ಸೂರ್ಯ: ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ
Content deleted Content added
ಪರಿಚಯ ಹೆಸರಿನ ಉತ್ಪತಿ |
|||
೬ ನೇ ಸಾಲು:
== ಪರಿಚಯ ==
[[ಚಿತ್|thumb|left|ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಕ್ಯಾಮೆರ [[:en:Photographic lens|ಮಸೂರ]]ಕ್ಕೆ ಕಂಡಂತೆ ಸೂರ್ಯ.]]
ಸೂರ್ಯವು ಜಿ-ಟೈಪ್ ಮುಖ್ಯ-ಅನುಕ್ರಮ ನಕ್ಷತ್ರವಾಗಿದೆ (G2V) ಅದರ ವರ್ಣಪಟಲದ ವರ್ಗವನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇದು ಅನೌಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಳದಿ ಕುಬ್ಜ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಅದರ ಬೆಳಕು ಹಳದಿಗಿಂತ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ). ಬೃಹತ್ ಆಣ್ವಿಕ ಮೋಡದ ಪ್ರದೇಶದ ಒಳಭಾಗದ ಗುರುತ್ವ ಕುಸಿತದಿಂದ ಇದು ಸುಮಾರು 4.6 ಬಿಲಿಯನ್ [ಎ] [10] [19] ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಈ ವಿಷಯದ ಬಹುಭಾಗವು ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಉಳಿದವುಗಳು ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಡಿಸ್ಕ್ನಲ್ಲಿ ಚಪ್ಪಟೆಯಾದವು ಮತ್ತು ಅದು ಸೌರವ್ಯೂಹವಾಯಿತು. ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ತುಂಬಾ ಬಿಸಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ದಟ್ಟವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು ಅದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅದರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು ಸಮ್ಮಿಳನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸೂರ್ಯನು ಸರಿಸುಮಾರು ಮಧ್ಯಮ ವಯಸ್ಸಿನವನಾಗಿದ್ದಾನೆ; ಇದು ನಾಲ್ಕು ಶತಕೋಟಿ [ಒಂದು] ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಐದು ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ ಸುಮಾರು 600 ದಶಲಕ್ಷ ಟನ್ಗಳಷ್ಟು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಹೀಲಿಯಂಗೆ ಸಮ್ಮಿಳನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ 4 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ಗಳಷ್ಟು ಮ್ಯಾಟರ್ ಅನ್ನು ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು 10,000 ಮತ್ತು 170,000 ವರ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಈ ಶಕ್ತಿಯು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ಶಾಖದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 5 ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಸಮ್ಮಿಳನವು ಅದರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಇಳಿಮುಖವಾದಾಗ, ಸೂರ್ಯವು ಹೈಡ್ರೋಸ್ಟಾಟಿಕ್ ಸಮತೋಲನದಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಅದರ ಮಧ್ಯಭಾಗವು ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಏರಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಅದರ ಹೊರಗಿನ ಪದರಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕೆಂಪು ದೈತ್ಯವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡುತ್ತವೆ . ಬುಧ ಮತ್ತು ಶುಕ್ರಗ್ರಹದ ಪ್ರಸಕ್ತ ಕಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಲು ಸೂರ್ಯವು ಸಾಕಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ವಾಸಯೋಗ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ನಂತರ, ಇದು ಹೊರ ಪದರಗಳನ್ನು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಕುಬ್ಜ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ದಟ್ಟವಾದ ತಂಪಾದ ತಾರೆಯಾಗಲಿದೆ ಮತ್ತು ಸಮ್ಮಿಳನದಿಂದ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಗ್ಲೋ ಮತ್ತು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಸಮ್ಮಿಳನದಿಂದ ಶಾಖವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ
ಇತಿಹಾಸಪೂರ್ವ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಸೂರ್ಯನ ಅಗಾಧ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ದೇವತೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭೂಮಿಯ ಸಿನೊಡಿಕ್ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಅದರ ಕಕ್ಷೆಯು ಸೌರ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ಗಳ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಇಂದು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್.
