ಕೃಷ್ಣ ಮಠ

ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ
ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ
	; ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಮಠದ ಮುಖ್ಯದ್ವಾರ
ಹೆಸರು:	ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ
ಕಟ್ಟಿದ ದಿನ/ವರ್ಷ:	೧೩ನೆಯ ಶತಮಾನ
ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆ:	ಕೃಷ್ಣ
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ:	ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿ
ಸ್ಥಳ:	ಉಡುಪಿ

ಕೃಷ್ಣ ಮಠ - ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ದೇವಾಲಯವನ್ನೇ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.^[೧]

ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಒಂದು ಮಠದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಮಠಕ್ಕೆ ಕೃಷ್ಣ ಮಠದ ಪೂಜೆ ಹಸ್ತಾಂತರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಪರ್ಯಾಯ ಮಹೋತ್ಸವ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಅತಿ ವೈಭವದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನವರಿ ೧೮ರ ಬೆಳಗ್ಗೆ ನಡೆಯುವ ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ದಸರ ಹಬ್ಬದ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ವಿಜ್ರಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುವುದು. ಒಮ್ಮೆ ಪರ್ಯಾಯ ಪೂರೈಸಿದ ಮಠಕ್ಕೆ,ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಪೂಜೆಯ ಅಧಿಕಾರ ಸಿಗಲು ಹದಿನಾಲ್ಕು (೧೪) ವರ್ಷಗಳು ಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ. ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಈ ಪದ್ಧತಿ ಇವತ್ತಿನವರೆಗೂ ಚಾಚೂ ತಪ್ಪದೆ ಮುಂದುವರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ.

ಕೃಷ್ಣ ಮಠದ ಪ್ರಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ, ಗರುಡ, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಮತ್ತು ನವಗ್ರಹ ಗುಡಿಗಳಿವೆ.

ಇತಿಹಾಸ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಉಡುಪಿಯ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ದ್ವಾಪರ ಯುಗದಲ್ಲಿ ದ್ವಾರಕೆಯ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದು ದೇವಶಿಲ್ಪಿ ವಿಶ್ವಕರ್ಮನಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠವನ್ನು ವೈಷ್ಣವರ ಸಂತ ಜಗದ್ಗುರು ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇವರು ದ್ವೈತ ವೇದಾಂತ ಶಾಲೆಯ ಸ್ಥಾಪಕರೂ ಕೂಡ. ಮಧ್ವರಿಗೆ ಗೋಪಿಚಂದನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹ ಸಿಕ್ಕಿತೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ತಮ್ಮ ತಂತ್ರಸಾರ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಮಧ್ವರೇ ಹೇಳಿರುವ ಹಾಗೆ ವಿಗ್ರಹವು ಪಶ್ಚಿಮಭಿಮುಖವಾಗಿತ್ತು. ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖ ಹಾಕಿದೆ. ಭಕ್ತರು ದೇವರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಒಳಗಿನ ನವಗ್ರಹ ಕಿಂಡಿ ಅಥವಾ ಹೊರಗಿನ ಕನಕನ ಕಿಂಡಿಯ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಮಠವು ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ೫:೩೦ಕ್ಕೆ ತೆರೆಯುತ್ತದೆ. ದೇವರಿಗೆ ೯ ತೂತುಗಳಿರುವ ಬೆಳ್ಳಿಯಿಂದ ಲೇಪಿತವಾದ ಕಿಂಡಿಯಿಂದ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷತೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ಬಂದ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಊಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೂ ಇಲ್ಲಿದೆ. ^[೨]

ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಕನಕನ ಕಿಂಡಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ತನ್ನ ಭಕ್ತ ಕನಕದಾಸನಿಗೆ ದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದಾನೆಂದು ನಂಬಲಾದ ಸಣ್ಣ ಕಿಟಕಿ. ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಕನಕದಾಸ ಕೆಳಜಾತಿಯವರಾಗಿದ್ದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಕನಕದಾಸರು ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂದೆ ಹೋಗಿ ಗೋಡೆಯ ಸಣ್ಣ ಬಿರುಕು ಮೂಲಕ ಭಗವಂತನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು. ಅವರ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಸನ್ನರಾದ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನ ಪ್ರತಿಮೆ ತಿರುಗಿ ಅವನಿಗೆ ದರ್ಶನ ನೀಡಿತು. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಕನಕದಾಸ ಮಂಟಪವಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂತನ ಪ್ರತಿಮೆ ಇದೆ.

ಕನಕನ ಕಿಂಡಿ

ದೇವಾಲಯದ ಚಿನ್ನದ ರಥವನ್ನು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ನೋಡಬಹುದು.

ಉಡುಪಿ ಪರ್ಯಾಯ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಉತ್ಸವವು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಆಚರಿಸುವ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಉಡುಪಿಯ ೮ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಒಂದು ಮಠದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ . ಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಸವ ಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಸವದ ಆಚರಣೆಗಳು ಮುಂಜಾನೆಯಿಂದಲೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿರುವ ಮಠದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಪುಷ್ಕರಿಣಿಯಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಾರೆ. ಮೆರವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಜೊತೆಗಿರುತ್ತವೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಬೇಕಾದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಅನೇಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಕೀಲಿಗಳು, ಅಕ್ಷಯ ಪಾತ್ರೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಅಧಿಕಾರ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಭಕ್ತರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ದರ್ಬಾರ್ ಅನ್ನು ಆಮೇಲೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆಚರಣೆಗಳುಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಸವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಡುಪಿ ನಗರವು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಶೃಂಗರಿಸಿಕೊಂಡು ಮದುವಣಗಿತ್ತಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಸವ ಅಂಗವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಶಾಪಿಂಗ್, ಆಹಾರ ಉತ್ಸವ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ.

ಪರ್ಯಾಯದ ಇತಿಹಾಸ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಶ್ರೀಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದ ನಂತರ ಅದರ ಪೂಜೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಯ ಯತಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದರು. ಕೃಷ್ಣ ಮಠದ ಪೂಜಾನುಷ್ಠಾನಗಳನ್ನು ಮಧ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಯತಿಗಳು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಉಡುಪಿಯ ಅಷ್ಟಮಠಗಳ ಯತಿಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ಪೂಜೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿ ಹರಸಿದವರು ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು. ಆ ಬಳಿಕ ಮೊದಲಿಗೆ ಎರಡು ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಪರ್ಯಾಯ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಮುಂದೆ ಸೋದೆ ಮಠಾಧೀಶರಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೀವಾದಿರಾಜತೀರ್ಥರು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ವಾದಿರಾಜ ಯತಿಗಳ ಕಾಲದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ೨೫೧ ಪರ್ಯಾಯಗಳನ್ನು (ಅಂದರೆ ೫೦೦ ವರ್ಷ) ಕಂಡಿದೆ ಉಡುಪಿ.^[೩]

ಅನ್ನದಾನ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಕ್ತರಿಗೂ ಅನ್ನದಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುತ್ತದೆ .

