|
ಈ ಚಳುವಳಿ ೧೯೧೬ ರಿಂದ ೧೯೧೮ರ ವರೆಗೆ ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಹೋಂ ರೂಲ್ ಚಳುವಳಿಯು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು "ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಸಭಾ" ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿತು.
ಇದರ ಸ್ಥಾಪಕರು ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್. ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವ ಹಾಗೆ, ಇದು ಮೂಲತಃ ಒಂದು ಪರ್ಯಾಲೋಚಿಸುವ ಅಂಗ. ಇದು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ರಾಜಕೀಯ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸೇರುತ್ತಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತೀಯ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಬೇಡಿತು. ಇದು ಇನ್ನೂ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಜೊತೆ ಒಂದು ಶಾಶ್ವತ ಸಮೂಹ ಚಳುವಳಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದ್ದಿಲ್ಲ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನ್ನಿ ಆಕೆಯ ತೀಕ್ಷ್ಣ ವೀವಚನೆಯನ್ನು ಕಳೆದು ಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಸಹ ಕೆಲಸಗಾರ ಸಿ,ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಲೀಡ್‌ಬಿಟರ್ ಸಿಡ್ನಿ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಕ್ಕೆ ತೆರೆಳಿದರು. 1914ರಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ಶುರುವಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ಜರ್ಮನಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಅದರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಬೆಂಬಲ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿತ್ತು. ಅನ್ನಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: " ಭಾರತದ ಅವಕಾಶ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಅವಶ್ಯ್ಕತೆ," ಇರಿಷ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದ ಘೋಷಣಾ ವಾಕ್ಯದ ಒಂಡು ಸ್ಪಷ್ಟ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ. ನ್ಯೂ ಇಂಡಿಯಾ ಹೆಸರಿನ ಒಂದು ವಾರ್ತಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕಿಯಾಗಿ, ಅವರು ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರದ (ಬ್ರಿಟಿಷ್) ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ವ-ಆಡಳಿತದೆಡೆಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಚಲನೆಗಳಿಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು. ಐರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಜೊತೆಯ ಹಾಗೆ, ಸರ್ಕಾರ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿತು ಆಗ ಯುದ್ಧ ಮುಂದುವರಿಯಿತು.
==ಹಿನ್ನೆಲೆ==
೧೯೦೯ರಲ್ಲಿ ತಂದ ಭಾರತೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಆಕ್ಟನಿಂದ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಯಾವ ಅನುಕೂಲತೆಗಳೂ ಇಲ್ಲದ್ದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ಏರ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಈ ಮಧ್ಯೆ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ಸಿನ ವಿಭಜನೆ ಮತ್ತು ಬಾಲ ಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕರ ಬಂಧನದಂತಹ ಘಟನೆಗಳಿಂದ ಈ ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದ ನಾಯಕತ್ವದ ಕೊರತೆಯುಂಟಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮಕ್ಕೂ ಹಿನ್ನಡೆಯುಂಟಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಲೆಗೆ ಬಂದವರು ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್. ಐರ್ಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್ ಹೋಮ್ ಲೀಗನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗನ್ನು ೧೯೧೬ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಇವರಲ್ಲದೇ ಭಾರತೀಯ ನಾಯಕರುಗಳಾದ ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್, ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ಸಿನ ಹಲವು ನಾಯಕರುಗಳೂ ಪಾಲ್ಗೊಂಡರು
ಸಿಡ್ನಿ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್, 1922
==ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್ ==
1916ರಲ್ಲಿ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗ್‌ಅನ್ನುಲೀಗ್ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು,ಮೂಲಕ ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್ ಅವರು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆಐರಿಷ್ ಐರಿಷ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭಾರತ ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಹೋರಾಡಲು ಒಂದು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಹಾಗಲ್ಲದೇ, ಲೀಗ್ ವರ್ಷ ಪೂರ್ತಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು. ಅದು ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಒಂದು ಪ್ರಬಲ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ರಚಿಸಿತು,. ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವುದುಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿತು. ಜೂನ್ 1917ರಲ್ಲಿ ಅನ್ನಿಯನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಒಂದು ಗಿರಿಧಾಮದಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಟ್ಟರು. ಆಕೆಯ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಅವರು ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಬಾವುಟವನ್ನು ಹಾರಿಸಿದರು. ಆಕೆಯನ್ನು ಬಂಧ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸದಿದ್ದರೆ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವುದಾಗಿ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗ್ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದವುಹಾಕಿತು. ಅನ್ನಿಯ ಬಂಧನ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗೆ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರ ಬಿಂದುವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು,. ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಧೀರ್ಘ-ಕಾಲದ ಸ್ವಾತಂತ್ರವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದವರಿಗೆ ಒಂದು ಸರಳ, ಸಾಧಿಸಬಲ್ಲ ಗುರಿಗಾಗಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಒಂದು ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಸರ್ಕಾರ ಬಲವಂತದಿಂದ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಆದರೆ ಗಮನಾರ್ಹ ರಿಯಾಯಿತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ಭಾರತೀಯ ಸ್ವ-ಸರ್ಕಾರ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಗುರಿ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು ಮತ್ತು ಆ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಅಶ್ವಾಸಿತು. ಅನ್ನಿಯನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಯಿಂದ ಜನಸಮೂಹದಿಂದ ಭರ್ಜರಿ ಸ್ವಾಗತ ದೊರೆಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಂದು ವರ್ಷ ಅವಧಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಆಕೆಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಹುಶಃ ಇದು ಆಕೆ ಗಳಿಸಿದ ಅತಿ ಉನ್ನತ ಗೌರವವಾಗಿರಬಹುದು. ಯುದ್ಧದ ನಂತರ, ವಾಪಸ್ಸ್ ಹೋಗುವುದು ಇರಲಿಲ್ಲ. [[ಮೋಹನ್‌ದಾಸ್ ಕೆ. ಗಾಂಧಿ|ಮೋಹನ್‌ದಾಸ್ ಕೆ. ಗಾಂಧಿ[[]]]]ಯ ಸುತ್ತ ಒಂದು ಹೊಸ ನಾಯಕತ್ವ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು- ಅನ್ನಿಯ ಬಿಡುಗಡೆಗಾಗಿ ಬರೆದವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರು ಒಬ್ಬ ನ್ಯಾಯವಾದಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಾವರು ದಕ್ಷಿಣ ಅಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿನ ವರ್ಣಬೇಧ ನೀತಿಯ ವಿರುದ್ಧದ ಒಂದು ಶಾಂತಿಯುತ್ತ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಿಯಾದವರ ಮುಂದಾಳತ್ವ ವಹಿಸಿ ಮರಳಿದರು. ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು, ಗಾಂಧಿಯ ಅಪ್ತ ಸಹೊದ್ಯಮಿ, ಅವರು ಒಂದು ಥಿಯೊಸೊಫಿಸ್ಟ್ ಶಾಲೆಯ ಮೂಲಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೊಸ ನಾಯಕತ್ವ ಕೂಡಾ ಚಳುವಳಿಗಾಗಿ ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಅಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ತೀವ್ರಗಾಮಿತ್ವ ಎರಡೂ ಇತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಅನ್ನಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯವಿತ್ತು. ಅವರ ಗತ ಜೀವನದ ಹೊರತಾಗಿ, ಅವರುಗಳ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳ ಜೊತೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ಆಕೆಯ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ವರೆಗೆ, ಅವರು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಬ್ರಿಟನಿನ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಭಾರತೀಯ ಉಡುಪಿನ ಆಕೆಯ ಸ್ವಂತ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮತಿ ಬೆಸೆಂಟ್ ಭಾಷಣಗಾರ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರವನ್ನು ಆಗ್ರಹಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತ ಆಕೆ ಕಾಗದಗಳ ಮತ್ತು ಲೇಖನಗಳ ಒಂದು ಸುರಿಮಳೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದರು.
==ಪತನ==
ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟಕ್ಕಾಗಿ ೧೯೧೮ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ನಿಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಅದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಂದ ಸಮಾಧಾನ ಹೊಂದಿದ ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟರೂ ಕೂಡ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯರಾದರು. ಅದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ತಮ್ಮ ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೆ ಬರತೊಡಗಿದ್ದರಿಂದ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗಿನ ಮಹತ್ವ ಕಡಿಮೆಯಾಗತೊಡಗಿತು.
==ವಿಲೀನ==
ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಹೋಂ ರೂಲ್ ಲೀಗಿನ ಸದಸ್ಯರು ೧೯೨೦ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ಆರಿಸಿದರು. ಆಗ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು "ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಸಭಾ" ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಅದು ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು.
| 