ಕೆಫೀನ್: ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ

 

'''ಕೆಫೀನ್''' ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಉತ್ತೇಜನವನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುವ ಒಂದು ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತು. ಇದು [[ಕಾಫಿ]] ಮೊದಲಾದ ಪೇಯಗಳು ಉತ್ತೇಜನಕಾರಿಯಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ರಾಸಾಯನಿಕ.

ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಕೆಫೀನ್ ಕೇಂದ್ರ ನರ ಮಂಡಲದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿ ಉತ್ತೇಜನಕಾರಿಯಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ [[ನಿದ್ರೆ]] ದೂರವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ "ಚುರುಕು" ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಕೆಫೀನ್ ಮನುಷ್ಯರು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೇವಿಸುವ ಮನೋಪರಿವರ್ತಕ ವಸ್ತು.

 

 

ಕೆಫೀನ್ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ "ಆಲ್ಕಲಾಯ್ಡ್" ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತು. ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕೆಫೀನ್ ಹೊಂದಿರುವ ಸಸ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಕಾಫಿ, ಚಹಾ ಮತ್ತು ಕೋಕೋ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಯೆರ್ಬಾ ಮೇಟ್, ಗ್ವರಾನಾ ಮೊದಲಾದ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲೂ ಕೆಫೀನ್ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಕೋಕೋ ಗಿಡಗಳು, ಮತ್ತು ಕೋಕೋ ದಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುವ ಚಾಕೊಲೇಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕೆಫೀನ್ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕೋಕಾ ಕೋಲಾ ದಂತಹ ತಂಪು ಪಾನೀಯಗಳಲ್ಲೂ ಕೆಫೀನ್ ಇರುತ್ತದೆ.

 

ಮಾನವರು ಶಿಲಾಯುಗದ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಕೆಫೀನ್ ಅನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಗಿಡಗಳ ಬೀಜ, ತೊಗಟೆ ಅಥವಾ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಜಗಿಯುವುದರಿಂದ ಸುಸ್ತು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮುದ ದೊರಕುತ್ತದೆಂಬುದನ್ನು ಜನ ಅರಿತುಕೊಂಡರು. ನಂತರ, ಈ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬಿಸಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ದಿ ತೆಗೆದ ನಂತರ ಸೇವಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡರು.

 

ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೧,೨೦,೦೦೦ ಟನ್ ಗಳಷ್ಟು ಕೆಫೀನ್ ಸೇವನೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

 

 

 

ಕೆಫೀನ್ ಕೇಂದ್ರ ನರಮಂಡಲದ ಉತ್ತೇಜಕ. ಇದನ್ನು ಚಟಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಸೇವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ವೈದ್ಯಕೀಯವಾಗಿ ದಣಿವು, ತಲೆನೋವು ಮೊದಲಾದ ಬಾಧೆಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿಯೂ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಫೀನ್ ನ ಪರಿಣಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪರಿಣಾಮಗಳೆಂದರೆ ನಿದ್ರೆಯನ್ನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹೋಗಲಾಡಿಸಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು "ಚುರುಕಾಗಿಸುವುದು", ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು. ಕೆಫೀನ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸಿದರೆ ಕೇಂದ್ರ ನರಮಂಡಲವೇ ಅಲ್ಲದೆ ಬೆನ್ನೆಲುಬು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ನರಮಂಡಲದ ಮೇಲೆಯೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಈ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಕಂಡುಬರಲು ಬೇಕಾಗುವ ಕೆಫೀನ್ ನ ಪ್ರಮಾಣ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ - ದೇಹ ತೂಕ ಮತ್ತು ಕೆಫೀನ್ ಅಭ್ಯಾಸ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಎಷ್ಟಿದೆ ಎಂಬುವನ್ನು ಇದು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಫೀನ್ ಸೇವನೆಯಾದ ಒಂದು ಗಂಟೆಯೊಳಗೆ ಅದು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರತೊಡಗಿ, ಕೆಫೀನ್ ನ ಪರಿಣಾಮ ೩-೪ ಗಂಟೆಗಳ ವರೆಗೆ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಹೀಗಾಗಿ ಕೆಫೀನ್ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಗ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ೧೯೭೯ ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನದಂತೆ, ಸೈಕಲ್ ಸವಾರರು ಎರಡು ಗಂಟೆಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಿಸಿದ ದೂರ ಕೆಫೀನ್ ಸೇವನೆಯ ನಂತರ ಶೇ. ೭ ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿತು. ಇತರ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಇನ್ನೂ ಬಲವಾದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತೋರಿದವು; ಓಟಗಾರರ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗದ ಫಲಿತಾಂಶದಂತೆ, ದೇಹತೂಕದ ಪ್ರತಿ ಕೆಜಿಗೆ ೯ ಮಿಗ್ರಾಂ ಗಳಷ್ಟು ಕೆಫೀನ್ ಸೇವನೆಯಾದ ನಂತರ ಓಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಶೇ. ೪೪ ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳ ಉಂಟಾಯಿತು.