ಗೋಶಾಲೆ (ಹಸು ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ) ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಗೋಶಾಲೆ

ದೇವಾಲಯ ರಥ (ಬ್ರಹ್ಮ ರಥ) ಸಂಪಾದಿಸಿ

೨೫೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ರಥವನ್ನು ವಿಶ್ವವಲ್ಲಭ ತೀರ್ಥರು ತಮ್ಮ ಪರ್ಯಾಯದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದೂವರೆ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವ್ಯಯಿಸಿ ಸಿದ್ದ ಪಡಿಸಿದ್ದರು. ರಥವನ್ನು ನವೀಕರಣ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಶ್ರೀಗಳು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಾಗ ಬಹುತೇಕ ರಥವು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ, ನೂತನವಾಗಿಯೇ ಶ್ರೀಗಳು ರಥವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದರು. ಗೋಪಾಲ ಆಚಾರ್ಯ ನೇತೃತ್ವದ ೫೦-೬೦ ಜನರ ತಂಡ ರಥವನ್ನು ನವೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಸಪ್ತೋತ್ಸವದ ಭಾಗವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಚೂರ್ಣೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಥವನ್ನು (ಬ್ರಹ್ಮರಥ) ಮಾತ್ರ ಎಳೆಯುವ ಪದ್ದತಿಯಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮರಥವನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ರಥಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುತ್ತಾರೆ. ಗರುಡ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕುವ ವೇಳೆ, ಭಕ್ತರು ಗೋವಿಂದ..ಗೋವಿಂದ ಎಂದು ಉದ್ಘರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದಾದ ನಂತರವಷ್ಟೇ ರಥದ ಮುಂದೆ ಈಡುಗಾಯಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಒಡೆದು, ನಂತರ ರಥವನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಆರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ^[೪]

ಬ್ರಹ್ಮರಥ

ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಶಿಷ್ಯರು ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ತುಂಬಾ ಜನ ಶಿಷ್ಯರು ಇದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯವರು ಶ್ರೀ ಸತ್ಯ ತೀರ್ಥರು. ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದ ಎಲ್ಲ ಮಠಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭ ತೀರ್ಥರು. ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ವಳಪಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಶ್ರೀ ವಾಮನ ತೀರ್ಥ,ಶೀರೂರು ಮಠ.
ಶ್ರೀ ರಾಮ ತೀರ್ಥ, ಕಾಣಿಯೂರು ಮಠ.
ಶ್ರೀ ಅಡೋಕ್ಷಜ ತೀರ್ಥ,ಪೇಜಾವರ ಮಠ.
ಶ್ರೀ ಹೃಷಿಕೇಶ ತೀರ್ಥ,ಪಲಿಮಾರು ಮಠ.
ಶ್ರೀ ನರಹರಿ ತೀರ್ಥ,ಅದಮಾರು ಮಠ.
ಶ್ರೀ ಜನಾರ್ಧನ ತೀರ್ಥ,ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಠ.
ಶ್ರೀ ಉಪೇಂದ್ರ ತೀರ್ಥ,ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠ.
ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ತೀರ್ಥ,ಸೋದೆ ವಾದಿರಾಜ ಮಠ^[೫].

ಮಧ್ವಚಾರ್ಯರು

ಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಠದ ದಿನ ನಿತ್ಯದ ಪೂಜೆ ಪುನಸ್ಕಾರವನ್ನು ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿ ಮಠವು ೨ ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಆವರ್ತಿಕ ಕ್ರಮದ ಅನುಸಾರ ಜವಬ್ದಾರಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತದೆ. ಕೃಷ್ಣ ಮಠವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ದತಿ,ಆಚಾರ ವಿಚಾರ,ದ್ವೈತ ಮತ್ತು ತತ್ವವಾದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಜಾಗ. ಉಡುಪಿಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಮಠದ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳು ಮತ್ತು ಭಕ್ತರೇ ಸ್ವತಃ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತಾರೆ. ೧೯೭೫ರ ಭೂ ಸುಧಾರಣಾ ಕಾಯಿದೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದಿಂದಾಗಿ ಮಠವು ತನ್ನ ಹಲವಾರು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಕೃಷ್ಣ ಮಠದ ಪೌಳಿಯನ್ನು ನವೀಕರಿಸಿ ಮೇ ೧೮ ೨೦೧೭ ರಂದು ಅದರ ಬ್ರಹ್ಮಕಲಶೋತ್ಸವವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಮಾಡಲಾಯಿತು.^[೬]

ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳು ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಉಡುಪಿಯ ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳೆಂದರೆ:

ಪೇಜಾವರ ಮಠ

ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಠ

ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠ

ಕಾಣಿಯೂರು ಮಠ

ಪೇಜಾವರ ಮಠ
ಅದಮಾರು ಮಠ
ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಠ
ಪುತ್ತಿಗೆ ಮಠ
ಶೀರೂರು ಮಠ
ಸೋದೆ ಮಠ
ಕಾಣಿಯೂರು ಮಠ
ಪಲಿಮಾರು ಮಠ

ಮಠದ ಬಗೆಗಿನ ತ್ವರಿತ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮುಖ್ಯ ದೇವರು-ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ-ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ, ಆಗಸ್ಟ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ.

ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸಮಯ- ರಾತ್ರಿ ೯ ಗಂಟೆ.

ಮೊದಲ ಸೇವೆ-ಉದಯಸ್ತಮಣ ಸೇವೆ,ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ೫ ಗಂಟೆ.

ಕೊನೆಯ ಸೇವೆ-ಏಕಾಂತ ಸೇವೆ,೯.೩೦ ರಾತ್ರಿ.

ವಿಳಾಸ-ರಥ ಬೀದಿ,ತೆಂಕಪೇಟೆ, ಮಾರುತಿ ವೀಥಿಕ,ಉಡುಪಿ,ಕರ್ನಾಟಕ,೫೭೬೧೦೧^[೭]

ಮಠದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ಹಬ್ಬಗಳು ಸಂಪಾದಿಸಿ

೨ ವರ್ಷಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುವ ಪರ್ಯಾಯ ಮಹೋತ್ಸವದಂದು ಮಠದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಮಠಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಠಕ್ಕೂ ಒಂದು ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಇರುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಪರ್ಯಾಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ. ಪರ್ಯಾಯವು ೨೦೦೮,೨೦೧೦,೨೦೧೩ ರಂತೆ ಸಹ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ.ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ,ರಥಸಪ್ತಮಿ,ಮಧ್ವ ನವಮಿ,ಹನುಮಾನ ಜಯಂತಿ,ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ,ನವರಾತ್ರಿ ಮಹೋತ್ಸವ,ವಿಜಯ ದಶಮಿ,ನರಕ ಚತುರ್ದಶಿ,ದೀಪಾವಳಿ,ಗೀತಾ ಜಯಂತಿ ಅಂತಹ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಪರ್ಯಾಯ ಮಠವು ಬಹಳ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ.

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಪರ್ಯಾಯದ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ

ಮತ್ಸ್ಯ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಚೈತ್ರ ಮಾಸದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಕರುಣಾಳುವಾದ ದಿನವನ್ನು ದೇವರು ವಿಷ್ಣುವು ಮೀನಿನ ಮತ್ಸ್ಯ ಅವತಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ದಿನ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಆ ದಿನ ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮೀನನ್ನು ಹೋಲುವ ರಕ್ಷಾಕವಚದಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರಾಮ ನವಮಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಶ್ರೀರಾಮನು ಚೈತ್ರದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಒಂಬತ್ತನೇ ದಿನದಂದು ಜನಿಸಿದನು. ಅಂದು ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಂಥನದ ರಾಡ್ ಮತ್ತು ಹಗ್ಗದ ಬದಲಿಗೆ ಬಿಲ್ಲು ಮತ್ತು ಬಾಣದಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ವಿಶೇಷ ಸೇವೆ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾತ್ರಿ ವೇಳೆ ರಥೋತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಪಲಿಮಾರು ಮಠದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಗ್ರಹವು ಶ್ರೀರಾಮನದ್ದಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಮಠದ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಾಮನ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸವವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹನುಮಜಯತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಚೈತ್ರ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಾಣದ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬದ ದಿನವಾಗಿದೆ.

ಕುರ್ಮಾ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ದಿನವನ್ನು ಕೂರ್ಮ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಆಮೆಯಂತೆ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯಾ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ವೈಶಾಖದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ದಿನವು ಪರಶುರಾಮನಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರವಾದ ದಿನವಾಗಿದೆ. ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಿಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಿಕ್ಕ ವಿಗ್ರಹವು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಿಯೊಂದಿಗೆ ವೀರೋಚಿತ ಭಂಗಿಯನ್ನು ಊಹಿಸುತ್ತದೆ.ಇದು ಶ್ರೀ ಪೇಜಾವರ ಮಠದ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಆರನೇ ಮಠಾಧೀಶರಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೀ ವಿಜಯಧ್ವಜಾಚಾರ್ಯರ ಪುಣ್ಯತಿಥಿ. ಅವರು ಭಾಗವತ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದರು. ಅವರು ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ವೃಂದಾವನವು ಕಣ್ವ ತೀರ್ಥದಲ್ಲಿದೆ. ವೃಂದಾವನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಪಾಪಲ್ ಮರವೂ ಇದೆ, ಅದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.ಶ್ರೀ ಪೇಜಾವರ ಮಠದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಮಠದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ನೀಡಿದ ಅಕ್ಷಯಪಾತ್ರವನ್ನು ಅಂದು ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯೊಂದಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಸಂತೋತ್ಸವ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯಾದಿಂದ ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯವರೆಗೂ ಪ್ರತಿದಿನ ವಿಶೇಷ ವಸಂತೋತ್ಸವ ಅಥವಾ ವಸಂತೋತ್ಸವವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಮಂಟಪ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಸಂತ ಮಹಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಕೂಸಂಬರಿ ಪುಳಿಯೋಗರೈ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಸಂತ ದ್ವಾದಶಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ದಿನದಂದು ವೈಶಾಖದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸತ್ಯವತಿಯ ಮೂಲಕ ವೇದವ್ಯಾಸನ ಅವತಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು. ವೇದವ್ಯಾಸರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಸುಮಾರು ೩ ಗಂಟೆಗೆ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಚಾರಿ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ವಸಂತ ಮಹಲ್‌ಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವರಿಗೆ ನೈವೇದ್ಯ ಮಾಡಿದ ನಿಂಬೆ ರಸ, ಪುಳಿಯೋಗರೆ, ಕೂಸಂಬರಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ನೆರೆದ ಭಕ್ತರಿಗೆ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ದಿನ ರಾತ್ರಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಸಂತೋತ್ಸವ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ.

ನರಸಿಂಹ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ವೈಶಾಖದ ತೇಜಸ್ವಿ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರು ನರಸಿಂಹನ ಅವತಾರವನ್ನು ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿನದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು. ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ನರಸಿಂಹನ ಅಲಂಕಾರದ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿಲ್ಲ.ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಠ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಕಾಣಿಯೂರು ಮಠವು ನರಸಿಂಹನ ವಿಶೇಷ ರಥೋತ್ಸವದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಆ ಮಠಗಳ ಪರ್ಯಾಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಂದು ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭಾಗೀರಥಿ ಜನ್ಮದಿನ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಜ್ಯೇಷ್ಠದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತನೇ ದಿನದಂದು ಭಾಗೀರಥಿ ದೇವಿಯು ಜನಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಭಗೀರಥನ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಗಂಗಾನದಿ ಭೂಮಿಗೆ ಬಂದದ್ದು ಇದೇ ದಿನ. ಭಾಗೀರಥಿಯ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ ಅಕಾರ ಉತ್ಸವ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮಹಾಭಿಷೇಕ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಆಷಾಢದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಹತ್ತನೇ ದಿನದಂದು ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಅಭಿಷೇಕವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ದಿನವೇ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣ, ಎಣ್ಣೆ-ದೀಪ ಹಿಡಿದವರು, ಪೂಜಾ ಸಾಧನಗಳು, ಆಭರಣಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ತೊಳೆದು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಜ್ಜಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತೊಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸಹ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಥಮೈಕಾದಾಸಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಆಷಾಢ ಮಾಸದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದನೇ ದಿನವನ್ನು ಪ್ರಥಮೈಕಾದಾಸಿ ಅಥವಾ ಸಾಯಣಿ ಈಕಾದಾಸಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳುಗಳನ್ನು ಚತುರ್ಮಾಸ್ಯದ ಅವಧಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇವರು ಯೋಗದ ನಿದ್ರೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸರ್ಪ ಸೀಸದ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ.ಈ ಈಕಾದಶಿಯ ದಿನದಂದು ವೈಷ್ಣವರು ತಮ್ಮ ಹಣೆ, ಎದೆ ಮತ್ತು ತೋಳುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಠದಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಮಾಡಿದ ಮುದ್ರೆಯ ಮೂಲಕ ಪವಿತ್ರ ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಉಬ್ಬುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ದೀಕ್ಷಾ ವಿಧಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಪವಿತ್ರವಾದ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ.

ಅಂದು ಸುದರ್ಶನ ಹೋಮ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಕ್ರ ಮತ್ತು ಶಂಖದ ಬೆಳ್ಳಿ ಮುದ್ರೆಗಳನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಸ್ವಾಮೀಜಿಯ ಎದೆ, ಹಣೆ ಮತ್ತು ಭುಜಗಳ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಭಕ್ತರ ಎದೆ, ಹಣೆ ಮತ್ತು ಭುಜಗಳ ಮೇಲೆ ಮುದ್ರೆಯೊತ್ತಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ರೀತಿಯ ದೀಕ್ಷೆಯಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವೈಷ್ಣವನೂ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಅನುಭವಿಸಬೇಕೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.ದೂರದ ಊರುಗಳಿಂದ ಬರುವ ಭಕ್ತರು ಅಂದು ಉಡುಪಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿ ಮಧ್ವಸರೋವರದ ತೊಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪುಣ್ಯಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಮುದ್ರಾಧಾರಣೆ ಮಾಡಿ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತಾರೆ.ಆ ದಿನದಿಂದ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಸಾಕ ವ್ರತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಆಹಾರದ ಮಾಸವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತರಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಸಿಬೇಳೆ, ಕಡ್ಲೆಬೇಳೆ ಮತ್ತಿತರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಅಡುಗೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಆಷಾಢದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾದ ಕ್ಷೌರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇದು ಚತುರಮಾಸ್ಯದ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕು ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಿಗದಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ದಿನನಿತ್ಯದ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮುಗಿದ ನಂತರ, ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಭಯಭೀತರಾದ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಉರುವಲು ಇರುವ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ವಿಗ್ರಹಗಳ ಮುಂದೆ ಭಕ್ತರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ."ಇದು ಮಳೆಗಾಲ. ದಾರಿಗಳು ಕೀಟಗಳಿಂದ ತುಂಬಿವೆ. ನಾವು ನಮ್ಮ ಚಲನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತೇವೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ನೋಯಿಸಬಾರದು. ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿನ ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳನ್ನು ಒಂದು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿಯಾಗದಂತೆ ನಾಲ್ಕು ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯಲು ನಾವು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತೇವೆ". ಇದಕ್ಕೆ ಮನೆಯವರು ‘ದಯವಿಟ್ಟು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಇರಿ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿ’ ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಮುಂದಿನ ಎರಡು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ವಾಂಸರು ವೇದಗಳು, ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ, ಭಾಗವತ ಮತ್ತು ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ.ಈಗ ಆಷಾಢದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದ ಬದಲಾಗಿ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯವು ಆಷಾಢದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಐದನೇ ದಿನದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಟೀಕಾಚಾರ್ಯರ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಈ ಅವಧಿಯ ಈಕಾದಶಿ ಉಪವಾಸದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಜಾಗರ ಪೂಜೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ ಪೂಜೆಯ ನಂತರ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ತುಳಸಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವನು ಭಗವಂತನ ಗೋರಿಯನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಾ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ಪರಿಚಾರಕರು ಭಕ್ತಿಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಾ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಪವಿತ್ರ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಮೂರು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ವಿಶೇಷ ಪ್ರವಚನಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು

ಮಧ್ವ ಸರೋವರ

· ಮಧ್ವ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ವೇದಿಕೆ.

· ಆಸನದ ಮುಂದೆ ಸಿಂಹಾಸನ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಮಾಧ್ವ ಪಿಠಾ ಮತ್ತು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ

· ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಾಣದ ದೇಗುಲದ ದಕ್ಷಿಣ ದ್ವಾರದ ಬಳಿಯ ಚಂದ್ರಸಾಲಾದಲ್ಲಿ. ಭಕ್ತರೊಬ್ಬರು ತೊಟ್ಟಿಗೆ ಇಳಿದು ವಿಗ್ರಹದ ಅರ್ಚನೆಯ ನಂತರ ಹೊರಹೋಗುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪಠಣ ಕಿವಿಗೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಚಂದ್ರಸಾಲಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಪಠಣ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ವರ್ಷವಿಡೀ ಪ್ರತಿದಿನದ ಊಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೌಕಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪಠಣಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ.

ಜಯತೀತದ ಪುಣ್ಯ ತಿಥಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಸಂತ ಜಯತೀರ್ಥರ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವು ಆಸಾಧದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಐದನೇ ದಿನದಂದು ಬರುತ್ತದೆ. ಮಾಧವನ ಕೃತಿಗಳ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರಾಗಿ, ಜಯತೀರ್ಥರನ್ನು ಟೀಕಾಚಾರ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಧ್ವರಿಂದ ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಆ ದಿನದಂದು ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ರೂಢಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಅವರ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅವರ ಕೃತಿಗಳ ಕುರಿತು ವಿಶೇಷ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವಚನಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷ ಔತಣಕೂಟವನ್ನೂ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಇದನ್ನು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಐದನೇ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಡಗು ಮಾಳಿಗೆಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ ನಾಗ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಉಪಾಕರ್ಮ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಋಗ್ವೇದಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕುಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಿಗೆ ದಾರದ ಆಚರಣೆಯು ಸಿಗ್ಮಾ ಮಾಸದ ಸವನ್ನಾ ನಕ್ಷತ್ರದ ದಿನದಂದು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ವೇದ ಶಾಖೆಗೆ ಸೇರಿದವರು ಸಿಗ್ಮಾ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಿಗ್ಮಾ ಮಾಸದ ನಕ್ಷತ್ರದ ಆತುರದ ದಿನದಂದು ಸಾಮವೇದ ಶಾಖೆಗೆ ಸೇರಿದ ಪುರುಷರು ತಮ್ಮ ಉಪಾಕರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣ ಮಠವು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಉಪಾಕರ್ಮ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಖೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರು ಮತ್ತು ಉಡುಪಿ ಪಟ್ಟಣದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ವಾಸಿಸುವ ಜನರು ಈ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಪವಿತ್ರ ದಾರವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಯೂ ಋಗುಪಾಕರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಂದ್ರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಯೂ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪವಿತ್ರ ದಾರವನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಸಮಾರಂಭದ ಮೂಲಕ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಅವರ ಆಚರಣೆಗಳ ಕೋಲು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಪವಿತ್ರ ದಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಉಡುಪಿಯ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಋಗುಪಾಕರ್ಮದ ದಿನದಂದು ಇದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಹಯಗ್ರೀವ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಶ್ರಾವಣ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯನ್ನು ಹಯಗ್ರೀವ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವೇ ಪರಮಾತ್ಮನು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹಯಗ್ರೀವನ ಅವತಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು. ಶ್ರೀ ಸೋದೆ ಮಠಕ್ಕೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬ. ಇತರ ಮಠಗಳ ಪರ್ಯಾಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವರ ನೆಚ್ಚಿನ ಖಾದ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ದಿನ ಪವಿತ್ರರೂಪನವೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ರೇಷ್ಮೆ ಎಳೆಗಳನ್ನು ಮೂರು ಮಡಚಿ ನಂತರ ೧೨, ೨೪ ಅಥವಾ ೩೬ ಪವಿತ್ರ ಗಂಟುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಮಾಲೆಯಂತೆ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪವಿತ್ರರೂಪಣ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮಾಲೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದರಿಂದ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ನಡೆಯುವ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ನ್ಯೂನತೆಗಳು ಅಥವಾ ದೋಷಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಎಳೆಯನ್ನು ಕಲ್ಕಿ ದಾರಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಎಳೆಗಳನ್ನು ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ನಂತರ ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾದದ ಜೊತೆಗೆ ಇತರ ಮಠಗಳಿಗೂ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಇತರ ಮನೆಯವರಿಗೂ ಹಂಚಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದಧಿ ವ್ರತಾರಂಭ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಶ್ರಾವಣದ ಉಜ್ವಲ ಹದಿನೈದು ದಿನದ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ದಿನದಿಂದ ಭಾದ್ರಪದದ ಉಜ್ವಲ ಹದಿನೈದು ದಿನದವರೆಗೆ ಜನರು ದಧಿವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಮೊಸರು ಸೇವನೆಯಿಂದ ದೂರವಿರುತ್ತಾರೆ.

ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನದ ಎರಡನೇ ದಿನ ಬರುತ್ತದೆ. ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಸಂತರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಔತಣವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವಚನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರನ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಶ್ರೀ ಕಾಶ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಸಿಗ್ಮಾ ಮಾಸದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಟನೇ ದಿನವು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಅವತಾರ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ರೂಮಿಂಗ್ ನಕ್ಷತ್ರವಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಂದ್ರನ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರು ಇದನ್ನು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನದ ಎಂಟನೇ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸೌರ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರು ಸಿಂಹದ ಸೌರ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನದ ಎಂಟನೇ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಶ್ರಾವಂದ ಮಾಸದಲ್ಲಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದಲ್ಲಾಗಲೀ ಬರಬಹುದು. ಸಿಂಹ ಮಾಸದ ಎಂಟನೇ ದಿನದಂದು ರೂಹಿಣಿ ನಕ್ಷತ್ರವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಸೌರವ್ಯೂಹವು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಉಡುಪಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಜಯಂತಿಯನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನರು ದಿನದಂದು ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರು ಭಗವದ್ಗೀತೆ, ಭಾಗವತ ಮತ್ತು ಇತರ ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ರೀಡಾ ಮಗುವಿನಂತೆ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಂದ್ರೋದಯವಾದಾಗ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಚಕ್ಕುಲಿ ಮತ್ತು ಲಡ್ಡಿಗಳಂತಹ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಿಲ್ವದ ಹೆದರಿಕೆಯ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ಶಂಖದೊಂದಿಗೆ ನೀರು ಮತ್ತು ಹಾಲನ್ನು ಸುರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ಸಮೀಪದ ಗ್ರಾಮಗಳ ಗೋಪಾಲಕರು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹದ ಮುಂದೆ ನೀರು ಮತ್ತು ಹಾಲು ಅರ್ಘ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ದ್ವಾದಶಿಯ ದಿನದಂತೆ ಮರುದಿನವೂ ಮುಂಜಾನೆ ಆಚರಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ.

ಮೊಸರು ಕುಡಿಕೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಅಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಕ್ರೀಡಾ ಫೂ ಮತ್ತು ಕುಣಿತದ ಹಬ್ಬವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಾರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಸುತ್ತಿ ಮೋಜು ಮಸ್ತಿ ಮಾಡ್ತಾರೆ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರಿನ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅರಿಶಿನ ಮತ್ತು ಕುಂಕುಮ ನೀರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೊಸರು ಕುಡಿಕೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಮರದ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗದಿಂದ ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ನೆಗೆಯುವ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಿದ ಜನರು ಕೋಲುಗಳಿಂದ ಮಡಕೆಗಳಿಗೆ ಹೊಡೆದು ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊಸರಿನ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಒಡೆದ ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವು ಉಡುಪಿಯ ವಿಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೃಷ್ಣನ ಬಾಲ್ಯದ ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಸಂಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಆಡಂಬರ, ಹಬ್ಬ ಮತ್ತು ವಿನೋದದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಬಾಲ್ಯದ ಕ್ರೀಡೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಡ್ರೆಸ್ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಹುಲಿಗಳು, ಕರಡಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ನೃತ್ಯಗಳ ಅನುಕರಣೆಗಳು ಅವನ ಜನ್ಮದಿನದಂದು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸೇವೆಯಾಗಿ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಮಠಗಳ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಈ ಸಾಧಕರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆ ಮತ್ತು ಸಂಭಾವನೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ' ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನವನ್ನು ಗಣೇಶನ ಹಬ್ಬವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆನೆಯ ಮುಖದ ದೇವರ ಮೂಲಕ ಗಣಪತಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದರು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಗಣಪತಿ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಬಡಗು ಮಾಳಿಗೆಗೆ ತರುತ್ತಾರೆ. ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಹೂಗೊಂಚಲುಗಳಿಂದ ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇನ್ನು ನಾಲ್ಕು ದಿನ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಹಬ್ಬ. ದೇಗುಲದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಗಣಪನ ಸಣ್ಣ ವಿಗ್ರಹವೂ ಇದೆ. ವಿಶ್ವಂಭರ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರೋಹಿತರು ಗಣಹೂಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಗಣಪತಿಗೆ ವಿಶ್ವಂಭರ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ ಆರತಿಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಿಶೇಷ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದ ನಂತರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನಂತರ ಮಧ್ವ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭೂವರಾಹ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಭಾದ್ರಪದದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಐದನೇ ದಿನವು ಭೂವರಾಹ ಜಯಂತಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸೋದೆ ಮಠದಲ್ಲಿ ಭೂವರಾಹ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮಠದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಬೇರು ಮತ್ತು ಬಲ್ಬ್‌ಗಳ ವಿಶೇಷ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಲ್ಕಿ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಭಾದ್ರಪದದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆರನೇ ದಿನವನ್ನು ಕಲ್ಕಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದಧಿ ವಾಮನ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಭಾದ್ರಪದದ ತೇಜಸ್ವಿ ಹದಿನೈದು ದಿನದ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ದಿನದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ದೇವರು ವಾಮನ ಅವತಾರವನ್ನು ತಳೆದು ಭೂಮಿಗಿಳಿದ. ಮೊಸರು ಇಲ್ಲದೆ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಆಹಾರವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ನಂತರ ಜನರು ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಮುರಿದು ಆ ದಿನ ಮೊಸರು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ಹುಡುಗ ವಾಮನನಂತೆ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊಸರು ಮತ್ತು ಅನ್ನದ ವಿಶೇಷ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ತಮ ಔತಣಕೂಟ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ದಿನದಿಂದ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಆಶ್ವಯುಜದ ಉಜ್ವಲ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ದಿನದವರೆಗೆ ಹಾಲು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಿರುವ ಕ್ಷೀರ ವ್ರತದ ಅವಧಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅನಂತ ಕ್ಯಾತುರ್ದಾಸಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದ ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿನವನ್ನು ಅನಂತನ ವ್ರತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅನಂತ ಪದ್ಮನಾಭ ದೇವರನ್ನು ನೀರು ತುಂಬಿದ ಮಡಕೆಯಲ್ಲಿ ಆವಾಹನೆ ಮಾಡಿ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹದಿನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನವರಾತ್ರಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಆಶ್ವಯುಜದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದ ಒಂಬತ್ತನೇ ದಿನದವರೆಗೆ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ನೀಲಿ, ದುರ್ಗಾ, ಸರಸ್ವತಿ ಮುಂತಾದ ದೇವಿಯರ ವೇಷಭೂಷಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ನವರಾತ್ರಿಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಎಲ್ಲಾ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪಠಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪುಸ್ತಕ ಪೂಜೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ನವರಾತ್ರಿಯ ಆರನೇ ಅಥವಾ ಏಳನೇ ದಿನದಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡು ಆ ಹದಿನೈದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತನೇ ಅಥವಾ ಹತ್ತನೇ ದಿನದವರೆಗೆ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಮುಲಾದಿಂದ ಶ್ರಾವಣದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಂದ್ರಸಾಲೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಭಾಂಗಣದ ಉತ್ತರ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ತಾಳೆ ಎಲೆಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಕಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ರಕ್ಷಕ ದೇವತೆಗಳಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಾಪೂಜೆಯ ನಂತರ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ವ್ಯಾಸಪೂಜೆ ನೆರವೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು ಸಮಾರೋಪದ ಆಚರಣೆಗಳ ನಂತರ ವಿದ್ವಾಂಸರು ತಮ್ಮ ದೀಕ್ಷಾ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ವಿಜಯ ದಶಮಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಇದು ಸುಗ್ಗಿಯ ಹಬ್ಬ. ಜೋಳದ ತೆನೆಗಳನ್ನು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ತಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಅವುಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ಅನ್ನವನ್ನು ಬೇಯಿಸಿ ಮೂರ್ತಿಗೆ ನೈವೇದ್ಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ‘ಹೊಸ ಊಟ’ ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಔತಣವನ್ನು ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೆನ್ನ ಕೇಶವನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿರುವ ಮಠದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ದ್ವಾರವನ್ನು ಈ ದಿನದಂದು ಕೋಮಲ ಕದಿರುಗಳನ್ನು ತರಲು ತೆರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧ್ವ ಸರೋವರದಿಂದ ದೇಗುಲದ ಒಳಗೆ ಹೋಗಲು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವನ್ನು ಈಗ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಕೌಕಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಔತಣವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉಳಿದೆಲ್ಲ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಊಟಕ್ಕೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ದಿನ ಮಾತ್ರ ಅವರು ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಬುದ್ಧ ಜಯಂತಿ-ಮಧ್ವ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ವಿಜಯ ದಶಮಿ ದಿನವನ್ನು ಬುದ್ಧ ಜಯಂತಿ ಎಂದೂ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ದಿನ ದೇವರನ್ನು ಬುದ್ಧನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ವಿಜಯ ದಶಮಿಯಂದು ಪಾಜಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಕೃಷ್ಣನ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು ಅನಂತೇಶ್ವರದಲ್ಲಿರುವ ಆಚಾರ್ಯರ ಮೂರ್ತಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಮಿ ಪೂಜೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ವಿಜಯೋತ್ಸವದ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮಿ ವೃಕ್ಷದ ಪೂಜೆ ಒಂದೇ ದಿನ ನಡೆಯುವ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳಾಗಿವೆ.ಕಡಿಯಾಳಿಯ ಮಹಿಷ ಮರ್ದಿನಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೈನ್ಯದ ಫಲಕವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾಮಿ ಮರವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಠದ ಅರ್ಚಕರು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿವಿಧಾನ ನೆರವೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಳಿಕ ಮಠದ ಆನೆಗೂ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪಶ್ಚಿಮ ಜಾಗರ ಪೂಜೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಆಶ್ವಯುಜದ ತೇಜಸ್ವಿ ಹದಿನೈದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಹತ್ತನೆಯ ದಿನದ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ದಿನದವರೆಗೆ ಕಾರ್ತಿಕ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳು ರಾತ್ರಿಯ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ರಾತ್ರಿಯ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪಶ್ವಿಮ ಜಾಗರ ಪೂಜೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದನ್ನು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರದಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ದಾಮೋದರ ದೇವರನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಇದನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಕಿ, ಬೆಲ್ಲ, ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಗ್ರಹದ ಸುತ್ತಲೂ ಆರತಿಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯನ್ನು ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ತಿನ್ನದಿರುವ ಆಹಾರಕ್ರಮದ ತಿಂಗಳು ಎಂದೂ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ಮೂರು ತಿಂಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ತರಕಾರಿಗಳು, ಮೊಸರು ಮತ್ತು ಹಾಲನ್ನು ತಿನ್ನುವುದನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಈ ನಾಲ್ಕನೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ನಾಡಿಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಡುಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಲ್ಬ್ಗಳು ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆಕಾಶ ದೀಪ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಕ ದಾಮೋದರನ ಪ್ರಸನ್ನತೆಗಾಗಿ ಆಕಾಶದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅರೆಕಾ ಮರಗಳ ಕಾಂಡಗಳನ್ನು ನೆಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರ ಮಠಗಳು ಅಂತಹ ಎರಡು ದೀಪಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಿದರೆ ಕೃಷ್ಣ ಮಠವು ನಾಲ್ಕು ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ದೀಪಾವಳಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಆಶ್ವಯುಜ ಮಾಸದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ದಿನದಿಂದ ದೀಪಗಳ ಮೂಲಕ ಪೂಜೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ದಿನ ಸಂಜೆ ದೇಗುಲದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯ ದೀಪವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತರು ಅಕಾಲಿಕ ಮರಣವನ್ನು ದೂರವಿಡಲು ಮತ್ತು ಮನುಕುಲಕ್ಕೆ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮರಣದ ದೇವರನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಯಮಾದಿಪ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜಲಪುರಾಣ-ಗಂಗಾ ಪೂಜೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಅದೇ ರಾತ್ರಿ ನೀರು ಕಾಯಿಸಲು ಬಳಸುವ ಲೋಹದ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಡಕೆಯ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಸ್ವಸ್ತಿಕದ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಎಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮವನ್ನು ಇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗಂಗಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಒಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚುತ್ತಾರೆ. ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿನ ನೀರನ್ನು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನರಕ ಚತುರ್ದಶಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮರುದಿನ ಮುಂಜಾನೆ, ವಿಗ್ರಹದಿಂದ ಹೂವುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದ ನಂತರ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಲ್ಯ ವಿಸರ್ಜನಾ ಪೂಜೆಯ ನಂತರ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಹಚ್ಚುತ್ತಾರೆ, ಬಿಸಿನೀರು ಸುರಿದು ಮತ್ತು ಬೇಳೆ ಪುಡಿಯಿಂದ ತೊಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನ ಕೃಷ್ಣನು ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ ಎಣ್ಣೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದನು ಮತ್ತು ನರಕಾಸುರನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಅಸ್ಸಾಮಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಆ ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು ಚಿರಸ್ಥಾಯಿಗೊಳಿಸಲು ಈಗ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ನೈವೇದ್ಯ ಮಾಡಿದ ಬೇಳೆಯ ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಪುಡಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಹಂಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಹಕ್ಕೆ ಎಣ್ಣೆ ಹಚ್ಚಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಕೌಕಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಔತಣವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಲಿಂದ್ರ ಪೂಜೆ-ಅಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಿಸ್ಸರಣ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಅದೇ ದಿನ ಅಥವಾ ಮರುದಿನ ರಾತ್ರಿ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಬಂದಾಗ ಜನರು ಬಲೀಂದ್ರ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅಶುಭಗಳನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಕನಕನ ಕಿಟಕಿಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಬಣ್ಣದ ಪುಡಿ ಬಳಸಿ ಬಲೀಂದ್ರನ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬಿಡಿಸಲಾಗುವುದು. ಅಶುಭ ನಿವಾರಣೆಗೆ ದೀಪಸ್ತಂಭವನ್ನೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿ ರಾತ್ರಿ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಯ ನಂತರ ಅರ್ಚಕರು ಬಲೀಂದ್ರನನ್ನು ಮತ್ತು ಅವನ ಮೂಲಕ ವರ್ಮನ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅಶುಭಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಇತರ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.^[೮]

ಗೋಪೂಜಾ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಕಾರ್ತಿಕದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದಿನವನ್ನು ಬಲಿ ಪಾಡ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಮಠದ ದನದ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಸುಗಳಿಗೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಸಿ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆರತಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷ ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೯]

ತುಳಸಿ ಪೂಜೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ತುಳಸಿ ಪೂಜೆ

ಕೇಶವ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಇತರ ಹನ್ನೊಂದು ರೂಪಗಳನ್ನು ತುಳಸಿ ಗಿಡದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ದಿನದವರೆಗೆ ೧೨ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ ಪೂಜೆಯ ನಂತರ ಏರ್ಪಡಿಸುವ ಪೂಜೆಯು ಮಠದ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ತೀರ್ಥ ಮಂಟಪದ ಬಳಿ ಇರುವ ತುಳಸಿ ವೃಂದಾವನವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುವುದು. ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬೃಹತ್ ದೀಪಸ್ತಂಭವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತುಳಸಿ ವೇದಿಕೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಹಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಕಾಟಿಕ ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗರುಡ ರಥದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಉತ್ಸವದಿಂದ ಕಾರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಅನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಾರೆ.

ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಷಷ್ಠಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಾರ್ಗಶಿರದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆರನೇ ದಿನವನ್ನು ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಷಷ್ಠಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಷಷ್ಠಿಯ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಂಜಾನೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಗರುಡ ರಥದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೌಕಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಔತಣವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುವುದು. ಒಮ್ಮೆ ಪರ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ ವಸಂತ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ನಾಗ ಮಂಡಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಧನುರ್ಮಾಸ ಪೂಜೆ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಧನುವಿನ ಸೌರ ಮಾಸದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಬೇಳೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಮುಂಜಾನೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಮುಂಜಾನೆ ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಧನುರ್ವ್ಯತಿಪಾತ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಧನುವಿನ ಸೌರಮಾಸದಲ್ಲಿ ವ್ಯತಿಪಾತ ಯೋಗದ ದಿನದಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹಸಿರು ಬೇಳೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಭಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಧನುರ್ವೈಧೃತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಧನುರ್ವ್ಯತಿಪಾತದಂತೆಯೇ ಧನು ಮಾಸದಲ್ಲಿ ವೈಧೃತಿ ಯೋಗದ ದಿನವನ್ನು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮುಕ್ಕೋಟಿ ದ್ವಾದಶಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಾರ್ಗಶೀರ್ಷದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ದಿನವನ್ನು ಮುಕ್ಕೂಟಿ ದ್ವಾದಶಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ದಿನವೂ ಹಸಿಬೇಳೆ ಖಾದ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದತ್ತ ಜಯಂತಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಾರ್ಗಶೀರ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನವನ್ನು ದತ್ತ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವೇ ಅತ್ರಿಯ ಪತ್ನಿ ಅನಸೂಯರ ಮೂಲಕ ವಿಷ್ಣು ದೇವರು ದತ್ತನಾಗಿ ಜನಿಸಿದನು. ಅಂದು ದತ್ತನಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಪ್ತೋತ್ಸವ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಕರ ಸಂಕ್ರಮಣವು ಐದು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು ಸಂಕ್ರಮಣದ ನಂತರದ ದಿನದಂದು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳಲು ಏಳು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಉಡುಪಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಬ್ಬ. ಮೊದಲ ಐದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಎರಡು ರಥಗಳಾದ ಗರುಡ ರಥ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕ ರಥಗಳನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆರನೇ ದಿನ ಸಂಕ್ರಮಣ ದಿನ. ಇದು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉತ್ಸವ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಮೂರು ರಥಗಳನ್ನು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮ ರಥದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಿಕ್ಕ ರಥದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ಬರುತ್ತಾರೆ.ಈ ದಿನದಂದು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಸುವರ್ಣೋತ್ಸವ ಅಥವಾ ಕುರ್ನೂತ್ಸವ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಶೇಷ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಏಳನೇ ದಿನದ ಮಹಾ ಪೂಜೆಯ ನಂತರ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮ ರಥವನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರತರಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯದು. ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ರಥದಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸಿದ ನಂತರ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಆರತಿಯನ್ನು ಬೀಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಕಿತ್ತಳೆ, ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ಇತರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಭಕ್ತರ ಕಡೆಗೆ ಎಸೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಸಾದವಾಗಿ ಬರುವ ಆ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಭಕ್ತರು ಪರಸ್ಪರ ಪೈಪೋಟಿ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನದ ಗಮನಾರ್ಹ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಹಗ್ಗವನ್ನು ಹಿಡಿದು ರಥವನ್ನು ಎಳೆಯುವಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ದೇವರ ಸೇವೆಯ ಈ ಪವಿತ್ರ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಮರೆತು ಮೂರ್ತಿಯ ಮುಂದೆ ಸಮಾನರಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಮೆರವಣಿಗೆಯು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಹಿಡಿದು ಮಧ್ವ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿ ಅವಭೃತ ಸ್ನಾನ ಅಥವಾ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಸ್ನಾನ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಂದು ಸಹಸ್ರಾರು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಭಕ್ತರೊಂದಿಗೆ ರಾಜಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅಂದು ಜನಜಂಗುಳಿ ಅನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಈಗ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಕೌಕಿಯಲ್ಲಿ ಊಟ ಸೇವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆ ದಿನ ಹತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಗೆ ಭೋಜನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರಥ ಸಪ್ತಮಿ- ಭೀಷ್ಮಾಸ್ತಮಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಾಘದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ದಿನವನ್ನು ರಥ ಸಪ್ತಮಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮರುದಿನವನ್ನು ಭೀಮಾಸ್ತಮಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡೂ ದಿನ ವಿಶೇಷ ಔತಣಕೂಟ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುವುದು. ರಾತ್ರಿ ಸೇವೆಯ ನಂತರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ರಥದಲ್ಲಿ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರತರಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮಧ್ವ ನವಮಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಾಘದ ತೇಜಸ್ವಿ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತನೇ ದಿನವು ಶ್ರೀ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಬದರಿಕಾಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾದ ದಿನವಾಗಿದೆ. (1317A.D. ಪಿಂಗಲ ಸಂವತ್ಸರ ಮಾಘ ಶುದ್ಧ ನವಮಿ). ಈ ದಿನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರ್ಯಾಯ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಹಾಗೂ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಇತರ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಅಂದು ಅನಂತೇಶ್ವರಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಮೂಲ ಮೂರ್ತಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನೂ ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮಠದಲ್ಲಿಯೂ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಮೂರ್ತಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಂಡಿತರು ಸೂರ್ಯ ಸಾಲಾದಲ್ಲಿ ಮಧ್ವ ವಿಜಯವನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಹಸ್ರಾರು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುವುದು. ಸಂಜೆ ಶ್ರೀ ಮಾಧವಾಚಾರ್ಯರ ಕೃತಿಗಳ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ವಸಂತ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರ ವಿಶೇಷ ಸಭೆಯನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಂಡಿತ್ಯಪೂರ್ಣ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಆ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಬ್ರಹ್ಮರಥವನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರತರಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಶಿವರಾತ್ರಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಮಾಘದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿನವನ್ನು ಅನಂತೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರೇಶ್ವರನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅನಂತೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ಧ್ವಜಾರೋಹಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನವನ್ನು ಕಾರ್ ಉತ್ಸವವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಮೌಳೀಶ್ವರ ಮತ್ತು ಅನಂತಾಸನದ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮ ರಥದಲ್ಲಿ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬ-ಕಾಮಾ ದಹನ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಫಾಲ್ಗುಣದಲ್ಲಿ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನವನ್ನು ಕಾರಿನ ಬೀದಿಗೆ ಕಾಮ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ತಂದು ಸುಡುವ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಮದ ಪ್ರತಿಕೃತಿಯ ದೃಶ್ಯ ದಹನವು ನಮ್ಮ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಕಾಮವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವುದನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ಮರುದಿನ ಜನರು ಪರಸ್ಪರ ಬಣ್ಣದ ಪುಡಿ ಎರಚಿಕೊಂಡು ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ವಾದಿರಾಜ ಪುಣ್ಯ ತಿಥಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಪಾಲ್ಗುಣದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ದಿನವನ್ನು ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜ್ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ದಿನವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಸೋದೆ ಮಠದ ಪರ್ಯಾಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಬಹಳ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳ ಪರ್ಯಾಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾದಿರಾಜರ ಗೌರವಾರ್ಥ ವಿಶೇಷ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಭಕ್ತರಿಗೆ ಭರ್ಜರಿ ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥ ಪುಣ್ಯ ತಿಥಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಫಾಲ್ಗುಣದ ಕರಾಳ ಹದಿನೈದು ದಿನದ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನವನ್ನು ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸರಾಯ ಮಠದ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸ ತೀರ್ಥರ ಪುಣ್ಯತಿಥಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕನಕದಾಸರು ಮತ್ತು ವಾದಿರಾಜರಿಂದಾಗಿ ಶ್ರೀ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು ಉಡುಪಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅಂದು ವಿಶೇಷ ಔತಣ ಹಾಗೂ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗುವುದು. ^[೧೦]

ನೋಡಿ ಸಂಪಾದಿಸಿ

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಸಂಪಾದಿಸಿ

Sri Krishna Temple, Udupi Archived 2019-07-22 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
Temples in Udupi Archived 2018-10-03 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
Official Temple Website for Online Offerings and Seva Archived 2016-09-25 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
About temple
Udupi Shri Krishna photos
Udupi Shri Krishna Temple and related information guide Archived 2011-05-22 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಸಂಪಾದಿಸಿ

[1] ttps://vijaykarnataka.com/religion/temples/krishna-janmashtami-special-you-may-not-know-these-interesting-things-about-udupi-sri-krishna-math/articleshow/93636176.cms

[2] ttps://thrillingtravel.in/udupi-krishna-temple-karnataka.html

[3] ttps://karnatakatourism.org/kn/destinations/%E0%B2%89%E0%B2%A1%E0%B3%81%E0%B2%AA%E0%B2%BF-%E0%B2%AA%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%AF-%E0%B2%89%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B2%B5/

[4] ttps://kannada.oneindia.com/features/garuda-pradakshina-before-pulling-brahma-ratha-in-udupi-during-makara-sankranti/articlecontent-pf221781-245096.html

[5] ttps://www.wikiwand.com/en/Udupi_Sri_Krishna_Matha

[6] ttps://sanchara.in/udupi-sri-krishna-temple-information-in-kannada/

[7] "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2022-10-30. Retrieved 2022-10-30.

[8] ttps://kannada.asianetnews.com/festivals/baleendra-puje-on-account-of-diwali-in-udupi-shri-krishna-mutt-skr-rkando

[9] ttps://epuja.co.in/product-details.php?puja_id=874&page=Puja-For-Cows-Gopuja-Udupi-Sri-Krishna-Temple

[10] ttps://udipikrishnamutt.com/article/id/766/festivals-celebrated-in-krishna-temple

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಮಠದ ಮುಖ್ಯದ್ವಾರ
ಹೆಸರು:	ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ

ಕಟ್ಟಿದ ದಿನ/ವರ್ಷ:	೧೩ನೆಯ ಶತಮಾನ
ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆ:	ಕೃಷ್ಣ
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ:	ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿ
ಸ್ಥಳ:	ಉಡುಪಿ