ಸುಂದರಬನ್ಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ: ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
೧೨ ನೇ ಸಾಲು:
}}
'''ಸುಂದರಬನ''' ಅಥವಾ ಸುಂದರ್‌ಬನ್ಸ್ ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ವಿಸ್ತಾರವಾದ [[ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯ]]ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸುಂದರಬನ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ ಸುಂದರವಾದ ಕಾಡು ಎಂಬುದಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ
ಸುಂದರಬನವು ಅತಿ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕಡಲ್ಗಾಲುವೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಕೆಸರಂಗಳಗಳು ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಬೃಹತ್ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯಗಳು ಸಮುದ್ರದ ಉಪ್ಪುನೀರನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲವಾಗಿವೆ. ಸುಂದರಬನವು [[ಬಂಗಾಳದ ಹುಲಿ]]ಯ ತವರು. ಜೊತೆಗೆ ಜಿಂಕೆ, ಮೊಸಳೆ, ಉರಗಗಳು ಮತ್ತು ಹಲವು ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫೦೦ ಬಂಗಾಳ ಹುಲಿ (ರಾಯಲ್ ಬೆಂಗಾಲ್ ಟೈಗರ್) ಗಳಿವೆಯೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
[[ಚಿತ್ರ:Sundarbans.jpg|thumb|right|200px| ಸುಂದರಬನ ಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರ. ಗಾಢ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದು ಸುಂದರಬನ.]]
[[ಚಿತ್ರ:Sundarban mangrove.jpg|thumb|left|220px|ಸುಂದರಬನದ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯ]]▼
== ಇತಿಹಾಸ ==
[[ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ( ೧೨೦೩-೧೫೩೮) ಇಲ್ಲಿನ ಅರಸರು ಸುಂದರಬನವನ್ನು ಗುತ್ತಿಗೆಗೆ ನೀಡೀದ್ದರು. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯವು ಸಹ ಆಗಿದೆ. ೧೭೫೭ರಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್
ಇದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೬೦೦೦ ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ಪ್ರದೇಶವು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದು ಉಳಿಕೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ [[ಯುನೆಸ್ಕೋ]] [[ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ]]ವನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು. ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಸುಂದರಬನವು ಒಂದೇ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ತುಣುಕಾಗಿದ್ದರೂ ಯುನೆಸ್ಕೋ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿನ ಸುಂದರಬನವನ್ನು ಸುಂದರ್‌ಬನ್ಸ್ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಂದರಬನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವೆಂದು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ.
▲[[ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ( ೧೨೦೩-೧೫೩೮) ಇಲ್ಲಿನ ಅರಸರು ಸುಂದರಬನವನ್ನು ಗುತ್ತಿಗೆಗೆ ನೀಡೀದ್ದರು. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯವು ಸಹ ಆಗಿದೆ. ೧೭೫೭ರಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ಸಮ್ರಾಟ ಆಲಂಗೀರನಿಂದ ಸುಂದರಬನವನ್ನು [[ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪೆನಿ]] ಗುತ್ತಿಗೆಗೆ ಪಡೆಯಿತು. ಮುಂದೆ ೧೮೬೦ರಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿ ಸುಂದರಬನದ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮೊದಲಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ೧೮೭೫-೭೬ರಲ್ಲಿ [[ಮೀಸಲು ಅರಣ್ಯ]]ವನ್ನಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.