 

 

ಕೆಫೀನ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸಿದಾಗ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. "ಕೆಫೀನಿಸಮ್" ಎಂಬ ಸ್ಥಿತಿ ಸೇವಿಸುವವರಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ - ಕೆಫೀನ್ ನ "ಚಟ" ಆರಂಭವಾಗುವುದಲ್ಲದೆ, ಆತಂಕ, ಅಸಹನೆ, ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಅನೈಚ್ಛಿಕ ಅದುರುವಿಕೆ (muscle twitching), ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ ಮತ್ತು ಹೃದಯ ಬಡಿತದಲ್ಲಿ ಏರುಪೇರು - ಮೊದಲಾದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಕಂಡುಬರತೊಡಗುತ್ತವೆ. ಇಷ್ಟಲ್ಲದೆ, ಕೆಫೀನ್ ಜಠರದಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲವಸ್ತುಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಕೆಫೀನ್ ನ ಸೇವನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ್ದಾದರೆ ಅಸಿಡಿಟಿ, ಅಲ್ಸರ್ ಗಳು ಮೊದಲಾದ ತೊಂದರೆಗಳು ಆರಂಭವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.

ಕೆಫೀನ್ ನ ಅತಿಸೇವನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ನಾಲ್ಕು ಮಾನಸಿಕ ತೊಂದರೆಗಳಿವೆ: ಕೆಫೀನ್ "ನಶೆ", ಕೆಫೀನ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಆತಂಕ ಮನೋಭಾವ, ಕೆಫೀನ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ, ಮತ್ತು ಇತರ ತೊಂದರೆಗಳು.

 

 

ಕೆಫೀನ್ ಸೇವನೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ - ಸುಮಾರು ೨೫೦ ಮಿಗ್ರಾಂ ಗಳನ್ನು ದಾಟಿದಾಗ (ಉದಾ: ೩ ಲೋಟಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಫಿ), ಕೇಂದ್ರ ನರಮಂಡಲಕ್ಕೆ ದೊರಕುವ ಉತ್ತೇಜನೆ ಮಿತಿಮೀರುತ್ತದೆ. ಈ ಮಾನಸಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು "ಕೆಫೀನ್ ನಶೆ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಫೀನ್ ನಶೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೆಂದರೆ: ಉತ್ಸಾಹ, ಆತಂಕ, ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ, ಮುಖದಲ್ಲಿ ರಕ್ತಚಲನೆಯ ಹೆಚ್ಚಳ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೂತ್ರದ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಹೊಟ್ಟೆ ಕೆಡುವುದು, ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಅದುರುವಿಕೆ, ಹೃದಯಬಡಿತದ ಏರುಪೇರು, ಇತ್ಯಾದಿ.

ಕೆಫೀನ್ ಸೇವನೆ ಮಿತಿ ಮೀರಿದರೆ, ಸಾವು ಸಹ ಪರಿಣಮಿಸಬಹುದು. ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ, ದೇಹತೂಕದ ಪ್ರತಿ ಕೆಜಿಗೆ ಒಂದೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ೧೫೦-೨೦೦ ಮಿಗ್ರಾಂ ಗಳಷ್ಟು ಕೆಫೀನ್ (ಉದಾ: ೧೫೦-೨೦೦ ಕಪ್ ಕಾಫಿ) ಸೇವಿಸಿದಲ್ಲಿ ಜೀವಹಾನಿಯ ಸಂಭವ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಾಫಿಯನ್ನು ಯಾರೂ ಕುಡಿಯಲಾರರೂ, ಕೆಫೀನ್ ಮಾತ್ರೆಗಳ ಅತಿಸೇವನೆಯಿಂದ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸಿರುವ ಉದಾಹರಣೆಗಳುಂಟು.

 

* [http://home.howstuffworks.com/caffeine.htm Caffeine: How Stuff Works]

* [http://magma.nationalgeographic.com/ngm/0501/feature1/index.html National Geographic January 2005]

 

 

 

{{Link FA|en}}

[[ja:カフェイン]]

[[ko:카페인]]

[[lt:Kofeinas]]

[[lv:Kofeīns]]