|
===ಕಲ್ಲೆಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಅರಲಗುಪ್ಪೆ===
=== ಲಕ್ಷ್ಮಿನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ===
ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ [[ದೇವಸ್ಥಾನ]]ವು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು [[ಮೈಸೂರು]] ರಾಜ ಕಾಂತಿರಾವ ನರಸರಾಜ I ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [[ತುಮಕೂರು]] 41 ಮತ್ತು 42 ರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ, ಆವರಣ ಮತ್ತು ಗೋಪುರವನ್ನು 1858 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ರಾಜ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ III ರವರು ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಾವು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.
ದಕ್ಷಿಣ [[ಭಾರತ]]ದ ವಾಹನ ಕಂಪನಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪರಿಸರದ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.
ಭೋಗ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ ಬೆಟ್ಟದ ತಳದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಗ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿದೆ.<ref>https://www.tripadvisor.in/ShowUserReviews-g858478-d3172281-r252682590-Devarayana_Durga-Tumkur_Tumkur_District_Karnataka.html</ref>
ಮೂರನೇ ಎತ್ತರದ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿ [[ನರಸಿಂಹ]] ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕುಂಭ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ [[ನರಸಿಂಹ]] <ref>https://www.karnataka.com/tumkur/devarayanadurga/</ref> ಗರ್ಭಗೃಹ, ಸುಕಾನಾಸಿ, ನವಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಮುಕಾಮಂತಪ್ಪವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಕೆಳಗಿನ ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಜೊತೆಗೆ ಮೂರು ಪವಿತ್ರ ಕೊಳಗಳಿವೆ ಅಥವಾ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಇಲ್ಲಿ ನರಸಿಂಹ-ತೀರ್ಥ, ಪರಸಾರ-ತೀರ್ಥ ಮತ್ತು ಪದಾ-ತೀರ್ಥ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.<ref>http://www.tumkur.nic.in/</ref>
==ಇತಿಹಾಸ==
ಮತ್ತೊಂದು ದೇವಾಲಯವೂ ಇದೆ, [[ಲಕ್ಷ್ಮೀ]] ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿಗಿಂತ ಹಳೆಯದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹನುಮ ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಸಂಜೀವರಾಯ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಮೇಲಿನ ಎತ್ತರದ [[ಗರುಡ]]ದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ [[ದೇವಾಲಯ]]ವಿದೆ. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ತಂಗಲು ಯಾತ್ರಿನಿವಸ ಮತ್ತು ಇತರ ಅತಿಥಿ ಗ್ರುಹಗಳಿವೆ.
ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಐ.ಕೆ.ಶರ್ಮ ಪ್ರಕಾರ, ೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸ್ಥಳೀಯ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಗಂಗಾ ಕಲೆಗೆ ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ನೊಲಂಬಾ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪೀಯ ಭಾಷಾವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ದೇವಾಲಯವು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಿಂದೂ ದೇವರಾದ ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನೊಲಂಬ ರಾಜವಂಶದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜನಿಂದ ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಐ. ಕೆ. ಶರ್ಮಾ, ಬಿ.ಎಸ್. ಅಲಿ ಮತ್ತು ಕೆ.ವಿ. ೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಿಂದ ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದವರೆಗೆ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸೌಂಡರಾ ರಾಜನ್ ದಿನಾಂಕ ಮಾಡಿದರು. ಬಿ.ಎಸ್. ಅಲಿ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಗಂಗಾ ಕಲೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾಗ, ಆಶ್ವಿನ್ ಲಿಪ್ಪ್ ಮತ್ತು ಸೌಂದರಾ ರಾಜನ್ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸಮಕಾಲೀನ ನೊಲಂಬ ಶೈಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಎರಡು ಶಾಸನಗಳಿಂದ ದೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಒಂದು ಶಾಸನವು ೮೯೫ ಸಿ.ಇ. ರ ಪ್ರಕಾರ, ಅವನ ಅಧಿಪತಿಯಾದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಗಂಗಾ ರಾಜ ರಾಚಾಮಾಲ II ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೋಲಂಬ ರಾಜನು ದೇವಾಲಯದ ಆಯೋಗವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಶಾಸನವು ರಾಜ ರಾಚಮಾಲ್ II ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ (ಕಲಾ-ಡಿಜುಲಾ ಎಂದು ಕೆತ್ತನೆಯಲ್ಲಿ) ಮಾಡಿದ ಅನುದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪುಷ್ಕರ್ಣಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೀರೋ ಕಲ್ಲಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನವು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗಾ ರಾಜವಂಶದ ಒಟ್ಟಾರೆ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಗಂಗರು ಮತ್ತು ನೋಲಂಬರು "ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಲೆ" ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಶರ್ಮಾ ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಆಯೋಗದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಶರ್ಮಾರ ಪ್ರಕಾರ, ನಂದಿಯು ಶಿವನ ವಾಹನ (ವಹನ), ನಂತರದ ಹೊಯ್ಸಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂರು ಪಕ್ಕದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶಕ ಟಕೀಯೋ ಕಮಿಯಾ ದೃಢಪಡಿಸಿದರು.
ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದ ಬೆಟ್ಟಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲು [[ಹಿಂದೂ]] ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಭಕ್ತರು ಇದನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.ಈ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ, ಭಕ್ತರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಹಿಂದೂ ಪರಿಷತ್ (ವಿಹೆಚ್ಪಿ) ಸಂಘಟಿಸಿರುವ ಗಿರಿ-ಪ್ರದಕ್ಷಿಣವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.
== ಉತ್ಸವ ==
ಉತ್ಸವ: ದೇವಾರಾಯನ ದುರ್ಗ ಶ್ರೀ ಭೋಗ ನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ ಜಾತ್ರಾ ಉತ್ಸವ, ವಾರ್ಷಿಕ ಕಾರ್ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ / ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರಾಯನದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಫಲ್ಗುಣ ಮಾಸ ಶುದ್ದ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ದಿನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನದಂದು ಶ್ರೀ ಭೋಗ ನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿಯ ರಥವು ಬೆಟ್ಟದ ಮುಖ್ಯ ರಥ ಬೀದಿ ಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಉತ್ಸವ [https://www.google.co.in/search?q=bangalore&oq=ban&aqs=chrome.1.69i57j0l5.6401j0j8&sourceid=chrome&ie=UTF-8 ಬೆಂಗಳೂರು,] [[ತುಮಕೂರು]] ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಭಕ್ತರನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ನರಸಿಂಹ ಜಯಂತಿ: ದೇವರಾಯನದುರ್ಗ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮಿನಾರಸೀಹಸ್ವಾಮಿ ಅವರ ನರಸಿಂಹ ಜಯಂತಿ, ಚೈತ್ರ ಶುಧ ಚತುರ್ದಾಶಿ (ಮೇ ತಿಂಗಳು) ನರಸಿಂಹ ಅವತಾರ ದಿನದ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಒಟ್ಟುಗೂಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪಾನಕ, ಮಜ್ಜಿಗೆ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಯ ಪಾನೀಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಪೆಂಡಲ್ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಕ್ತರ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರಿಗೂ ಉಚಿತ ಅನ್ನದಾನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
== ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ==
ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 65 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, [[ತುಮಕೂರು]] ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ. ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ ತುಮಕೂರು (11 ಕಿಮೀ) ಮತ್ತು [https://www.google.co.in/search?q=dobbaspet&oq=dobbaspet&aqs=chrome..69i57j0l5.8809j0j8&sourceid=chrome&ie=UTF-8 ಡಾಬಸ್ ಪೇಟೆ] (25 ಕಿಮೀ). ಇದನ್ನು ಕ್ಯಾತ್ಸಂದ್ರದ ಮೂಲಕ ಕೂಡ ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು.
== ವಸತಿ ==
ಕೆ.ಎಸ್.ಟಿ.ಡಿ.ಸಿ ದೇವರಾಯಾನದುರ್ಗದಲ್ಲಿ [[ಹೋಟೆಲ್]] ಮಯೂರಾ ಮೇಗದೂತ ಎಂದು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. "Hotel Mayura Meghadoota"
== ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ==
<references />
| 