'''ಮಾನಸ ದೇವಿದೇವಿಯು ಒಬ್ಬ''' ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬಂಗಾಳ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹಾವಿನ ಕಡಿತ, ಫಲವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಸಮೃದ್ದಿಗಾಗಿದೆ. ಮನಸಾ ಅಸ್ಟಿಕಾಳ ತಾಯಿ, ವಾಸುಕಿ ಅವಳ ಸಹೋದರಿ, ನಾಗಾಸ್ನ ರಾಜ (ಹಾವುಗಳು) ಮತ್ತು ಋತುವಿನ ಜಗತ್ಕರ (ಜರಟ್ಕರು) ಇವಳ ಪತ್ನಿ. ಅವಳು ವಿಶಾಹಾರ (ವಿಷದ ವಿಧ್ವಂಸಕ), ನಿತ್ಯ (ಶಾಶ್ವತ) ಮತ್ತು ಪದ್ಮಾವತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪುರಾಣಗಳ ರಾಜ ವಾಸುಕಿ ಅವರ ತಾಯಿ ಅಸ್ತಿಕಳ ತಾಯಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅವಳ ತಂದೆ ಶಿವ ಮತ್ತು ಅವಳ ಪತಿಯಿಂದ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವಳ ಕೆಟ್ಟ ಉದ್ವೇಗ ಮತ್ತು ಅಸಮಾಧಾನವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ಮಲತಾಯಿ, ಚಂಡಿ (ಶಿವನ ಹೆಂಡತಿ, ಇದನ್ನು ಪಾರ್ವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ) .ಗಾಸ್ (ಹಾವುಗಳು) ಮತ್ತು ಋತುವಿನ ಜಗತ್ಕರ (ಜರಟ್ಕರು) ಪತ್ನಿ. ಅವಳು ವಿಶಾಹಾರ (ವಿಷದ ವಿಧ್ವಂಸಕ), ನಿತ್ಯ (ಶಾಶ್ವತ) ಮತ್ತು ಪದ್ಮಾವತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಋಷಿ ಕಶ್ಯಪನನ್ನು ತನ್ನ ತಂದೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ,ಆದರೆ ಶಿವನಲ್ಲ, ಆದರೂ ಭಗವಾನ್ ಶಿವನು ಅವಳ ತಂದೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.ಮನಸಾಳನ್ನು ತನ್ನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ದಯೆ ಎಂದು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅವಳನ್ನು ಆರಾಧಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಜನರಿಗೆ ಜೀವನ ಕಠಿಣವಾಗಿದೆ.ಅವಳ ಮಿಶ್ರ ಪಿತಾಮಹದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ದೇವತೆಗೆ ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಮನಸಾಳ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ದೇವಿಯೆಂದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದೃಢಪಡಿಸುವುದು.ಮೂಲಗಳು ಮೂಲತಃ ಆದಿವಾಸಿ (ಬುಡಕಟ್ಟು) ದೇವತೆಯಾದ ಮಾನಸಳ ಹಿಂದೂ ಕೆಳ ಜಾತಿ ಗುಂಪುಗಳು ಪೂಜಿಸಿದ ಪ್ಯಾಂಥೆಯೊನ್ನಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಯಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ಋಷಿಗಳ ತಾಯಿಯ ತಾಯಿಯಾದ ಕಶ್ಯಪ ಮತ್ತು ಕಡ್ರೂ ಅವರ ಪುತ್ರಿಯಾಗಿ ಅವಳು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಳು.ವಿಷವನ್ನು ಸೇವಿಸಿದ ನಂತರ ಶಿವನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು "ವಿಷದ ಹೋಗಲಾಡಿಸುವವನು" ಎಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪುರಾಣಗಳು ಅವಳನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸಿದವು. ಅವರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯಿತು , ಹರಡಿತು, ಮತ್ತು ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಿತು.<ref>https://www.boldsky.com › Yoga spirituality › Faith mysticism.</ref>
=ಮೂಲ=
ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹಾವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಮುಚ್ಚಿದ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಕಮಲದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಅಥವಾ ಹಾವಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ.ಅವಳು [[ಏಳು]] ಕೋಬ್ರಾಗಳ ಹಂದಿಯ ಮೇಲಾವರಣದಿಂದ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಳು.ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಅವಳು ಮಗುವನ್ನು ತನ್ನ ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಗುವು ತನ್ನ ಮಗ ಅಸ್ಟಿಕ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.ಅವಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ "ಒಕ್ಕಣ್ಣಿನ ದೇವತೆ" ಎಂದು ಮತ್ತು [[ಈಶಾನ್ಯ]] ಭಾರತದ ಹಜೋಂಗ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವಳಾದ ಅವಳ ಚಂದಿಯಿಂದ ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳು ಸುಟ್ಟುಹೋದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವಳು ಕಾಣಿ ದಿಯೂಹ (ಬ್ಲೈಂಡ್ ಗಾಡೆಸ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಳು.