==
[[ಚಿತ್ರ:Mudflat and clouds in Sundarbans.jpg|thumb|left|220px|ಸುಂದರಬನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೆಸರಂಗಳ]]
▲[[ಚಿತ್ರ:Sundarban mangrove.jpg|thumb|left|220px|ಸುಂದರಬನದ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯ]]
ಸುಂದರಬನವು ಗಂಗಾನದಿಯ [[ಮುಖಜಭೂಮಿ]]ಯಾಗಿದ್ದು ಅತಿ ಸಂಕೀರ್ಣ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸುಂದರಬನದ ೬೨% ಭಾಗವು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾಗರದಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ. ಅರಣ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ [[ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ]]ಯಿದೆ. ಸುಂದರಬನದ ಪೂರ್ವದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಲೇಶ್ವರ್ ನದಿಯಿದ್ದು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಫಲವತ್ತಾದ ಸಾಗುವಳಿ ಪ್ರದೇಶವಿದೆ. ಮುಖ್ಯನದಿಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಇತರ ಹಳ್ಳ ಮತ್ತು ತೊರೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಹರಿವು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕುಸಿದಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸುಂದರಬನದ ವಿಸ್ತಾರವು ಸಹ ಕ್ರಮೇಣ ಇಳಿಮುಖವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ನದಿ, ಕಾಲುವಗಳು ಸಿಹಿನೀರು ಮತ್ತು ಸಾಗರದ ಉಪ್ಪು ನೀರಿನ ಸಂಗಮ ಸ್ಥಾನಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ನೆಲವು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ ೦.೯ ಮೀಟರ್‌ನಿಂದ ೨.೧೧ ಮೀ. ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.▼
[[ಚಿತ್ರ:Alcedo meninting.jpg|thumb| left|150px|ನೀಲ ಕಿವಿಯ ಕಿಂಗ್‌ಫಿಷರ್ ಹಕ್ಕಿ]]
▲ಸುಂದರಬನವು ಗಂಗಾನದಿಯ [[ಮುಖಜಭೂಮಿ]]ಯಾಗಿದ್ದು ಅತಿ ಸಂಕೀರ್ಣ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸುಂದರಬನದ ೬೨% ಭಾಗವು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಾಗರದಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ. ಅರಣ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ [[ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ]]ಯಿದೆ. ಸುಂದರಬನದ ಪೂರ್ವದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಲೇಶ್ವರ್ ನದಿಯಿದ್ದು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಫಲವತ್ತಾದ ಸಾಗುವಳಿ ಪ್ರದೇಶವಿದೆ. ಮುಖ್ಯನದಿಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಇತರ ಹಳ್ಳ ಮತ್ತು ತೊರೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಹರಿವು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕುಸಿದಿದೆ.
[[ಕರಾವಳಿ]]ಯ ಭೌತಿಕ ಪರಿಸರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಸಾಗರದ ಅಲೆಕಳ ಚಲನವಲನ, [[ಉಬ್ಬರವಿಳಿತ]] , [[ಮಳೆಮಾರುತ]] ಹಾಗೂ ತೀರದಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಸೆಳೆತ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇವುಗಳು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಭೂಸವೆತವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೂ ಸಹ ಸುಂದರಬನದ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸವಕಳಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಿ ಭೂಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿವೆ. ಮಳೆಗಾಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ಮುಖಜಭೂಮಿಯ ಬಹುಪಾಲು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದೆಡೆಗೆ ತಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಮೆಕ್ಕಲುಮಣ್ಣಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವು [[ಚಂಡಮಾರುತ]]ಗಳ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಒತ್ತರಿಸಲ್ಪಡುವುದು. ಹೀಗಾಗಿ ಸುಂದರಬನದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಫಲವತ್ತಾದ ಮೆಕ್ಕಲುಮಣ್ಣಿನ ಪರಿಮಾಣವು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.▼
ಇದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಇಲ್ಲಿನ ಭೂಮಟ್ಟವು ಕ್ರಮೇಣ ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಂದರಬನಕ್ಕೆ ಹರಿದುಬರುವ ಸಿಹಿನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಇಳಿಯತೊಡಗಿದ್ದು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶವು ಕುಗ್ಗುತ್ತಿದೆ. ಗಿಡಮರಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾದಂತೆ ಮೆಕ್ಕಲುಮಣ್ಣನು ತಡೆದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಕುಸಿಯತೊಡಗಿದ್ದು ಫಲಸ್ವರೂಪವಾಗಿ ಭೂಸವೆತ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದು ನೆಲೆದ ಮಟ್ಟ ಕುಸಿಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ಶತಮಾನದ ಅಂಚಿಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಗರಮಟ್ಟವು ೪೫ ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ಗಳಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚುವ ಅಂದಾಜಿದ್ದು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸುಂದರಬನಕ್ಕೆ ಮುಳುಗಡೆಯ ಅಪಾಯವಿದೆಯೆಂದು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ.▼
ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸುಂದರಬನದ ವಿಸ್ತಾರವು ಸಹ ಕ್ರಮೇಣ ಇಳಿಮುಖವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ನದಿ, ಕಾಲುವಗಳು ಸಿಹಿನೀರು ಮತ್ತು ಸಾಗರದ ಉಪ್ಪು ನೀರಿನ ಸಂಗಮ ಸ್ಥಾನಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ನೆಲವು ಸಮುದ್ರಮಟ್ಟದಿಂದ ೦.೯ ಮೀಟರ್‌ನಿಂದ ೨.೧೧ ಮೀ. ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.
