ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ

ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಚಿವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಸಬಲೀಕರಣ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ 29 ಜನವರಿ 2006 ರಂದು ವಿಭಜಿಸಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಸರ್ವೋಚ್ಛ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಮುಸ್ಲಿಮರು, ಜೈನರು, ಸಿಖ್ಖರು, ಕ್ರೈಸ್ತರು, ಬೌದ್ಧರು ಮತ್ತು ಪಾರ್ಸಿಗಳು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರು ಎಂದು ಭಾರತದ ರಾಜಪತ್ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಆಯೋಗ, 1992 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 2 (ಸಿ) ಕಾಯ್ದೆಯು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ

ಭಾರತದ ಲಾಂಛನ
Agency overview
Formed	29 ಜನೆವರಿ 2006
Jurisdiction	ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ
Headquarters	ನವದೆಹಲಿ 110084
Annual budget	₹೪,೭೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೧.೦೪ ಶತಕೋಟಿ) (2018-19 ಅಂ.)
Agency executives	ಮುಖ್ತಾರ್ ಅಬ್ಬಾಸ್ ನಖ್ವಿ, ಸಚಿವರು ಕಿರೆಣ್ ರಿಜಿಜು, ರಾಜ್ಯ ಮಂತ್ರಿ
Child agency	ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಆಯೋಗ
Website	www.minorityaffairs.gov.in

ಮುಖ್ತಾರ್ ಅಬ್ಬಾಸ್ ನಖ್ವಿ ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 4, 2017 ರಂದು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ನಜ್ಮಾ ಹೆಪ್ತುಲ್ಲಾ ಅವರು ಸಂಪುಟ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದಾಗ ನಖ್ವಿ ಅವರು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. 12 ಜುಲೈ 2016 ರಂದು ನಜ್ಮಾ ಹೆಪ್ತುಲ್ಲಾ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ ನಂತರ, ನಖ್ವಿ ಅವರನ್ನು ಸಚಿವಾಲಯದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಾಷಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಆಯುಕ್ತರ ಕಚೇರಿ, ಆಂಗ್ಲೋ-ಭಾರತೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮೇತರ ದೇವಾಲಯಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಪಂತ್-ಮಿರ್ಜಾ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಮುಸ್ಲಿಂ ದೇವಾಲಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಚಿವಾಲಯವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯದೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿ 1955 ರ ಒಪ್ಪಂದ. ರಾಜ್ಯ ವಕ್ಫ್ ಮಂಡಳಿಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಭಾರತದ ಕೇಂದ್ರ ವಕ್ಫ್ ಮಂಡಳಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸಚಿವರು. ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಭಾರತದ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮೋಮಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮೋಮಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸದೃಢರಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಲು ಬಯಸುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯಗಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಜೈನರು, ಮುಸ್ಲಿಮರು, ಸಿಖ್ಖರು, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು, ಬೌದ್ಧರು ಮತ್ತು ಪಾರ್ಸಿಗಳು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ / ಯುಟಿಗಳ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸ್ನಾತಕಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭಾಷಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು, ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಬೇಕು.

ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಲೇಖನ: 350 ಬಿ.

1. ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ನೇಮಕ ಮಾಡಲು ಭಾಷಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರಿ ಇರಬೇಕು.
2. ಈ ಸಂವಿಧಾನದಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ಒದಗಿಸಲಾದ ಸುರಕ್ಷತೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತನಿಖೆ ನಡೆಸುವುದು ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ನಿರ್ದೇಶಿಸಬಹುದಾದಂತಹ ಮಧ್ಯಂತರಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗೆ ವರದಿ ಮಾಡುವುದು ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಅಂತಹ ಎಲ್ಲ ವರದಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಸಂಸತ್ತಿನ ಪ್ರತಿ ಸದನದ ಮುಂದೆ ಇಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭಾಷಾ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು.  

ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು

• ಜಿಯೋ ಪಾರ್ಸಿ - ಪಾರ್ಸಿಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಕುಸಿತವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಯೋಜನೆ
• ನಯಿ ರೋಶ್ನಿ (ಹೊಸ ಬೆಳಕು) - ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಮಹಿಳೆಯರ ನಾಯಕತ್ವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಯೋಜನೆ
• ನಯಿ ಮಂಜಿಲ್ (ಹೊಸ ಉದ್ದೇಶ) - ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಸಮಗ್ರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯ ಉಪಕ್ರಮ
• ನಯಿ ಉಡಾನ್ (ಹೊಸ ಹಾರಾಟ) - ಯುಪಿಎಸ್ಸಿ, ರಾಜ್ಯ ಪಿಎಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಎಸ್ಎಸ್ಸಿ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಿಲಿಮ್ಸ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ
• ಸೀಕೋ ಔರ್ ಕಾಮಾವೊ (ಕಲಿಯಿರಿ ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಿಸಿ) - ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಯೋಜನೆ
• ಹಮಾರಿ ಧರೋಹರ್ (ನಮ್ಮ ನಾಡು) - ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಒಟ್ಟಾರೆ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯಗಳ ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಯೋಜನೆ
• ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಯೋಜನೆ
• ಮೆಟ್ರಿಕ್ ನಂತರದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಯೋಜನೆ
• ಮೆರಿಟ್-ಕಮ್-ಮೀನ್ಸ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ ಯೋಜನೆ
• ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಫೆಲೋಶಿಪ್
• ಪಢೋ ಪರದೇಶ್ (ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಲಿಯಿರಿ) - ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಲಗಳ ಮೇಲಿನ ಬಡ್ಡಿ ಸಬ್ಸಿಡಿ

ಬಾಹ್ಯ ಲಿಂಕ್‌ಗಳು

• ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ, ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