ಸೂರ್ಯನ ೭೪% ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು [[ಜಲಜನಕ|ಜಲಜನಕದಿಂದ]], ೨೫% [[ಹೀಲಿಯಂ|ಹೀಲಿಯಂನಿಂದ]] ಮತ್ತು ಉಳಿದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಅಲ್ಪ-ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾರಿ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಸೂರ್ಯನ [[:en:Stellar classification|ವರ್ಣಪಟಲ ವಿಂಗಡಣೆ]]ಯು G2V. ಸೂರ್ಯನ ಮೇಲ್ಮೈ ತಾಪಮಾನವು ಸುಮಾರು ೫,೦೦೦-ಕೆ. ಗಳಿರುವುದನ್ನು "G2" ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ತಾಪಮಾನವು ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೂ, ವಾಯುಮಂಡಲವು ಬೆಳಕನ್ನು ಚದುರಿಸುವುದರಿಂದ, ಹಳದಿಯಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದರ ವರ್ಣಪಟಲವು ಅಯಾನುಗೊಳಿತ ಮತ್ತು ತಟಸ್ಥ ಲೋಹಗಳ ಮತ್ತು ಬಹಳ ದುರ್ಬಲವಾದ ಜಲಜನಕದ [[:en:spectral lines|ವರ್ಣರೇಖೆ]]ಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನು ಬಹುತೇಕ ಇತರ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಂತೆ [[:en:main sequence|ಪ್ರಮುಖಾನುಕ್ರಮ]] ನಕ್ಷತ್ರವೆಂದು "V" ಪ್ರತ್ಯಯವು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ, ಸೂರ್ಯವು [[ಪರಮಾಣು ಬೆಸುಗೆ|ಪರಮಾಣು ಬೆಸುಗೆಯಿಂದ]] [[ಜಲಜನಕ|ಜಲಜನಕವನ್ನು]] [[ಹೀಲಿಯಂ]] ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಸಮತೋಲನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಅದರ ಗಾತ್ರವು ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು. ನಮ್ಮ ತಾರಾಗಣದಲ್ಲಿ ೧೦ ಕೋಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು G2 ವರ್ಗದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಿವೆ. ತಾರಾಗಣದಲ್ಲಿರುವ ೮೫% ನಕ್ಷತ್ರಗಳಿಗಿಂತ ಸೂರ್ಯವು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿದೆ. ಈ ೮೫% ನಕ್ಷತ್ರಗಳು [[ಕೆಂಪು ಕುಬ್ಜ]] ರೂಪದಲ್ಲಿವೆ.<ref> http://www.space.com/scienceastronomy/060130_mm_single_stars.html</ref>
Line ೧೯ ⟶ ೨೬:
ಸೂರ್ಯನು ಭೂಮಿಯ ಅತ್ಯಂತ ನಿಕಟದಲ್ಲಿರುವ ನಕ್ಷತ್ರವಾದ್ದರಿಂದ, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೂ, ಸೂರ್ಯನ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಉತ್ತರಗಳು ದೊರಕಿಲ್ಲ. ಹತ್ತು ಲಕ್ಷ [[:en:Kelvin|ಕೆ.]]ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಯಾಗಿರುವ ಹೊರ ವಾಯುಮಂಡಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಗೋಚರ ಮೇಲ್ಮೈ ([[:en:photosphere|ದ್ಯುತಿಗೋಳ]]) ಕೇವಲ ೬,೦೦೦ ಕೆ.ಗಳ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೇಗಿದೆ? ಎಂಬುದೂ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. [[:en:sunspot|ಸೌರಕಲೆ]]ಗಳ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, [[:en:solar flare|ಸೌರ ಜ್ವಾಲೆ]]ಗಳ ಉದ್ಭವದ ಕಾರಣ, [[:en:chromosphere|ವರ್ಣಗೋಳ]] ಮತ್ತು [[:en:corona|ಪ್ರಭಾವಲಯ]]ಗಳ ನಡುವೆ ಕಾಂತೀಯ ಒಡನಾಟ, [[:en:solar wind|ಸೌರಮಾರುತ]]ದ ಉದ್ಭವ - ಇವುಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುವ ವಿಷಯಗಳು.
== ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಉತ್ಪತಿ ==
ಹೆಸರು
ಇಂಗ್ಲಿಷ್ನ ಸರಿಯಾದ ಹೆಸರಾದ ಸನ್ ಓಲ್ಡ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸುನ್ನೆಯಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ್ದು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು. ಓಲ್ಡ್ಫ್ಯಾಷನ್ ಸುನ್ನೆ, ಸೋನೆ, ಓಲ್ಡ್ ಸಕ್ಸನ್ ಸುನ್ನಾ, ಮಿಡಲ್ ಡಚ್ ಸೊನ್ನೆ, ಆಧುನಿಕ ಡಚ್ ಝೋನ್, ಓಲ್ಡ್ ಹೈ ಜರ್ಮನ್ ಸುನ್ನಾ, ಆಧುನಿಕ ಜರ್ಮನ್ ಸೊನ್ನೆ, ಓಲ್ಡ್ ನಾರ್ಸ್ ಸುನ್ನಾ, ಮತ್ತು ಗೋಥಿಕ್ ಸುವೋ ಸೇರಿದಂತೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸೂರ್ಯನು ಇತರ ಜರ್ಮನಿಕ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರೋಟೊ-ಜೆರ್ಮನಿಕ್ * ಸುನ್ನೋನ್ ನಿಂದ ಸೂರ್ಯನ ಕಾಂಡದ ಎಲ್ಲಾ ಜರ್ಮನಿಕ್ ಪದಗಳು. [20] [21]
ಸನ್, ಸೊಲ್ ಎಂಬ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಹೆಸರನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸೂರ್ಯನ ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಸರನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೈನಂದಿನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೊಂದು ಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಸ್ನಂತಹ ಸೌರ ದಿನದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಸಹಜ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಸೋಲ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. [22]
ಸೌರ ದಿನ, ಸೌರ ಗ್ರಹಣ, ಮತ್ತು ಸೌರವ್ಯೂಹದಂತಹ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ, [23] [24] ಗೆ ಬಳಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಣವಾಚಕ ಪದವು ಸೌರ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಸರಾಸರಿ ಭೂಮಿಯ ಸೌರ ದಿನ ಸರಿಸುಮಾರು 24 ಗಂಟೆಗಳು, ಸರಾಸರಿ ಮಂಗಳದ 'ಸೊಲ್' 24 ಗಂಟೆಗಳ, 39 ನಿಮಿಷಗಳು ಮತ್ತು 35.244 ಸೆಕೆಂಡುಗಳು. [25]
ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಾರದ ದಿನ ಭಾನುವಾರ ಹಳೆಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ (ಸುನ್ನಾಂಡೆಗ್; "ಸೂರ್ಯನ ದಿನ", 700 ಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ) ಉದ್ಭವಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷೆಯ ಜರ್ಮನಿಕ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಸೋಲಿಸ್ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ, ಸ್ವತಃ ಗ್ರೀಕ್ ἡμέρα ἡλίου (ಹೆಮೆರಾ ಹೆಲಿಯೊ) ಎಂಬ ಭಾಷಾಂತರವಾಗಿದೆ. ]
== ಜೀವನ ಚಕ್ರ ==
Line ೨೭ ⟶ ೪೫:
== ರಚನೆ ==
[[ಚಿತ್ರ:Sun,_Earth_size_comparison_labeled.jpg
ಸೂರ್ಯನು ಸಾಮಾನ್ಯ-ಗಾತ್ರದ ನಕ್ಷತ್ರವಾದರೂ, ಅದು ಸೌರಮಂಡಲದ ೯೯% ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಆಕಾರವು ಶುದ್ಧ [ಗೋಳಾಕಾರ]]ಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ.<nowiki><ref name="Godier"></nowiki>{{cite journal
ಘನರೂಪಿ ಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಸ್ಫುಟವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸೀಮಾರೇಖೆಯು ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ; ಸೂರ್ಯನಲ್ಲಿ ಅನಿಲದ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಇರುವ ದೂರದ ಪ್ರಮಾಣದ ಸುಮಾರು [[:en:Exponential distribution|ಘಾತಾನುಸಾರ]]ದ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೂ, ಈ ಕೆಳಗೆ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ, ಸೂರ್ಯವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಆಂತರಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ [[:en:photosphere|ದ್ಯುತಿಗೋಳ]]ದ ತುದಿಯವರೆಗಿರುವ ದೂರವನ್ನು ತ್ರಿಜ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ತುದಿಯ ಹೊರಗಡೆ ಅನಿಲಗಳೌ [[:en:Transparency (optics)|ಪಾರದರ್ಶಕ]]ವಾಗಿದ್ದು, ತುದಿಯ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅನಿಲಗಳು [[:en:opacity|ಅಪಾರದರ್ಶಕ]]ವಾಗಿರುತ್ತವೆ; ದ್ಯುತಿಗೋಳವು ಬರಿಗಣ್ಣಿಗೆ ಅತಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಬಹುತೇಕ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯು ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ೦.೭ ತ್ರಿಜ್ಯಗಳ ಒಳಗೆ ಸ್ಥಿತವಾಗಿದೆ.
| |||