ನಾಗ್ಪುರ ಜಂಕ್ಷನ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ನಾಗ್ಪುರ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಒಂದು ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ.[೧]

ಇತಿಹಾಸ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಭಾರತದ ಮೊದಲ ರೈಲುವು ರೆಡ್ ಹಿಲ್ಸ್ ನಿಂದ 1837 ರಲ್ಲಿ ಚಿಂತದ್ರಿಪೆಟ್ ಸೇತುವೆಗೆ ಓಡಿತು. ಇದನ್ನು ರೆಡ್ ಹಿಲ್ ರೈಲ್ವೇ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಂ ಆವೆರಿಯವರು ತಯಾರಿಸಿದ ರೋಟರಿ ಆವಿ ಲೋಕೋಮೋಟಿವ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ರೈಲ್ವೇ ಅನ್ನು ಸರ್ ಆರ್ಥರ್ ಕಾಟನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮದ್ರಾಸ್ನಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ-ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. 1845 ರಲ್ಲಿ ರಾಜಮಂಡ್ರಿ ನಲ್ಲಿ ದೌಲೆಸ್ವರಮ್ ನಲ್ಲಿ ಗೋದಾವರಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣ ರೈಲ್ವೆವನ್ನು ಕಾಟನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಇದು ಗೋದಾವರಿ ಮೇಲೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲು ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 1851 ರಲ್ಲಿ ಸೊಲೊನಿ ಅಕ್ವೆಡ್ಯೂಕ್ಟ್ ರೈಲ್ವೆ ಅನ್ನು ರೂರ್ಕಿ ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಹೆಸರಿನ "ಥಾಮಸೊನ್" ಎಂಬ ಉಗಿ ಇಂಜಿನ್ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ಸೊಲೈನಿ ನದಿಗೆ ಕಾಲುವೆಗೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು.

16-4-1853ರಲ್ಲಿ, ಬೋರೆ ಬಂಡರ್, ಬಾಂಬೆ ಮತ್ತು ಥಾಣೆ ನಡುವೆ ಮೊದಲ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ರೈಲು ಸೇವೆಯನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು. 34 ಕಿಮೀ ಇದು ಸಾಹೀಬ್, ಸಿಂಧ್, ಮತ್ತು ಸುಲ್ತಾನ್ ಎಂಬ ಮೂರು ಎಂಜಿನ್ಗಳಿಂದ ದೂರವಿತ್ತು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಜನ್ಮವಾಗಿತ್ತು. ನಾಗ್ಪುರ ಜಂಕ್ಷನ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ, ನಾಗ್ಪುರ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಮತ್ತು ದಟ್ಟಣೆಯ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಗವರ್ನರ್ ಸರ್ ಫ್ರಾಂಕ್ ಜನವರಿ 15 1925 ರಂದು ಪ್ರಸ್ತುತ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. [೨] ನಾಗ್ಪುರ ರೈಲ್ವೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮೊದಲು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಹಿಂದೆಯೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ನಾಗ್ಪುರ ಅಂದಿನ ಭಾರತದಳ್ಳು ಸಹ ಪ್ರಮುಖ ನಗರವಾಗಿತ್ತು . 1867ರಲ್ಲಿ ನಾಗ್ಪುರ ರೈಲ್ವೆ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. 1881 ರಲ್ಲಿ, ನಾಗ್ಪುರ, ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ನಗರ ಕೋಲ್ಕತಾವನ್ನು, ಛತ್ತೀಸ್ಗಢ ರಾಜ್ಯದ ರೈಲ್ವೆ ಮೂಲಕ ಜತೆಗೂಡಿಸಿತು. [೩] [೨]

ನಾಗ್ಪುರ ಮೂಲ ರೈಲ್ವೇ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಈ ಹಿಂದೆ ತನ್ನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾಗದ ಪೂರ್ವಭಾಗದ ಕಡೆಗೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತು. ನಾಗ್ಪುರ ಈಗಿನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ ಸಹ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಪೂರ್ವ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು. ಇದು 1924 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸೇವೆಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ಒಟ್ಟು 242 ರೈಲುಗಳು ನಾಗ್ಪುರದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ ಇದು ಪ್ಯಾಸೆಂಜರ್, ಎಕ್ಸ್ಪ್ರೆಸ್, ಮೇಲ್, ದುರೊಂತೊ, ರಾಜಧಾನಿ , ಗರೀಬ್ ರಥ್ ರೈಲುಗಳು ಸೇರಿವೆ. ದಿನವೂ ಅದರಲ್ಲಿನ ಸುಮಾರು 53 ಓಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು 26 ನಗ್ಪುರದಲ್ಲೇ ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಅಂತ್ಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.ಸುಮಾರು1.6 ಲಕ್ಷ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ನಾಗ್ಪುರ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ [೪]

ಸಂಪರ್ಕ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ನಾಗ್ಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ ಒಂದು ಮುಖ್ಯನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಇದರ ಪ್ರಧಾನ ನೆಲೆಯ ಕಾರಣ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಗಮನಾರ್ಹ ರಾಜ್ಯದ ಎರಡನೇ ರಾಜಧಾನಿ ಪ್ರವಾಸೀ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ . ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಳವಿದ್ದು ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆದರೆ ಭಾರತದ ಇಡೀ ಉಪಖಂಡದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. [೫]

ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನದಂಡಕ್ಕೆ ಮೇಲ್ದರ್ಜೆಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ 22 ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಪೈಕಿ, ನಾಗ್ಪುರ ಜಂಕ್ಷನ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಕೆಲಸಗಳನ್ನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಾಸಗಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಭದ್ರತಾ, ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಚ್ಛತೆ ನಂತಹ ಆದ್ಯತೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದೆ. [೬]

ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ನೆಲೆಸಿರುವ ಅಜ್ನಿ ಟರ್ಮಿನಸ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಾಗ್ಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಕೆಲವೊಂದು ಸಂಚಾರವನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಕಳಿಸಬೇಕೆಂದು ಒಂದು ಮುನ್ನೋಟದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದು ರೈಲ್ವೆ ಕೊಚ್ ಸಂಕೀರ್ನವನ್ನ ಅಜ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. [೬]

ಉಪನಗರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಮುಖ್ಯ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಹೊರತಾಗಿ, ನಗರದ ಇತರ ಉಪನಗರ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಅಜ್ನಿ, ಇತ್ವರಿ, ಕಾಳಮ್ನ ಮತ್ತು ಗೊಧಾನಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನಾಗ್ಪುರ-ಅಜ್ನಿ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ಕೇವಲ 3 ಕಿ.ಮೀ. ಉದ್ದವಾಗಿದೆ, ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ನಾಗ್ಪುರ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಅಜ್ನಿ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ ಪ್ರಯಾಣ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮೀಸಲಾದ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ರೈಲು ಪ್ರಯನವಾಗಿದೆ.[೭]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

  1. "Electrification History". Retrieved 6 October 2016.
  2. ೨.೦ ೨.೧ "90 years of Nagpur station Building".
  3. http://www.cr.indianrailways.gov.in//view_section.jsp?id=0,6,1191,1196,1683
  4. "Nagpur Junction railway station Arrives". cleartrip.com. Retrieved 6 October 2016.
  5. "Travel to Nagpur". mapsofindia.com. Archived from the original on 9 ಫೆಬ್ರವರಿ 2011. Retrieved 6 October 2016.
  6. ೬.೦ ೬.೧ "Nagpur to get model railway station". The Times of India. Archived from the original on 2012-10-22. Retrieved 6 October 2016.
  7. "Indian Railways – 10 Interesting Facts". 25 July 2012. Retrieved 6 October 2016.