▲[[ಕರಾವಳಿ]]ಯ ಭೌತಿಕ ಪರಿಸರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಸಾಗರದ ಅಲೆಕಳ ಚಲನವಲನ, [[ಉಬ್ಬರವಿಳಿತ]] , [[ಮಳೆಮಾರುತ]] ಹಾಗೂ ತೀರದಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಸೆಳೆತ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇವುಗಳು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ
ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದೆಡೆಗೆ ತಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಮೆಕ್ಕಲುಮಣ್ಣಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವು [[ಚಂಡಮಾರುತ]]ಗಳ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಒತ್ತರಿಸಲ್ಪಡುವುದು. ಹೀಗಾಗಿ ಸುಂದರಬನದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಫಲವತ್ತಾದ ಮೆಕ್ಕಲುಮಣ್ಣಿನ ಪರಿಮಾಣವು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.
ಇದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಇಲ್ಲಿನ ಭೂಮಟ್ಟವು ಕ್ರಮೇಣ ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಂದರಬನಕ್ಕೆ ಹರಿದುಬರುವ ಸಿಹಿನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಇಳಿಯತೊಡಗಿದ್ದು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶವು ಕುಗ್ಗುತ್ತಿದೆ.
▲
== ಸಸ್ಯ ವೈವಿಧ್ಯ ==
[[ಚಿತ್ರ:Sundarbans 02.jpg|220px|thumb|ಸುಂದರಿ ವೃಕ್ಷ]]
ಸುಂದರಬನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೪೫ ಸಸ್ಯವಂಶಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ೩೩೪ ತಳಿಗಳ ಗಿಡಮರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಂದರಬನವನ್ನು ತೇವಭರಿತ [[ಉಷ್ಣವಲಯ]]ದ ಕಾಡೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ನೀರಿನಲ್ಲಿರುವ ಉಪ್ಪಿನ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ೩
ಹಲವು ಜಾತಿಯ ಹುಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು [[ತಾಳೆ]]ಯ ವಂಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಹಲವು ಜಾತಿಯ ಮರಗಳು ಸಹ ಸುಂದರಬನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯೂರಿವೆ. ಚುಕ್ಕೆ [[ಜಿಂಕೆ]]ಗಳಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಆಹಾರವಾಗಿರುವ ಕಿಯೋರಾ ಸಸ್ಯವು ಇಲ್ಲಿ ಬಹಳ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಕುಂದಾಪುರದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. == ಪ್ರಾಣಿಸಂಕುಲ ==
ಸುಂದರಬನದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಣಿವೈವಿಧ್ಯ ಬಲು ವಿಸ್ತಾರವಾದುದು. ಬಂಗಾಳದ ಹುಲಿ ಮತ್ತು [[ಡಾಲ್ಫಿನ್‌]]ಗಳು ಇವಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಲು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವು. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಲವು ವನ್ಯಧಾಮಗಳನ್ನಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಈ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗ ತಕ್ಕಮಟ್ಟಿನ ರಕ್ಷಣೆ ಒದಗಿದೆ. ಸುಂದರಬನದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೫೦೦ ಹುಲಿಗಳಿವೆಯೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ಹಲವು ತಳಿಯ [[ಕಡಲಾಮೆ]]ಗಳು, [[ಮಾನಿಟರ್‌ ಹಲ್ಲಿ]], [[ಹೆಬ್ಬಾವು]] ಮುಂತಾದ ಜೀವಿಗಳು ಸಹ ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪವಾಗಿ ಕಾಣಬರುತ್ತವೆ.
{|class="sortable wikitable"
|-----
| |||