಎಂದು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ೭ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ೧೮ ಮತ್ತು ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ನ್ಯೂನತೆಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ದುಸಿ ಕುಟುಂಬವು ಅನೇಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಹತಾಶೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸಾ.ಶ ೧೭೭೮ ರಲ್ಲಿ ಎಲಮಂಚಿಲಿ ಪುಲ್ಲಾಜಿ ಪಂತುಲು ಅವರು ಇದನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಅನೇಕ ಹಬ್ಬಗಳಿಗೆ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ಹೆಗ್ಗುರುತಾಗಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ರಥಸಪ್ತಮಿ ಉತ್ಸವವೂ ಸೇರಿದೆ.

ವಿನ್ಯಾಸ

ಇಂದ್ರ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ (ದೇವಾಲಯದ ತೊಟ್ಟಿ) ಅರಸವಲ್ಲಿ

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸಾಧನೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಡಿಶಾದ ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಅಥವಾ ಮಹಾರಾಣಾಗಳ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ೫ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಮುಂಜಾನೆಯ ಸೂರ್ಯನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ (ಉತ್ತರಾಯಣ - ಮಾರ್ಚ್ ೯- ೧೧ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಾಯಣ - ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧- ೩) ದೇವರ ಪಾದಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತಾನೆ.