ಅರ್ಜುನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಕ್ರೀಡೆ ಮತ್ತು ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕ್ರೀಡಾ ಗೌರವವಾಗಿದೆ.[೧] ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾದ ಮಹಾಭಾರತದ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾದ ಅರ್ಜುನನ ಹೆಸರನ್ನು ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ, ಅವನನ್ನು ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ, ಸಮರ್ಪಣೆ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨] ಇದನ್ನು ಯುವ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ಸಚಿವಾಲಯವು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ೧೯೯೧-೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ಮೇಜರ್ ಧ್ಯಾನ್ ಚಂದ್ ಖೇಲ್ ರತ್ನವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮೊದಲು, ಅರ್ಜುನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ಭಾರತದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕ್ರೀಡಾ ಗೌರವವಾಗಿತ್ತು. ಭಾರತ ಸರಕಾರ ಕ್ರೀಡೆಗಾಗಿ ನೀಡುವ ಇತರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳೆಂದರೆ: ಧ್ಯಾನಚಂದ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ರಾಜೀವ ಗಾಂಧಿ ಖೇಲ್ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.[೩]

ಅರ್ಜುನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ನೀಡುವ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ವೈಯಕ್ತಿಕ/ತಂಡ)
ಪ್ರವರ್ತಕಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ
ಸಂಭಾವನೆ₹ ೧೫,೦೦,೦೦೦
    ಮೇಜರ್ ಧ್ಯಾನ್‌ಚಂದ್ ಖೇಲ್ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ >

ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ಕಾರಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೀಡಾ ಒಕ್ಕೂಟಗಳು, ಭಾರತೀಯ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್, ಭಾರತೀಯ ಕ್ರೀಡಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಎಸ್‌ಎ‌ಐ), ಕ್ರೀಡಾ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಗಳು, ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನ, ಧ್ಯಾನ್ ಚಂದ್ ಮತ್ತು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದವರಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೪] ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಅರ್ಹ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಚಿವಾಲಯವು ರಚಿಸಿರುವ ಸಮಿತಿಯಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರಸ್ಕೃತರನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅವರ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದ ಗುಣಗಳು, ಕ್ರೀಡಾ ಮನೋಭಾವ ಮತ್ತು ಶಿಸ್ತಿನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ೨೦೨೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು, ಅರ್ಜುನನ ಕಂಚಿನ ಪ್ರತಿಮೆ, ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ, ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಉಡುಗೆ ಮತ್ತು ₹೧೫ ಲಕ್ಷ (ಯುಎಸ್$೧೯,೦೦೦) ನಗದು ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.[೫][೬]

ಬೆಳವಣಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ದೇಶದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ೧೯೬೧ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಸ್ತರಣೆಗಳು, ವಿಮರ್ಶೆಗಳು ಮತ್ತು ತರ್ಕಬದ್ಧಗೊಳಿಸುವಿಕೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ. ೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಅಂಗವಿಕಲ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಜೀವಮಾನದ ಕೊಡುಗೆ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ್ ಚಂದ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ೨೦೧೮ ರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯು ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಗೇಮ್ಸ್, ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ ಗೇಮ್ಸ್, ಏಷ್ಯನ್ ಗೇಮ್ಸ್, ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್, ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಕಪ್ ಜೊತೆಗೆ ಕ್ರಿಕೆಟ್, ಸ್ಥಳೀಯ ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಸ್ಪೋರ್ಟ್‌ಗಳಂತಹ ಆಟಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಹದಿನೈದು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಬಹುದು.

ಇತಿಹಾಸ ಬದಲಾಯಿಸಿ

೨೦೦೧ ರಿಂದ, ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ:

  • ಒಲಂಪಿಕ್ ಗೇಮ್ಸ್ / ಏಷ್ಯನ್ ಗೇಮ್ಸ್ / ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ / ವಿಶ್ವಕಪ್ / ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್ ವಿಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರಿಕೆಟ್
  • ಸ್ಥಳೀಯ ಆಟಗಳು
  • ದೈಹಿಕ ಅಶಕ್ತರ ಕ್ರೀಡೆ

ಅರ್ಜುನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ವರ್ಷಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಒಲಂಪಿಕ್ ಕ್ರೀಡೆಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಅಲ್ಲದ ಕ್ರೀಡೆಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

 
ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಮೂಲಕೃತಿಗಳು ಇವೆ:

ಪ್ಯಾರಾಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

  1. Davis, Richard H. (26 October 2014). The Bhagavad Gita (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). ISBN 978-0-691-13996-8.
  2. "Vishwanathan Anand gets Rajiv Gandhi Khel Ratna Award" (PDF) (Press release). Press Information Bureau, India. 18 August 1992. Archived (PDF) from the original on 29 December 2020. Retrieved 22 September 2020.
  3. https://vijaykarnataka.com/sports/other-sports/national-sports-awards-indian-cricketer-shikhar-dhawan-honoured-with-arjuna-award-by-president-ram-nath-kovind/articleshow/87687876.cms
  4. Bhardwaj, D. K. "India in Sports: Some Fabulous Achievements". Press Information Bureau, India. Archived from the original on 13 August 2017. Retrieved 11 February 2017.
  5. "Cash awards for Arjuna winners" (PDF) (Press release). Press Information Bureau, India. 12 October 1977. Archived (PDF) from the original on 29 December 2020. Retrieved 22 September 2020.
  6. "Arjuna Awards further expanded" (PDF) (Press release). Press Information Bureau, India. 24 May 1995. Archived (PDF) from the original on 29 December 2020. Retrieved 22 September 2020.
  7. https://www.kannadaprabha.com/photogallery/sports/2024/Jan/09/2023-award-winners-2520.html
  8. https://www.indiatoday.in/sports/other-sports/story/full-list-arjuna-awards-winners-2023-mohammed-shami-esha-singh-r-vaishali-2486292-2024-01-09
  9. https://www.udayavani.com/uv-fusion/the-list-of-cricketers-who-won-arjuna-award
  10. https://www.prajavani.net/sports/other-sports/president-droupadi-murmu-presents-arjuna-award-to-26-athletes-including-cricketer-mohammed-shami-during-national-sports-and-adventure-awards-2023-at-rashtrapati-bhavan-in-pics-2635315